Ekonomi yazarı Dilek Güngör, Irak'ın kuzeyinde çıkarılan petrolle ilgili detaylar paylaştığı yazısında, Paris merkezli uluslararası tahkim mahkemesinin kararlarının ardından gündeme gelen Türkiye-Irak ilişkilerini de etkileyen Batılı şirketleri ve Irak dışından müdahaleleri yazdı.
IRAK'TA ÇIKAN PETROL TAŞINAMIYOR, DEPOLANAMIYOR
Malum, Kuzey Irak'ta petrolü çıkaran da ihraç eden de Batılı şirketler… Depo yetersizliğinden birer birer operasyonlarını durdurmaya başladılar. Norveçli petrol ve gaz operatörü DNO'nun Tawke ve Peshkabir'deki petrol sahalarını kapatmasının ardından Kanadalı Forza Petroleum da üretimi askıya aldı. ABD'li HKN Energy de İngiltere merkezli Genel Energy de… Küresel üretimin yaklaşık yüzde 0.5'inin durdurulduğu söyleniyor. Bu elbette fiyatları etkilemeye başladı.
Şu anda büyük bir belirsizlik var. Hatta dev şirketlerin çıkardıkları petrolü tankerle taşıma yolunu aradıklarını da duyuyorum. Fakat günde 400 bin varillik üretimin böyle bir operasyonla taşınması zor…
İHRACATIN DURMASI EN ÇOK KÜRTLERİ ETKİLİYOR
Dedim ya, o yüzden ABD'nin de Batı ülkelerinin de gözü burada… Irak ile Kürt Bölgesel Yönetimi arasındaki görüşmelerden henüz bir şey çıkmadı ama herkes anlaşmanın yapılması için bastırıyor.
Peki ihracatın durdurulması en çok kimi etkiliyor?
Elbette Kürt Bölgesel Yönetimi'ni… Birincisi, bu durum bölgenin ekonomisinin çöküşünü tetikleyebilir. İkincisi de, Kürt Bölgesel Yönetimi'nin petrol gelirleri üzerinde Bağdat tam bir yetkiye sahip olabilir. Sadece gelir de değil… İhracatı kimin yapacağını dahi belirleyip, Kürt Bölgesel Yönetimi'ni devre dışı bırakabilir. Ayrıca iki tarafın 15 yıldır süren anlaşmazlığı sona erdirmesi o kadar kolay değil…
IRAK'TA İRAN-ABD KAPIŞMASI
Tabii bir de masada 'büyük abiler' (!) olunca, işler daha da karışıyor. Biliyorsunuz, Irak'ta 2003'teki işgalden bu yana ABD ile İran arasında bir bilek güreşi var. Her süreçte bu iki devlet baş aktör… İran, Bağdat'ın ABD uydusu olmasını istemiyor. ABD ise Irak'ın İsrail'in güvenliğini tehlikeye atacak 'Şii Hilali'nin parçası olmasını…
Petrol gelirleri anlaşmazlığı Irak'ın bütününü kapsayan ekonomik krizi doğrudan ilgilendiriyor.
SU VE ELEKTRİK KITLIĞI
Irak'ta su kıtlığı had safhada… 7 milyon kişi temiz suya ulaşamıyor. Elektrik çoğu vilayette en fazla 20 saat verilebiliyor. Hatta 10 saatin altında günde elektrik alamayan yerler var. Sabit kura rağmen ABD'nin kısıtlamaları nedeniyle dinar dolar karşısında eriyor.
Genç nüfusun yüzde 40'ı işsiz… Kürt Bölgesel Yönetimi'nin durumu da pek farklı değil… Enflasyon, su, elektrik, işsizlik… Aynı sorunlar orada da mevcut… Tablo böyle… Bakalım yolu nasıl açacaklar?