Donat'ın ‘Hal raporu' başlıklı son yazısı
Ankara Toptancı Hali... Her gün, 350'nin üzerinde TIR, kamyon... 45 ilden, "mal" getiriyor... "Sebze, meyve, balık."
Başkent'ten... Çevre illerden... 20 bin kişi geliyor... 4 bin hal çalışanını da ekleyin... Günlük nüfus, Türkiye'nin pek çok ilçesinden fazla.
"Canlılık" gece yarısı başlıyor... 24.00'te.
"Öğle saatlerine" kadar sürüyor.
Öğleden sonra temizlik... Ve ertesi güne hazırlık.
Ankara Sebze ve Meyve Komisyoncular Derneği Başkanı Ceyhan Gündüz dedi ki:
- Türkiye'de ürün çeşidi en çok olan hal, Ankara'daki hal.
Bugün... "Hal" gözlemleri... Ürün ürün... Fiyat fiyat.
Cimin üzümü
Bilmiyorduk... Öğrendik... Siyah üzüm... Erzincan'dan.
Başkan Ceyhan Gündüz dedi ki:
- Haftada bir gün gelir... İngiltere kraliyet ailesinin yediği üzümdür... Keşke daha fazla üretilse.
Yayla domatesi
Isparta'dan... Konya'dan, Denizli'den, Yalova'dan elma geliyor.
Domates... Çok yerden geliyor... Fakat...
Yayla domatesi bir başka... Antalya ve Burdur'un yaylalarından.
Bir de Bilecik-Söğüt'ün yayla domatesi... Raf ömrü uzun... İhracatçılar kapışıyor.
Fiyat farkı
Açık alanda yetişen domates ucuz.
Sera domatesi daha pahalı... Nedeni, "Seranın maliyeti... Masrafı."
Amasya ve Tokat'tan gelen sera domatesinin "alıcısı oldukça fazla."
İkinci Çukurova
Ereğli... Konya'nın ilçesi... "Kamyon kamyon" ürün geliyor.
Haldeki komisyoncuların söylemiyle:
Ereğli... İkinci Çukurova.
İç Anadolu'yu doyuran, rahatlatan üretim bölgesi.
Domates... Biber... Patlıcan... Sebzenin her çeşidi... Patates, soğan... Ereğli Ovası'ndan bereket fışkırıyor.
'Seçmece' olmamalı
Konuyu, Ceyhan Gündüz açtı... Komisyoncular, "Doğru" diye onayladı.
Söyledikleri şu:
Ürün, pazarda, markette, manavda, "Elle seçilmemeli."
"Kasada/kutuda" olmalı... Tezgâha yığılmamalı.
Market çalışanı, eliyle, ürünü tezgâha yığıyor... Önlüğü ile parlatıyor... Sonra alıcı, "Eliyle yokluyor." Bütün bu işlemler ürünün kalitesini bozuyor... Fire oranı yükseliyor.
Sonuçta... Fire fazla olunca... Satıcı da "fiyatı yükseltiyor."
Yahyalı- Hindistan hattı
Kayısı, erik, şeftali ve kiraz üreticisi, "iyi para kazanmış."
Ceyhan Gündüz, "sert çekirdekli ürünler" diye söz etti... Üreticinin yüzünü güldürmüş.
Narenciye üreticisi... "Eh işte."
Elma... Ürün çok... İhracat iyi... Kayseri-Yahyalı'dan Hindistan'a elma ihraç edilmiş.
Türkiye'den çıkış fiyatı 3.70... Hindistan'da satış fiyatı 22 lira.
'Büyük' kazığı
Ceyhan Gündüz... Ve komisyoncular...
"Bazı büyük marketler için" şunu söylediler:
- Korona nedeniyle sokağa çıkma yasağı olduğu dönemde fiyatları hayli abarttılar.
Doğru söze ne denir?
O süreçte pazar pazar, market market dolaşmış, "büyüklerin" milleti nasıl kazıkladıklarını defalarca yazmıştık.
'Allah sorar'
Sohbet sırasında... Başkan Ceyhan Gündüz dedi ki:
- Ben bir kilo domateste 10 kuruş kazanıyorum... Bodrum'da bir şişe suya 5 lira istediler... Benim Bodrum'da su içebilmem için 50 kilo domates satmam lazım... Hele bir de Bodrum'da balık yemeye kalksam, bir kamyon domates satmam gerekecek... Bu hesabı, Allah sorar.
Fiyat tablosu
Toptancı Hal... 23 Eylül Perşembe.
Siyah üzüm... İznik'ten... 6 lira.
Pembe Üzüm... İznik... Kardinal... 5 lira.
Mürdüm eriği... Isparta'dan... 4 lira.
Limon... Mersin'den... 3 lira.
Armut... Korkuteli'den... 6 lira 50 kuruş.
Tarla domatesi... 1.5 lira.
Elma... Çeşit çeşit... 2.5 lira... 3 lira... 3.5 lira.
İsraf ekonomisi
İsraf... Türkiye'nin önemli sorunu... Toptancı Hal esnafı, israftan yakındı.
Sebzede, meyvede "fire" yüzde 5-8 arasında.
"İsraf" ise... Yüzde 15-20.
Başkan Ceyhan Gündüz dedi ki:
- 100 evin 75'inin buzdolabında, "İhtiyaçtan fazla" ürün var... Domates, biber, çabuk çürüyen meyve... Bir kısmı çöpe gidiyor... İsraf ne kadar artarsa, fiyatlar da o kadar artıyor. Var mı itirazı olan?
Dinleyenlerden... İtiraz eden çıkmadı.
Sabah
