Dünya Bankası, İran'ın bu yıl daha önceki beklentilere oranla çok daha kötü bir ekonomik gerileme yaşayabileceğini öngörüyor. Bunun nedeni, ABD'nin, İran'ın ana gelir kaynağı olan petrol ihracatını yaptırımlar yoluyla büyük oranda kesmesi. Bankanın dün yayınladığı Küresel Ekonomik Öngörüler Raporu'na göre İran'ın gayrisafi milli hasılasının bu yıl yüzde dört buçuk oranında azalması bekleniyor. Oysa banka, 2019 yılı için İran'ın gayrisafi milli hasılasındaki daralmanın yüzde 3,6 oranında olacağını öngörüyordu.
Amerika'nın Sesi'nin haberine göre Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü Araştırma Direktörü Patrick Clawson, petrol sanayinin İran ekonomisinin önemli bir parçası olduğunu, ABD'nin yeni yaptırımları nedeniyle İran'ın petrol üretiminin azalacağının açıkça görüldüğünü belirtti.
GERİLEMENİN BİRÇOK NEDENİ VAR
Johns Hopkins Üniversitesi'nden iktisatçı Steve Hanke, kötüleşen ekonomik gerilemeden İran'ın iç ekonomik meselelerinin de sorumlu olduğunu söyledi. Hanke, ”İran geniş kapsamlı yolsuzluklar olan, ekonomik özgürlüğün kısıtlandığı, iş kurmanın zor olduğu bir ülke, çünkü İran'da serbest piyasa ekonomisi ya da liberal ekonomi yok” dedi.
Küresel çaptaki yolsuzlukları izleyen Berlin'deki sivil toplum kuruluşu Uluslararası Şeffaflık Örgütü, İran'ı, 180 ülkenin yer aldığı Yolsuzluk Endeksi'nde 138'inci sıraya koydu. İran ayrıca Washington'daki muhafazakar kamu politikaları enstitüsü Heritage Vakfı'nın Ekonomik Özgürlük Endeksi'nde 180 ülke arasında 155'inci sırada yer alıyor. Dünya Bankası'nın İş Yapma Kolaylığı Endeksi'ndeyse İran, 190 ülke arasında 128'inci.
ENFLASYON YÜZDE 52'YE ULAŞTI
Dünya Bankası'nın yeni raporu ayrıca İran'ın enflasyon oranının geçen yılın ortalarından bu yana yüzde 10'dan, bu yılın Nisan ayında yüzde 52'ye fırladığını yazıyor. İran para birimi riyal ise ABD'nin yaptırımları yeniden devreye sokacağını açıkladığı Mayıs 2018'den bu yana değer kaybetti. Bu da enflasyonun tırmanmasına yol açtı. Riyal'deki değer kaybına karşılık İran'daki karaborsa döviz piyasasında ABD dolarının değer kazanması, dolar bazlı ithalatın İran için daha pahalıya mal olmasına neden oldu.
Dünya Bankası'nın İran'ın gayri safi milli hasılasında yüzde dört buçukluk daralma tahminine kıyasla Uluslararası Para Fonu IMF'nin Nisan ayında yayınladığı rapora göre yüzde 6'lık düşüş kaydedileceği öngörüsü, daha iyimser bir tablo sergiliyor. Dünya Bankası ayrıca ABD yaptırımlarının etkisinin azalması ve enflasyonun istikrara kavuşmasıyla İran ekonomisinin gelecek yıl yeniden büyümeye başlayacağını tahmin ediyor. Buna göre İran'ın gayri safi milli hasılası, 2020 yılında yüzde 0,9 oranında artacak.