Türkiye enflasyon ile uzun süredir mücadele eden bir ülke. Fiyatlar genel seviyesinin yüksekliği ve fiyatlardaki artışları vatandaş en büyük sorun olarak görüyor.
Bunun dışında fiyatların düşüş seyrettiği ve talebin azaldığı süreç var ki bu da deflasyon olarak tabir edilmekte.
Enflasyon ile zıt bir kavram olan deflasyon nedir ve hangi koşullarda oluşur, çözümü nedir?
Gelin isterseniz bu ekonomik tabloya göz atalım:
Deflasyon, fiyatlar genel düzeyinde sürekli olarak düşüşün yaşanması halidir. Enflasyonda fiyatların artışı yerine fiyatların düşmesi halidir...
Piyasada bulunan mal ve hizmetlerin sürekli ucuzlaması durumunda deflasyondan bahsedilir.Deflasyonist ortamlarda mal ya da hizmet fiyatları ucuzlarken, fiyatların gerilemeye devam edeceği beklentisiyle bunlara olan talep de aynı şekilde düşmektedir.Deflasyonun olduğu ekonomide mal ya da hizmet, fiyatı düştüğü halde alıcı bulamaz.
Hangi tercih ve şartlar belirliyor?
Merkez bankalarının aldığı kararla mevcut kredi ve para arzı azaldığı zaman piyasada bulunan malların tümünde fiyat düşüşü gözlenebilir.Mal ve hizmetlerin toplam talebinde meydana gelen azalmalar da bu süreçte etkili. Böyle bir durgunluğun sebepleri arasında devlet harcamalarının azalması, borsada meydana gelen düşüşler, tüketicinin biriktirme ve tasarruf yapma isteği veya para politikalarında meydana gelen sıkılaşma eğilimleri söz edilebilir.
Ekonominin piyasada dolaşan para ve kredi arzından hızlı büyüdüğü hallerde, fiyatlarda düşüş gözlenebilir. Bu en çok teknolojik gelişmelerle birlikte ekonomide verimliliğin arttığı ve teknolojiden faydalanan sektörlerin çoğaldığı durumlarda oluşmaktadır. Böylece operasyonel iyileşmeler yaşanırken üretim maliyetleri düşer ve bu tüketiciye düşük fiyatlar olarak yansır. Dolayısıyla, verimlilik artışı, deflasyona yol açabilir.
Üretici ile tüketicinin tasarruf talebenin artması, Para arzında meydanda gelen azalmalar, Alım gücünde azalma ve Yetersiz dış talep gibi unsurlar ana neden olarak gösterelilir.
Hangi sonuçlar yaşanır?
Tüketiciler, fiyatların düşmeye devam edeceği algısı ile tüketimi azaltma eğilimine girer.
Paranın değerinin artması ile dış ticaret dengesinde bozulmalar başlar.
Yaşanan düşüşlerden dolayı sermaye sahipleri yatırım yapmaktan vazgeçerek mevcut servetlerini faiz getirili yatırım araçlarına yönlendirmeyi tercih eder. Bu durum, talebin daha da azalmasına sebep olur.
Ekonomik durgunluğa bağlı olarak deflasyon olan ülkelerin ulusal gelirinde düşüş yaşanır.
Stok artışı ve satışlarda meydana gelen azalma ile şirketlerin karı azalır.
Şirketlerde yaşanan kar düşüşü ile işsizlik artışı başlar.
Önlenebilir mi?
Ülke ekonomisini olumsuz etkileyen deflasyonun önüne geçmek için çeşitli önlemler almak gerekebilir. Deflasyon önlemlerini aşağıdaki şekilde sıralamak mümkün:
Vergi oranları azaltılarak yatırımların ve harcamaların artması desteklenebilir.
Çalışanların aldığı ücretler arttırılabilir.
Teşvik uygulamalarıyla özel sektör yatırım yapmaya yönlendirilebilir.
Kamu harcamaları artırılabilir.
Faiz indirimleri yoluyla harcamalar ve yatırımlar teşvik edilebilir.