Kartal'da çöken binaya dair detayları Milliyet'ten Eren Aka'ya anlatan Belediye Başkanı Altınok Öz, “Bu tarzda binalardan yüzlerce var. Olası bir İstanbul depreminde çok daha büyük felaketler yaşanabilir. Acil önlem alınması gerekiyor” diye açıklama yaptı.
1-) Kartal'da çöken ve 21 vatandaşın yaşamını yitirmesine sebep olan binaya dair neler söylersiniz?
21 vatandaşımızı kaybetmiş olmanın derin acısını ve üzüntüsünü yaşıyoruz. Söz konusu bina toplam altı kat (zemin+5 kat) olarak ruhsatlandırılmışken, projeye iki kat daha ruhsatsız ilave yapılmış ve bu katlarda oluşan dört adet daireye de hak sahipleri tarafından 1998 yılında vergi beyanında bulunulmuş. Binanın imar arşiv dosyası incelendiğinde 3194 Sayılı İmar Kanunu'nun ilgili 32. ve 42. maddelerine göre ruhsatsız iki kat ve dört daire ile ilgili herhangi bir yıkım tutanağı veya para cezası uygulanmadığı görülmüş.
‘O binadaki dükkânı kapattık'
2017 yılına gelindiğinde binanın zemin katında bulunan dükkânın işletme ruhsatı bulunmaksızın gayri kanuni bir şekilde çalıştığını tespit eden Kartal Belediyesi Zabıta ekiplerince, bu altı dükkânın tutanak tutulmak suretiyle ilgili binada faaliyetine son vermesi sağlanmıştır.
2-) İmar Barışı'na girmiş mi bu bina?
Önemle belirtmek gerekir ki, bahse konu binanın “6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun” kapsamında herhangi bir riskli yapı tespiti veya tespit başvurusu yok. Aksine hak sahipleri tarafından “Yapı Kayıt Belgesi” başvurusu bulunmaktadır.
‘Riskli yapı raporu önemli'
3-) Kartal'da bunun gibi bina çok mu?
Orhantepe Mahallesi Sema Sokak'ta çöken binanın ardından, riskli yapı raporunun ne kadar önemli olduğu bir kez daha ortaya çıktı. Kaldı ki, yine aynı sokakta çöken binanın tam karşısındaki iki bina ve yine aynı sokakta bulunan bir başka bina daha riskli yapı raporu alarak dönüşüme örnek teşkil etmiştir. Bu üç ayrı yapının riskli yapı raporu alması ve dönüşümün bu yönde ilerlemesinin yanı sıra aynı sokakta bulunan çöken yapının imar barışı başvurusu üzerinden ilerlemesi ise yasal düzenlemedeki ikilemin boyutlarını da gözler önüne sermiştir.
4-) Peki yasalar ne diyor, hiç mi caydırıcılık yok?
Yasalar aslında çok açık. Zamanında dönüşmesi mümkün olmayan daha doğrusu malikler tarafından dönüştürülemeyen yapılar zamanla ruhsatını almış. Gayri yasal binalar, imar affıyla yasallaşmış. Dönüşümün yolu imar barışı değil. Ortaya ne çıkıyor becaiş alanları yani devlet boş arsalarda yapı stoku oluşturacak ve bunlardan kısmi ücret alarak transfer edecek ve bu alanlar boşalacak yada oradaki imar hakkını başka yerde kullandırarak yine o ilçenin sınırları içerisinde transfer yapacak. Bu olmadığı taktirde bu tür binalarda sorun yaşanacak. Büyük bir İstanbul depreminde böyle binlerce bina yıkılacak. Ne ulaşması mümkün ne yardım etmesi mümkün ne sorunu çözmek mümkün. İstanbul'un ve Türkiye'nin bütçesinin kaldıramayacağı bir yük ortaya çıkıyor. Bu konunun acilen siyaset üstü çözülmesi lazım. Siyaset üstünü özellikle vurgulamak istiyorum. Çünkü geçmişte bu ili SHP, CHP, Adalet Partisi, Adalet ve Kalkınma Partisi, Refah Partisi yönetti. Yani İstanbul'da daha önce yönetimde bulunan bütün partiler bu konuyla ilgili. O yüzden senin zamanın benim zamanım demeden konuyu çözmek lazım. Konunun çözümü de boş alanlarda bina yapıp satarak kar elde etmek değil. Boş alanlarda bina üretip bu tür riskli yapılardaki insanları o evlere taşımak.
‘Bu bina siyaset malzemesi yapılamaz'
5-) Olası bir İstanbul depremini düşünmek istemiyorum dediniz. Peki siz bu konuda bir yerel yönetici olarak ne yaptınız?
Türkiye'de ilk deprem ve yapı kontrol müdürlüğünü biz kurduk. 2009 yılında seçim bildirgesine, deprem bildirgesine deprem nedeniyle evi yıkılacaklardan imar ruhsat harcı alınmayacaktır kararı çıktı. 2012'de belediye meclisinden kira yardımı çıkarttık 2012 yılının altıncı ayında 6306 sayılı yasa çıkarak hem kira yardımı hem de imar ruhsat harcı alınmayacaktır kararı çıktı. Sayın Kadir Topbaş'ın desteğiyle planları çıkarttık. Şu anda Kartal'da deprem dönüşüm çalışmaları son hızıyla devam ediyor. Şu an deprem riski altında olup evini boşalttığımız insan sayısı 48 bin 495'tir. Dolayısıyla dönüşümde sorun yok.
‘İmar barışına kriter getirilmeli'
Yıkılan binanın karşısında iki tane bina daha yıkıldı. Riskli raporu aldıkları için iki apartman aşağıdaki bina da dönüştü. Ama bunlar imar hakkından dolayı dönüşememe durumundan imar barışına başvuru yaptılar. İmar barışı ne demek, bu bina her şeyiyle yasal demek. Yasal hale gelseydi, alttaki ruhsatsız işletme ruhsat alabilecekti bugün, o binanın altında bir atölyede kaç kişi olabilirse o kadar kişi de göçük altında kalacaktı. Dolayısıyla imar barışına kriter getirme zorunluluğu var. Burada öne çıkan imar transferi ve imar barışına kriter getirme, ayakta kalması mümkün olmayan yapıların imar barışından yararlanmaması.