Ülkemizde vatandaşlar yıllardan beri faize bulaşmadan ev ve otomobil sahibi olabilmek için ellerindeki tüm birikimlerini "Evim" şirketlerine yönlendirirken bu alanda geleceğe dair yatırımlarını da şekillendirmeye çalıştılar. Ancak bu alanda son dönemde yapılan resmi düzenlemeler sektöre yeni bir boyut kazandırırken vatandaş açısından da yeni bir "düzenleme" safhasına kapı araladı.
Bankaların faizine başvurmadan ev ve otomobil sahibi olmak isteyen vatandaşlar "Evim" şirketlerine birikimlerini yatırdı. Devlet ise kasalarında yeterli para olmadığı gerekçesiyle bu şirketlere "çekidüzen" vermek için yasal düzenlemeye gitti. Şirketlerin büyük bölümü sektörden çekilirken yatırımcı vatandaşlar da yeni düzenleme sonucu kendilerini nelerin beklediğini merak ediyor
BDDK süreci ve 100 milyon liralık sermaye şartı
2021 yılının başında faizsiz konut ve taşıt edindirme sistemi olarak bilinen tasarruf finansman şirketlerine yönelik meclise sunulan teklifte kapalı mekanizma içinde müşterilerine finansman kullandırmak amacıyla aynı müşterilerden fon toplama esasına göre çalışan tasarruf finansman şirketlerine yönelik denetim esasları belirlenirken Finansal kiralama ve finansman şirketleri için ödenmiş sermaye şartı 50 milyon lira, tasarruf finansman şirketlerinin sermaye şartı ise 100 milyon lira olarak belirlenmişti.
Yasal süreç nasıl başladı?
Bu kapsamda BDDK'ya başvuran 35 şirketten 21'i tasfiye edilmiş, kalan 14 şirketten 8'ine de ‘iradi tasfiye' kararı alınmıştı. Faizsiz konut sistemi ile ilgili yasanın 7 Mart 2021 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından BDDK şirketler için intibak sürecini başlattı ve 7 Nisan 2021 tarihine kadar başvuru yapmaları şartını getirmişti.
Kasalarında yeterli para yok muydu?
Bu şirketlerin kasalarında yeterli paranın bulunmadığı gerekçesiyle kamu idaresi devreye girmiş, alınan kararda sisteme giren vatandaşların mağduriyetlerinin önüne geçilmesinin hedeflendiğine dikkat çekilmişti. Kamu tarafından yapılan açıklamalarda yatırımcıların yüzde 10'una denk gelen yaklaşık 40 bin kişinin mağdur olduğuna vurgu yapılmıştı.Vatandaşlara faizsiz konut ya da araba vadeden bu şirketler için yapılan düzenlemeler meclisten geçmiş ve bunlar Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu kapsamına alınmıştı.
Tasfiye edilenler:
İktisatevim, Vizyonevim, Doğruevim, Finansevim, Birikimevim, Finalevim,Yaşamevim, HH Aydın Yatırım,İhtiyaçevim, Varlıkevim, İstek Evim, İkizlerevim, Destekevim, Gerçekevim, Değer Tasarruf, Önceevim,
Morevim, Hedefevim, Gelecek Tasarruf, Birlikbirikim, Tasarruf Organizasyon
Faaliyeti devam edenler:
Eminevim, Fuzul Gayrimenkul, Sinpaş Yapı, İmece Yatırım, Katılımevim ve Meskenfinans birleşme yoluyla intibak
Birevim ve Çözüm Tasarruf birleşme yoluyla intibak
Kendisini tasfiye edenler:
Güvence Tasarruf, Benimevim, Yenievim, Narevim, Kumbaraevim
Umutevim, Ezogelin Tasarruf, Pamukevim
Ülke çapında faaliyet gösteren 426 şubenin tümü kapatılarak, kiralık lokasyonlar boşaltılmıştı ve devam eden işlemler kapsamında kapanan şirketlere kayıtlı 53 bin 500 kişinin sözleşmelerinin incelenmesine geçilmişti.
Öte yandan Tasfiye edilen şirketlere ödeme yapan kişiler ise aylardır paralarını geri alamadıkları için TMSF'ye tepkili.
Vatandaşın parasının akibeti nedir?
"Peki şirketler tasfiye edilirken bu sisteme para yatıran ve çoğunluğu küçük yatırımcı konumundaki vatandaşların hak durumu ve ödemeleri nasıl şekil kazanacak?"Bu konuda yatırımcılar ve sektör temsilcilerinin kafasında da doğal olarak bazı sorular oluşmuştu.
Ev veya arabasını teslim alanlar ödemelerine devam ederken, teslim almayanların, ödedikleri parayı TMSF Tasfiye Komisyonu'nun sıra cetveline göre geri alacağına dair açıklamalarda bulunuldu.
Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Şakir Ercan Gül de yaptığı açıklamada bu şirketlerin tasfiyesinin TMSF'ye devriyle mağduriyetlerin minimize edileceği yönünde değerlendirmede bulunmuştu
BDDK: Kimse mağdur edilmeyecek
BDDK,faizsiz konut sisteminde tasfiye kararı verdiği şirketlerin müşterilerinin mağdur edilmeyeceği konusunda duyuruda bulunmuştu. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) ile BDDK, şirketlerin tasfiyesi için komisyon kurma kararı olmışlardı. Kurucu ortakların mal varlığı da tasfiye sürecinde dikkate alınacak. Kimsenin mağdur edilmeyeceğine dair resmi mesajlar iletilirken “İster bir lira, ister bin lira olsun bunlar ödenecek” mesajları dikkati çekmişti.
Alınan ya da alınmayan ev ve otomobiller ne olacak?
TMSF'nin aldığı karar kapsamında değerlendirmelerde bulunan hukukçular ise konuya dair açıklamada şunları kaydediyor: "Sisteme giren yatırımcı daha doğrusu müşteri,birikim aşamasındaysa tahsisat yapılmamış, evin ya da otomobilin mülkiyetini almadıysa bunların ödemesi durduruldu. TMSF'nin tahsisat yapmayacağı açıklandı. Bu durumdaki müşteri TMSF Tasfiye Komisyonunca alacakların bildirilmesi için yapılacak daveti beklemek durumunda. TMSF ilk olarak şirketlerin tasfiye bilançosunu hazırlayıp, sıra cetveli düzenleyecek. Şirketin paraya çevrilebilen menkul, gayrimenkul, hak ve alacakları tahsil edilerek sıra cetveline uygun olarak hak sahiplerine ödeme yapılacak. Müşterinin tahsisatı yapılmış, evini-otomobilini amdı ise ödeme yapmaya devam edecek.
Bu hususta şirketlerin kurumsal sitelerinde ödeme yapılacak hesap numaraları ilan edilmişti. Ödeme yapılmadığı durumlarda TMSF bu alacakların tahsili için yetkili olduğundan müşteriler hakkında yasal işlem başlatılabilecek"
Vatandaşın gözü kulağı ödeme haberlerinde
"Evim" mağdurları ise Türkiye'nin çok farklı noktalarında eylemlerini sürdürüyor. Hatta sisteme kayıtlı vatandaşlar çok farklı isim altında sivil toplum platformu oluşturarak hak kayıplarının engellenmesine yönelik kamuoyuna taleplerini iletmekteler.
Ellerindeki paralarını bir ev ya da otomobil hayali ile sisteme yatıran vatandaşlar mağduriyetlerinin temini için TMSf'den bir an evvel somut adımların atılmasını öncelik olarak görmekteler.
Yaklaşık 54 bin kişi mağduriyetlerinin giderilmesi için çok farklı platformlarda kamu idaresine seslerini duyurarak ödeme planlarının bir an evvel açıklanmasını ve herhangi bir hak kaybına uğramamak adına haklarının iadesini talep ediyor.
