İşte istifa edenlere işsizlik maaşı için bilmeniz gereken tüm ayrıntılar
Haklı bir nedeni yokken işten ayrılan çalışan, istifa etmiş sayılır. İstifa halinde işçi bazı haklarını yitirdiği gibi işverene tazminat ödemek zorunda dahi kalabiliyor. Peki işçinin 10 aya kadar geçimini sağlamasına yardımcı olan işsizlik maaşı istifa durumunda alınabilir mi? En çok merak edilen konulardan biri bu.
Düzenleme net. İstifa edene işsizlik maaşı bağlanmıyor. Ancak bunun istisnası ‘haklı fesih' durumudur. Maaşın ödenmemesi veya zamanında ödenmemesi, gerçek ücretin saklanması, mobbing (psikolojik baskı), iyi niyet ve ahlak kurallarına uyulmaması, sağlık gerekçeleri, işçinin onayı olmadan fazla mesai yaptırmak, SGK'ya düşük ücretten bildirim haklı fesih kapsamına giriyor.
Patronun hakaretlerine maruz kalınırsa, işveren işçiye, aile üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, patron işçinin hak ettiği yıllık izni kullandırmazsa, işçi çalıştığı işyerinden haklı bir nedenle sözleşmeyi feshedebilir. Ancak feshin bildiriminin noter aracılığıyla yapılmasına dikkat edilmeli.
İşsizlik maaşı alabilmek için son 3 yıl içinde farklı işyerlerinde de olsa en az 600 gün prim ödemek gerekiyor. Yine işten ayrılmadan önceki 120 günde de eksiksiz prim ödenme şartı aranıyor. Maaşın ödeneceği süre prime göre değişiyor. Son 3 yılda 600 gün primi olan çalışan 6 ay, 900 gün primi olan 8 ay ve 1080 gün primi olanlar 10 ay işsizlik maaşı alır.
İşsizlik maaşı da çalışırken alınan maaşa göre değişiyor. Yüksek maaş alan çalışanların işsizlik ücreti de yükseliyor. Fakat bunun bir sınırı var. Bu sınır brüt asgari ücretin yüzde 80'i kadar. Yani bugün itibarıyla 1623 lira. En düşük asgari ücret de brüt asgari ücretin yüzde 40'ı olan 812 lira olarak uygulanıyor. Yani istifa eden bir çalışan, 10 ay boyunca toplamda 8 bin 120 lira ila 16 bin 230 lira maaş almış olacak. Bu paradan sadece damga vergisi kesilebilir.
İşsizlik maaşı alanların Genel Sağlık Sigortası (GSS) primleri İşkur tarafından ödeniyor. Kendileri ve bakmakla yükümlü oldukları çocukları ve eşleri de devlet destekli sağlık hizmetinden yararlanıyor. Ancak bu süreler emeklilik hesabından sayılmıyor. İşsizlik maaşı alırken iş bulanlar hemen bunu İşkur'a bildirmek zorunda. Bildirmeyen tespit durumunda maaşı faiziyle geri öder.
Emeklilik, 15 yıl 3600 gün şartı veya 25 yıl 4500 gün şartıyla işten ayrılanlar işsizlik maaşı alamaz. Askere gitmek için işten ayrılanlar da askere gidene kadarki sürede işsizlik maaşı alabiliyor. İşsizlik maaşının kalan kısmı ise askerden döndükten sonra alınabiliyor. İşsizlik maaşı için 30 gün içinde İşkur'a başvurmak gerekiyor. Geç başvuru durumunda alınacak maaşın süresinden düşülüyor.
İşsizlik parası almaya başlayan kişi yeniden çalışmaya başlarsa, emekli olursa veya İŞKUR'un çağrılarına cevap vermezse işsizlik parası kesilir.
