‘Messi ekonomisi’

Akşar'ın ‘Messi ekonomisi' başlıklı değerlendirmesi;

Futbol gibi takım oyununa dayalı sporlarda, şüphesiz ki bir oyuncu tüm takımın kaderini değiştiremez. Ancak, takıma sağlayacağı olağanüstü katkılar, takımdaki sinerjinin daha da yükselmesine olumlu katkı sağlayabilir. Bu da kulübe ekonomik, finansal ve sportif olarak olumlu yansıyabilir. Bu nedenle Messi transferinin ekonomik, finansal ve sportif olarak PSG'ne etkileri olacaktır.

On üç yaşında daha küçük bir çocukken Barcelona'ya adım atan olağanüstü oyuncu Messi, Barça'nın tüm takımlarında 21 sene aralıksız forma giydi. Barcelona'nın altın günlerini yaşamasında sıra dışı katkıları asla göz ardı edilemeyecek bir oyuncuydu. Ne var ki, Katalan Kulübün yaşadığı mali sıkıntılar gerekçe gösterilerek, çok sevdiği kulübünden istemese de ayrılmak zorunda kaldı.

Barcelona ile yollarını ayıran Messi, bu kez son yılların en parıltılı ve spekülatif kulüplerinden Paris Saint Germain (PSG) ile 2+1 yıllık sözleşme imzaladı.

Yazılı ve görsel medyada yer alan bilgilere göre, Messi PSG'den yıllık net 35 milyon Euro alacak.

34 yaşındaki Messi Barcelona'da alt yapı dâhil geçirdiği 21 senede önemli rekorlara imza attı.

Messi 1 Temmuz 2000'de Barcelona U14 Takımı'na, Arjantin Atletico Nevells Takımı'ndan geldiğinde 13 yaşında bir çocuktu. 18 yaşında, yani 2005 1 Temmuz'unda Barcelona As Takımı'nda oynamaya başladı. Barcelona'daki 2005 yılındaki bonservisin piyasa değeri 3 milyon Euro olarak kamuoyuna duyurulmuştu. 10 Ağustos 2021'de Paris Saint Germain'e giderken, Messi'nin bu kez piyasa değeri geçen bu yirmi yıllık süreçte tam 25.6 kat artarak 80 milyon Euro'ya ulaştı.

Messi Barcelona'ya ilk geldiği 13 yaşından, Barcelona'dan ayrıldığı 34 yaşına kadar geçen 20 sezonda alt yapı dahil toplam 778 maça çıktı ve 672 gol atıp 305 asist yaptı.

1 Temmuz 2005'te ilk defa Barcelona A Takımı ile maça çıkan Messi, A Takımı'nda La Liga'da 520 maça çıktı ve 474 gol kaydetti, 217 asist yaptı. Buna göre Messi La Liga'da maç başına ortalama yaklaşık 1 gol (0,91) ortalamasıyla oynadı. Maç başına yine ortalama % 42 asistle oynadı. Yani, daha genel ifadeyle Messi, La Liga'da yaklaşık her maçta 1 gol, ve iki maçta da bir asist ile oynamış.

Şampiyonlar Ligi'nde Barcelona ile 149 maça çıkıp 120 gol attı ve 42 asist yaptı.

Peki Messi neden Barcelona'dan ayrılmak zorunda kaldı?

Leo Messi sıra dışı bir futbolcu olarak, sıra dışı bir kulüpte şahane bir 21 sezon geçirdi. Bu özellikleriyle hala Barça'da oynayabilecekken, kulübünden neden ayrıldığını gelin birlikte analiz edelim.

1 - Messi, Barcelona'da tarihi misyonunu tamamladı

Messi harika bir sol ayak. Fiziği ile orantısız bir fizik güce sahip. Hızlı. Ayağından top almak mümkün değil. Yaratıcı ve sonuç belirleyen bir oyuncu. Çok kolay adam eksiltiyor. Harika çalımları ve üstün bir top tekniği var. Devamlılığı yüksek. Her iki ayağını da kullanabiliyor. Bir duran top ustası. Kondüsyonu çok iyi. Oyun kurucu ve çok iyi bir pasör. 40-50 metreye adrese teslim top atabiliyor. Çok zeki ve futbol aklı çok gelişmiş. Çevre görüşü mükemmel. Aynı zamanda çok az sarı ve kırmızı kart gören bir oyuncu. Rakip oyuncuların saha içinde zor provoke edebildikleri bir futbolcu. Tam bir takım oyuncusu.

Daha bir çok özellik sayılabilir Messi için. O artık Barcelona'nın tarihindeki altın sayfalarda yer alacak bir efsane oyuncu.

Avrupa'da UEFA'nın en iyi oyuncu ödülünü kazandı 2011'de. FIFA Ballon d'Or ödülünü 6 kez kazanan tek oyuncu. La Liga'da 3 kez yılın oyuncusu seçildi. 2010 yılında gol kralı oldu. La Liga'da bir sezonda attığı 50 gol ile tüm zamanların rekorunu kırdı. Bir sezonda tüm yarışmalarda attığı 91 gol ile ayrıca bir rekora sahip oldu. Barcelona ile 10 kez La Liga şampiyonluğu, 4 kez Şampiyonlar Ligi şampiyonluğu, 3 kez UEFA Süper Kupa şampiyonluğu, 3 kez FIFA Dünya Kulüpler Kupası şampiyonluğu, 6 kez Kral Kupası şampiyonluğu yaşadı.

Kısacası rekorlarla dolu, bir futbolcunun belki de profesyonel ömrüne sığmayacak kadar çok başarıya ulaştı.

2007'de Pep Guardiola ile Barcelona'da başlayıp Guardola'nın Barcelona'dan ayrılmasına kadar geçen altı yıllık sürede Avrupa'yı kasıp kavuran ve Barcelona'yı Avrupa'nın zirvesine taşıyan Tiki-taka felsefesi ve oyun anlayışının en önemli oyuncusuydu Messi. Birlikte orta sahada harikalar yaratan Xavi, Iniesta ve Messi üçlüsünün en önemli oyuncularından birisiydi. Ne var ki, her sistemin bir ömrü olduğu gibi Tiki taka da ömrünü tamamladı. Önce Xavi, daha sonra Iniesta takımdan ayrıldı. Sistemin yaratıcısı Pep Guardiola Bayern'e gitti. Barcelona yine pas oyununa dayalı bir top oynuyordu ama Pep'in ve bu iki oyuncunun takımdan ayrılması, Messi'nin takım içi etkinliğini zamanla düşürdü. Çoğu maçta kendisinden beklenen performansı sergilemekte zorlandı. Yaşının da giderek ilerlemesi, artık onun tarihi misyonunu tamamladığının bir göstergesi olarak görüldü. Takım içi maliyetinin de yüksekliği göz önüne alındığında, Messi'nin takımdan ayrılma stratejisi kulüp yönetimi için makul görülebilir bir gerekçe olarak görülebilir.

2019-20 sezonunda Barcelona, Supercopa de España'da yarı finalde Atlético Madrid'e, Copa del Rey'de çeyrek finalde Athletic Bilbao'ya elendi; La Liga şampiyonluğunu Real Madrid'e kaptırdı. Şampiyonlar Ligi'nde ise Bayern Münih'e çeyrek finalde 2-8 mağlup olarak büyük bir hezimet yaşadı. Bu sezonun ardından Lionel Messi, Barcelona yönetimine takımdan ayrılmak istediğini ve sözleşmesini tek taraflı feshedeceğini iletti. Barça yönetimi ise bu hakkının Haziran ayında sona erdiğini söyledi. Messi ise Covid-19 pandemisi nedeniyle bu sürenin Ağustos'a kadar uzadığını, gerekirse hukuki yollara başvuracağını belirtti.

Yeni teknik direktör Ronald Koeman, Messi'ye "Artık kulüp içindeki imtiyazların bitti. Sana karşı esnek olmayacağım. Takımı düşünmek zorundasın." dedi. Bunun üzerine Messi'nin ayrılık kararı netleşti.

2 - Pandemi Barcelona'yı etkiledi

Pandemi tüm kulüpleri olduğu gibi Barcelona'yı da fena vurdu ve gelirlerde %15'e varan bir düşüş yaşadı.

Barcelona'nın konsolide gelirleri 2018-19 toplam gelirleri 990 milyon Euro'ya kadar yükselmesine karşın, 2019-20 sezonunda kulübün gelirleri % 13,63 azalarak 855 milyon Euro'ya geriledi.[1]

Bu dönemde kulübün konsolide giderleri ise %2 azalarak 955 milyon Euro olarak gerçekleşti.

Özellikle oyuncuların ücretlerinde bir kesintiye gitmek istememeleri, seyircisiz oyun nedeniyle maç günü gelirlerinde yaşanılan büyük düşüş, bazı ticari gelirlerdeki daralma kulübün gelirleri ile giderleri arasında aleyhte farkın açılmasına neden oldu. Gelirlerdeki bu düşüş doğal olarak optimal bir maliyete sahip kadro arayışını da beraberinde getirdi. Barcelona'da gelirler azalırken, buna karşın maliyetlerde beklenen düşüşün sağlanamaması kulübü finansal olarak sıkıntıya soktu ve Barcelona 2019-20 sezonunu 128 milyon Euro zararla kapatırken, toplam borç da 731 milyon Euro olarak gerçekleşti.[2]

Messi'nin bu dönemde yıllık 70,758,000 Euro ücreti[3], takım ücret giderleri içinde % 26,5'luk bir paya sahipti. 2021 itibariyle 266,7 milyon Euro yıllık oyuncu ücret giderine sahip bir kulüp için Messi'nin bu maliyeti, her ne kadar Messi ücretinin yarından vazgeçtiğini ifade etmiş olsa bile, önemli bir paya sahip. Bu ücret skalası hangi takım olursa olsun, pandemi döneminde tüm takımları olumsuz etkilerdi ve Barcelona'yı etkiledi de. Diğer spor branşları da eklendiğinde Barcelona'nın ücret maliyetleri kulübü ciddi sıkıntıya soktu.

Takım içi ücret maliyetlerinde optimal bir dengeyi yakalamaya çalışan Laporta yönetimi bu konuda son derece zor ama kulüp için doğru olabilecek kararı alıp Messi'yi serbest bıraktı. Nitekim, Laporta'nın aşağıda değineceğimiz iki konuyu da kapsayacak şekilde açıklamasını burada belirtelim.

"Finansal Fair Play kuralları nedeniyle üzerinde anlaşmaya varılan Leo Messi'nin sözleşmesini kaydedemiyoruz. Maalesef mevcut maaş durumuyla hiçbir marjımız olmayan bir miras aldık."[4]

Başkan Laporta, FFP kapsamında ücret/gelir rasyosunu dengelemek için ne gerekiyorsa yapmaya hazır olduklarını ve kulübün La Liga'nın ücret sınırına uyması için bazı oyunculara farklı maaş ayarlamaları önereceklerini de ifade etti. Bu bağlamda, ilk ayarlamaların Covid-19 salgını sonrası durumu göz önüne alındığında maaşları daha yüksek olan Gerard Pique, Sergio Busquets, Jordi Alba ve Sergi Roberto da olacağı anlaşılıyor.

Salgın, kulübün mali durumunu alt üst etti ve Laporta yönetim kurulu, LaLiga'nın maaş sınırı gereksinimlerini karşılamak için Samuel Umtiti, Miralem Pjanic ve Antoine Griezmann gibi oyunculardan destek sağlamak zorunda kaldı.

3 - Takım harcama limitleri Messi'ye yer bırakmadı

Ülkemizde olduğu gibi La Liga'da da takım harcama limitleri uygulaması söz konusu. Bu uygulama kapsamında kulüplerin en önemli maliyetlerini kontrol altına almaları mümkün olmadığında, başta transfer olmak üzere, önemli faaliyetlerini kulüpler gerçekleştiremiyorlar.

Barcelona'nın 2020-21 takım harcama limitleri 382,7 milyon Euro olarak tanımlanmış durumdaydı.[5] Oysa, 2020-21 itibariyle Barcelona'nın sadece ücret giderleri 266,7 milyon Euro civarındaydı. Bu amaçla Messi'nin ücret giderinden tasarruf etmenin daha yararlı olacağı düşünülmüş.

Finansal Fair Play Barcelona'yı zorluyor

Lionel Messi, Barcelona ile yeni bir anlaşma imzalamak için maaşında %50 indirim yapmaya hazırdı. Ancak Kulüp Başkanı Joan Laporta, Messi'nin yeni sözleşmesini karşılayamamanın nedeni olarak FFP kurallarını gösterdi. Laporta: "Finansal Fair Play kuralları nedeniyle üzerinde anlaşmaya varılan Leo Messi'nin sözleşmesini ne yazık ki yenileyemiyoruz. Maalesef mevcut maaş durumuyla hiçbir marjımız olmayan bir kadro yapımız var, böyle bir miras devir aldık" dedi.[6]

Barcelona, 2021-22 transfer döneminde ancak üçü ücretsiz transfer olmak üzere dört yeni transfer yapabileceklerini, Finansal Fair Play'in ancak böylesi bir duruma izin verdiğini ifade etti.

Kısacası, FFP kurallarına uyum sağlamak zorunda kalan kulüp mecburen kadro optimizasyonuna gitmek durumunda kaldı.

Messi transferi sonrası Barcelona değer kaybetti

Messi ile birlikte Barcelona'nın bonservis bedelleri üzerinden takım değeri 2020-21 sezonunda toplam 904,5 milyon Euro ile La Liga'da ilk sıradaydı Messi sonrası Barcelona 2021/22'de 863,5 milyon Euro'luk kadro değeri ile La Liga'da Real Madrid'in gerisine düştü.

Messi'nin takımdan ayrılması sonrasında Barcelona Messi'nin yerini doldurmak için Juventus'dan merkez orta saha oyuncusu Bosna Hersekli Miralem Pjanic'i 60 milyon Euro'ya transfer etti.

Bu transfer döneminde Barcelona 3 önemli oyuncu transferine yaklaşık 112 milyon Euro ödedi.

PSG yeni galacticos

Qatar Investment Authority'nin 2012'den beri oluk oluk para akıttığı bu Fransız kulübü, yaptığı flash transferlerin yanı sıra, UEFA soruşturmaları ve CAS'daki davalarıyla Avrupa'nın olağan şüpheli kulüplerinden birisi. Adeta bir dokunulmaz. (bu konuda şu makaleme bakılabilir.[7]

Galaksinin en değerli oyuncularını bir araya getirdiği için bir dönem Real Madrid'in sahip olduğu “galacticos” unvanını artık Neymar, Mhappe ve Messi ile PSG eline geçirmiş vaziyette.

PSG bugün kadrosunda tuttuğu 160 milyon Euro'luk Kylian Mhappe, 100 milyon Euro'luk Neymar ve 80 milyon Euro'luk Messi ile Avrupa'nın yeni galacticosu oldu. Sadece bu üç oyuncunun toplamı 340 milyon Euro'ya ulaşıyor ve PSG kadro değerinin % 34'ünü oluşturuyor. 2021-22 itibariyle PSG'nin takım değeri 993.7 milyon Euro'ya ulaşmış durumda.

Messi, PSG'ne, Katar?

Şüphesiz ki, Messi her teknik direktörün takımında görmeyi arzuladığı bir yıldız. Sportif anlamda ne kadar katkı sağlayacağını maçlar başladığında göreceğiz. Messi'nin tam verim sağlayabilmesi onun yanında oynayacak oyuncuların niteliğine ve kalitesine bağlı. Neymar ve Mhappe transferleri de en az Messi transferi kadar ses getirmiş ve bu oyuncularla PSG'nin Avrupa'da tüm kupaları toplayabileceği ileri sürülmüştü ama ne yazık ki, PSG bunu başaramadı. Sadece geçen sezon Şampiyonlar Ligi'nde Bayern Munich'e 1-0 yenilerek kupayı kaybetmişti. Her ne kadar Avrupa'da beklenen başarı gelmese de, Qatar Investment Authority tarafından satın alındığı 2012'den bu yana Lig1'de yedi kez lokal şampiyonluğa ulaştı ve Lig1'i domine etmeye başladı.

Kulübün merchandising gelirlerinin artacağı su götürmez. Sosyal medyada 91,5 milyon olan followers sayısının artışı digital kanallardan önemli gelirlerin kulübe akmasına neden olabilir. Kulübün 298 milyon Euro civarındaki ticari gelirleri, yeni sponsorlarla birlikte 400 milyon Euro'ya yaklaşabilir. 2,1 milyar dolar civarındaki piyasa değeri daha yukarı gidebilir. 2020 sonunda gelirleri pandemi nedeniyle % 15 azalarak 540,6 milyon Euro'ya gerilemişti. Bu sayede tekrar gelirlerini artırabilme olanağına kavuşabilecek.

Messi'nin, Paris Saint-Germain'e imza atmasından sonra taraftarlar Fransız ekibinin fan tokenlarına akın ederek 500 milyon dolarlık alım gerçekleştirdi. PSG'nin kripto para birimi olan PSG tokenlere akın eden taraftar, Tokenlerin fiyatını 4 günde %100 artırarak, 21.95 Dolar'dan 44.97'ye çıkmasına neden oldu.

1628851712426-screenshot-1

Sonuçta;

Messi ekonomisi

Sportif olarak bakıldığında PSG zaten açık ara Lig1'i domine ettiği görülüyor. Bu transfer ile PSG lehine, diğer 19 takım aleyhine haksız ve dengesiz rekabet daha da artmış ve PSG'nin hegemonyası daha güçlenmiş olacaktır.

UEFA organizasyonlarında da rekabet gücünü daha artırmış bir PSG ile karşı karşıya kalacağız.

Ekonomik anlamda PSG gelirlerini önemli ölçüde artırabilir. Finansal olarak karlılığına olumlu katkı sağlayabilir. Ancak bu transferde katlanılan maliyet, (olası sakatlık, form düşüklüğü, cezalar, vb. nedenlerle) beklenen faydayı sağlamadığında ise durum terse dönebilir.

PSG sosyal medya etkinliğini daha da artırabilir ve dijital kanallar üzerinden ekonomik, finansal getirilerini yükseltebilir.

Kulüp tokenlerine olan talepler daha artabilir ve token fiyatlarında balonlar oluşabilir.

Messi'nin PSG'ne transfer olması, Lig1'de zaten açık ara rekabet üstünlüğü olan PSG'nin dengesiz rekabetini pekiştirmesine ve hegemonyasını güçlendirmesine olanak sağlayacaktır.

Ancak şunu da vurgulamakta yarar görüyorum. PSG'nin tüm yıldız transferlerinde görünmeyen bir arka plan her zaman olmuştur. Bunu Neymar ve Mhappe transferlerinde yaşadık. Zira PSG Avrupa'nın olağan şüpheli kulüplerinden birisidir. Bu nedenle UEFA'nın bu transferi iyi incelemesi ve onaya göre izin vermesi gerekirdi. Ne var ki, UEFA'nın merkez ligleri ve bu liglerin kulüplerini koruyan ve kollayan politikaları devam ettiği sürece bu konuda çok iyimser olmak zor görünüyor.

Kaynaklar:

[1] https://www.fcbarcelona.com/fcbarcelona/document/2021/06/20/db2e986a-d39c-4472-bee6-91627d0cf0ab/Libro-Memoria_ANG_compressed.pdf

[2] https://www.fcbarcelona.com/fcbarcelona/document/2021/06/20/db2e986a-d39c-4472-bee6-91627d0cf0ab/Libro-Memoria_ANG_compressed.pdf

[3] https://fcbarcelonalatestnews.com/fc-barcelona-players-wages/

[4] (https://www.sportskeeda.com/football/news-lionel-messi-s-move-psg-blocked-due-ffp-rules)

[5] https://www.statista.com/statistics/764962/budget-equipment-from-football-from-the-league-in-spain-2015-2016/

[6] https://www.sportskeeda.com/football/news-lionel-messi-s-move-psg-blocked-due-ffp-rules)

[7] http://www.futbolekonomi.com/index.php/haberler-makaleler/genel/122-tugrul-aksar/4912-manchester-city-mancity-fair-play-ffp-uefa-infantino-tugrul-aksar.html