1974 yılında gerçekleştirilen Kıbrıs Barış Harekatı'nın üzerinden 46 yıl geçmesine rağmen Ada'da siyasi müzakereler bu zamana kadar somut bir çözüme ulaşmış değil.Kıbrıs Rum Yönetimi Türk tarafını "sözde işgalci" şeklinde tanımlayarak somut adımların önüne sürekli perde çekmeye devam ediyor.
RUMLARIN AYAK OYUNU SÜRÜYOR
Avrupa ülkelerinin bölgeye yaklaşımlarındaki çifte standartlı tutumları da bu soruna tuz biber oluyor.
Kıbrıs Rum Yönetimi, AB sınırları içerisine çekilirken Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin "bağımsız" duruşuna yönelik fiiller de görmezden geliniyor.
ERDOĞAN-TATAR GÖRÜŞMESİ TETİKLEDİ
Ada'da anlaşmadan uzak ve her platformda Türk tarafını suçlayarak türlü ayak oyunlarıyla siyasi kaosa yol açan Rumlar'ın en büyük sıkıntılarından birisi de 46 yıldır kapalı durumda bulunan Gazi Magosa sınırları içerisindeki "Kapalı Maraş" bölgesi.
Maraş, bu kez Türkiye Cumhuriyeti Başkanı Recep Tayyip Erdoğan ile KKTC Başbakanı Ersin Tatar'ın geçtiğimiz günlerde deklare ettikleri "Plaj kısmının halka açılması" ile statü olarak tekrar uluslararası gündeme taşındı.
10 MİLYAR DOLARLIK MALİYET
Maraş'ta öncelikle bir envanter çalışması yürütüleceği ve ardından şehrin tekrar turizme açılacağı bildirildi.Envanter çalışmalarında Kıbrıslı ekiplere Türkiye'den gelen uzmanların da yardım etmesi ve ortak yürütülecek bir çalışma sonucunda Maraş'taki taşınır ve taşınmaz mülklerin kayıtlarının tutanak altına alınması kararlaştırıldı. Maraş'ın altyapısının yenilenip, çevre düzenlemesi yapılarak yeniden inşa edilip turizme açılmasının maliyeti 10 milyar dolar olarak öngörülmekte.
KKTC Su Temin Projesi Boru Hattı Onarımını Müteakip Su Verme Merasiminde konuşan KKTC Başbakanı Ersin Tatar, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılımıyla alınan ortak bir kararla 8 Ekim 2020 Perşembe günü, Maraş kıyı şeridinin ve denizinin KKTC halkının kullanımına açılacağını duyurmuştu
SORUNUN KAYNAĞI NE?
1974'teki harekat öncesinde büyük çoğunluğu Rum olmakla birlikte Yahudi ve Ermeni yerleşimcilerin de bulunduğu bölgede 46 yıldır hayat emaresi bulunmuyor.Kıbrıs'taki Maraş bölgesi, Akdeniz'in gözde turizm mekanlarından biri,aynı zamanda Hollywood yıldızlarının uğrak yeriydi. 1974'teki Kıbrıs Barış Harekatı'ndan sonra 'Hayalet Şehir' olarak da bilinen Maraş, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin aldığı karar uyarınca hem yerleşime hem de iskâna kapatılmış, askeri bölge ilan edildi.
O günden beri bölgeye Türk ve BM askeri dışında kimse giremiyor. İçeride kullanımda olan sadece BM'ye ait bir bina ve Türk askerine ait bir orduevi bulunuyor.
HANGİ GEREKÇEYLE KAPATILDI?
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti sınırları içerisinde yer alan ve 46 yıldır kapalı olan Maraş bölgesinin bir bölümü bugün itibarıyla halkın kullanımına açıldı. Maraş, 1963-1974 yılları arasında en hareketli günlerini yaşadı.
O dönem Maraş'ta 10 bin yataklı 45 otel ve 60 apartman tipi otel bulunuyordu. Rum turizminin yüzde 58'i bu bölgedeydi. 3 bin ticari birim, 99 eğlence merkezi, 143 Yönetim ofisi, 4 bin 649 özel ev, 21 banka, 24 tiyatro ve sinema, 380 bitirilmemiş inşaat, İngilizce, Yunanca ve Türkçe 8 bin 500 kitabın olduğu bir kütüphane bulunuyordu.
RUMLAR GÜNEYE KAÇTI, TÜRK ORDUSUNUN ELİNE GEÇTİ
Maraş, 13 Ağustos 1974'te, İkinci Kıbrıs Harekâtı sırasında Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından ele geçirilmiştir. Türk uçaklarının şehri bombalamasının ardından bölgenin tamamen Kıbrıslı Rumlardan oluşan nüfusu güneye kaçtı. Türk ordusunun eline geçmesinin ardından Maraş, askerî yasak bölge ilan edildi. 1976-77 yıllarında Maraş bölgesinin kuzeyinde kalan bazı sınırlı bölgeler iskâna açılarak önce güneyden göçmen olan Kıbrıslı Türkler, sonrasında da Türkiyeli göçmenler yerleştirildi.
ANNAN PLANI VE STRATEJİK SÜREÇ
Maraş bölgesi, 1974-1990 yılları arasında doğrudan Türk Silahlı Kuvvetlerinin parçası olan Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığı tarafından idare edildi ve 1981'de resmen birinci derece askerî yasak bölge ilan edildi. 29 Temmuz 1990'da bölgenin kontrolü KKTC Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığına teslim edildi. Annan Planı'na göre kapalı Maraş, Rum tarafının denetimine bırakılacaktı. Ancak yapılan referandumda Annan planı Kıbrıs Türklerince kabul edilmesine rağmen, Kıbrıs Rumları tarafında reddedilince, bu gerçekleşmedi.
İçerisinde BM'ye ait bir adet bina da bulunmaktadır.
ARAZİLERİN ÇOĞUNLUĞU VAKIF MALI
Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay ise 2020 yılının şubat ayında KKTC'li yetkililerle yaptığı "Kapalı Maraş"^bilgilendirme toplantısında soruna dikkati çekmişti. Oktay, Kapalı Maraş'taki arazilerin büyük çoğunluğunun vakıf malı olduğunu, 1950'li yıllarda İngiliz Sömürge Yönetimi tarafından hukuka aykırı bir şekilde, üçüncü şahıslara devredildiğini buna ilişkin arşiv kararlarının da mevcut olduğunu söyledi.Bölgedeki gayri menkullerde anlaşmazlıkların gündeme gelmesinin muhtemel olduğunu kaydeden Oktay, “Taşınmaz Mal Komisyonu'nun mevcudiyeti Maraş dahil olmak üzere mülkiyet meselesinin çözümüne yönelik atılacak adımlarda bir güvencedir” değerlendirmesinde bulunmuştu.
BÖLGE İÇİN EKONOMİK REFAH VADEDİYOR
KKTC Dışişleri Bakanı Kudret Özersay yaptığı değerlendirmede, "Kapalı Maraş'ın Kıbrıs Türk yönetimi idaresinde açılacağına dünyayı hazırlayacak birine ihtiyaç var. Maraş açılımı mevcut ekonomiyi ayağa kaldıracak, işsizliği azaltacak ve bölge cazibe merkezi olacak" yorumunda bulundu.
Ekonomistlerin değerlendirmesinde ise bölgenin özellikle turistik açıdan önemli bir lokasyon olduğu vurgusu yapılırken Akdeniz sahillerinin yerli ve yabancı turistlere açılmasının bölge için katma değer oluşturacağı kanaati hakim.
ÖNEMLİ TURİZM LOKASYONU
Türkiye ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasında atılan bu stratejik adımın siyasi sürece ivme kazandıracağı, ekonomik potansiyele de ayrı bir fırsat sunacağı söyleminde bulunan turizm sektör temsilcileri de bölgede yeni bir ekonomik hamlenin başlamasının gerekr altyapı gerekse üst yapıda canlılık oluşturacağını, bunun da istihdamı artırarak bölgeyi KKTC'nin yeni bir kaynak yaratan lokasyona dönüştürebileceği açıklamasında bulunuyorlar. Gazi Magosa bağlantılı Maraş, aynı zamanda Akdeniz ülkelerine açılan bir liman konmunda ve bölgesel ticaretin de bir nevi nirengi noktası. Maraş bu açıdan KKTC ve Türkiye için potansiyel bir katmadeğer ve fırsat barındırıyor.