Türk Lirası'nın dolar karşısında son iki günlük hareketi baş döndürüyor. Yılbaşına 5.28 ile giren dolar/TL yılın ilk işlem gününde tüm gelişmekte olan para birimlerinden biraz daha fazla negatif ayrıştı ve 5.39'u test etti. Borsa İstanbul da dün tüm dünya piyasalarına paralel yüzde 2.6 düşüş kaydetti. Asıl şaşırtıcı hareket ise dün gece gerçekleşti. Dolar/TL oldukça sığ işlemlerin gerçekleştiği Asya seansında 5.70'i gördü. Sonrasında ise şimdi 5.48-5.49 civarında hareket ediyor. Bir süredir borsa ve kurdaki stabiliteye alışmış yatırımcı son iki günlük hareket ile şaşırmış durumda. Peki piyasalarda son iki gündür ne oldu, dolar neden bu kadar ateşlendi? Adım adım bakalım:
ÇİN VERİSİ ÇOK ENDİŞE YARATTI
1-ABD Başkanı Donald Trump ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in G-20 zirvesinde Arjantin'de görüşmesinin ardından Huawei Mali İşler Direktörü'nün Kanada'da gözaltına alınması piyasalarda dalgalanmaya neden oldu ve anlaşıldı ki piyasa küresel büyüme endişelerini alevlendirecek gelişmelere karşı oldukça hassas.
2-Aralık ayında ABD Merkez Bankası FED'in piyasanın istediği düzeyde güvercin olmamasının (faiz artırdı ancak 2019'de 3 yerine 2 faiz artırımı öngördü. Aylık 50 milyar dolarlık bilanço küçültme operasyonunun süreceğini açıkladı) ardından FED'in küresel büyümeyi dikkate almayan bu yaklaşımı piyasada satışlara neden oldu. Ancak her iki gelişme de yılın son günlerinde gelen toparlanma ile birlikte Türk Lirası ve Borsa İstanbul'u çok fazla etkilemedi.
ELMAYI ISIRDIK
3-Yeni yılda ise gelen ilk haber İSO imalat sanayi rakamlarıydı ve bu rakam aralık ayında yavaşlama olduğunu belirtiyordu. Ancak kur bu veriye sert tepki vermedi. Ardından dün Çin'de imalat PMI rakamlarının 50 seviyesi altına gerilemesi yavaşlama endişelerini artırdı ve gelişen ülke kurları ile birlikte Türk Lirası da kayıp yaşadı. TL yüzde 2 ile en çok değer kaybeden gelişen ülke parası oldu. Borsa yüzde 2.6 değer yitirdi.
4-Dün akşam ise Asya işlemleri sürerken Apple, Çin'deki yavaşlama nedeniyle aralıkta tamamlanacak çeyreklik kazanç beklentisini düşürdü ve bu revizyon küresel piyasalardaki satışları hızlandırdı.
5-Bir ara Türk Lirası sığ piyasada 5.70'e dayandı. Bu hızlı yükseliş Apple'in açıklamasının ardından ürken yatırımcıların satışa geçmesinin ardından bilgisayarların yaptığı algoritmik işlemlere bağlanıyor. Çünkü bu durum aynı düzeylerde olmasa da diğer para birimlerinde de aynı zaman diliminde yaşandı.
JAPONLAR YÜKSEK FAİZE GELMİŞTİ
6-Peki Türk Lirası'nda bu güçlü değer kaybı neden Asya seansında gerçekleşti? Türkiye'de uzun süredir faizi çok düşük daha doğrusu eksi olan Yen borçlanıp Türk Lirası'na yatırım yapan Japon ev kadınlarından haberdarız. Tabii ki bu yatırımcılar sadece ev kadınları değil ancak magazinel tarafı olduğu için bu durum basında daha çok kullanılıyor. Merkez Bankası'nın faiz oranlarını 6.24 puan artırıp yüzde 24'e çıkarmasının ardından Japonlar'ın bu yüksek faizden yararlanmak için Yen borçlanıp Türk Lirası'na yatırım yapma (carry trade) davranışlarının hızlandığı da biliniyor.
İşte dün Çin'den gelen rakamlar ve Apple'in açıklaması ile yatırımcıların güvenli liman olarak yöneldikleri Yen'in sahipleri yani Japonlar'ın da artık diğer yatırımcılar gibi riskten korunmak için kendi para birimlerine dönmeye başladıkları ifade ediliyor. Japonlar dolar ve diğer para birimleri gibi ellerindeki Türk Lirası varlıkları da satıp kendi para birimlerine geçiyor. Bu durumun bir yandan Yen'in değer kazancını hızlandırırken bir yandan da Türk Lirası'na değer kaybettirdiği belirtiliyor. Türk Lirası'nda yüzde 1.5'i aşan değer kaybına paralel Yen'deki değer kazancının da yüzde 1.2'leri bulması bu düşünceyi doğruluyor. Japon Yeni böylece güvenli liman talebi ile majör paralar karşısında sert yükseliş yaşarken TL karşısında da 13 Eylül sonrası en yüksek seviyeyi gördü.
MERKEZ'DEN TOPLANTI TALEBİ OLUMSUZ ALGILANDI
7-Diğer yandan yurtiçinde Merkez Bankası'nın 18 Ocak'ta genel kurul toplantısı yaparak 2018 karından verilecek temettüyü avans olarak dağıtacağını açıklaması da piyasada olumsuz algılandı. 2017'de hazineye 12,4 milyar lira aktaran Merkez'in 2018 karı henüz açıklanmadı, ancak toplantıda alınacak karar bekleyişi de TL negatif fiyatlandı. Enflasyon, Kasım ayının ardından Aralık'ta da geriledi ve 2018 yılı %20,30 ile tamamlandı. Olumlu veriye karşın fiyatlamalarda değişiklik olmadı.