Merkez Bankası'ndaki yönetim değişikliği ile birlikte "politika faizi" meselesi ekonomi gündeminin en önemli başlıkları arasında yer alıyor.
Yeni dönemden önce düşük faiz politikasının aksine artırıma gidilip gidilmeyeceği merak konusu olurken bundan sonraki sürece ilişkin analizde bulunan ekonomist Dinç, faiz artırımının önceki döneme göre çok farklı bir pozisyon anlamına gelmeyeceğini ileri sürdü.
"Politika faizinde FED/TCMB uyumsuzluğu"
Para politikasında Amerikan Merkez Bankası FED'i takip etmek esas kabul edilir, malum. Diğer ülke merkez bankaları böyle yaparsa hiçbir eleştiriye maruz kalmadan geçinir gider. Uzun yıllar böyle olagelmiştir.
İlk defa bir farklılaşma 2008 küresel finans krizi döneminde görülmüştü. Gelişmiş ülke merkez bankaları FED'i takip ederken gelişen ülke merkez bankaları farklı davranmıştı.
Hatırlanırsa bu dönemde FED faizi tarihi düşük seviyelere çekerken gelişen ülkeler indirime gitmemişti.
FED'İ TAKİP ETME KURALI
Böylece FED'in bollaştırdığı likidite gelişen ekonomilere akmıştı.
Zor durumda olan gelişen ekonomiler bu sayede kurtarmış sürdürülebilir durumda olanlarsa performanslarını artırmıştı. Ve nihayet FED'i takip etme kuralı yıkılmıştı. Ezbere göre değil, kendi gerçeklerine göre hareket etmişlerdi.
O günden bu yana da dünya dalgalı bir seyir içine girdi. Kişilerden ziyade küresel ekonominin kendisi pandemiye yakalanınca hele maskesiz, solunum cihazsız, hastanesiz, doktorsuz, işsiz, ücretsiz kala kaldı. Herkes para politikası tarafında kendi başının çaresine bakmaya çalıştı.
Ama bu sefer de maliye politikası tarafında gelişen ekonomiler gelişmiş ekonomilerle bir uyum aradı.
"SADECE TÜRKİYE VE ÇİN PARA POLİTİKASINDA AYRIŞTI"
Sonra birden pandemiden çıkıldı. Üstüne bir de savaş binip kutuplaşma başlayınca para politikasında yeniden bir uyum telaşı başladı. Bu uyum sağlandı da.
Sadece Türkiye ve biraz da Çin ayrışma gösterdi.
Türkiye ve Çin'in küresel tedarik zincirindeki rolleri üzerine kendi değerlendirmeleri döviz likiditesi sorununun ihracatla aşılabileceği şeklinde oldu. Çin bu bakımdan rahattı. Diğer ekonomik hedeflerine ulaşmayı önceleyebildi. Türkiye ise ihracatın yanına turizmi yazabilecek büyük bir avantaja sahipti. Bunun yanında bütçe göstergelerinin ve düşük borçluluğun açtığı alan içinde maliye politikasını etkin kullanabilecekti.
Böylece politikasını uygulamaya geçti. Fakat turizmde sezon geçişi Türkiye'yi döviz likiditesi bakımından olumsuz etkiledi. Kurun enflasyonu sürüklemesinin önüne geçmek isterken enerjisini tüketti. Üstüne bir de asrın en büyük deprem felaketiyle yüzleşince maliye politikasındaki alanı daraldı.
"FAİZ ARTIRMA KARARIYLA YENİ BİR AYRIŞMA OLACAK"
Şimdi Türkiye politika faizini artırmayı tartışıyor. İlginç olan şu ki; Türkiye için faiz artırma beklentisi oluşması gene bir ayrışma anlamına gelecek.
Bu sefer FED faiz artırımlarına bir mola vermişken Türkiye faiz artırmaya başlamış olacak.
Gerçekten tüm bu denklemden Türkiye toplamda kârlı çıkarsa ekonomi politikasındaki hiyerarşiler sorgulamaya açılabilir.
Bir grafikle durumu gösterdim. Üç belirleyici ayrışma dönemi göze çarpıyor. Bunları kutucuk içine aldım. Bu şartlar altında Türkiye'nin toplam performansını dönem bazlı değil, uzun periyotta incelemek gerekir, diye düşünüyorum.
"ÖNÜMÜZDEKİ İKİ YIL BELİRLEYİCİ OLACAK"
Küresel para sisteminin tartışmaya açıldığı bir dönemde Türkiye'nin uzun periyot boyunca sergilediği ayrışmayı dünya için hayli dikkat çekici bulduğumu da söylemek isterim.
Ama tabii ki önemli olan Türkiye'nin menfaatleri. Türkiye, tüm bu denklemden üstüne koyarak mı çıkacak, yoksa yara mı almış sayılacak, göreceğiz.
Şimdilik uzun vadede bakılınca Türkiye iyi durumda görünüyor fakat ben periyodun tamamlanması için 2025'in sonuna gelinmesi gerektiğini düşünüyorum. Makro göstergeler özelinde ortalama üzeri bir performansa sahip olduğu açık ama sonuçtan tam emin olmak için ekonomik anlamda çok kritik hale gelen önümüzdeki iki yıl belirleyici olacak.
Yeni Şafak
