Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) dışı ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun Bakanlar İzleme Komitesi (JMMC), ham petrol fiyatlarındaki önemli iyileşme ile petrol üretim politikasını gözden geçirmek için yarın bir toplantı gerçekleştiriyor.
Video konferans yoluyla yapılacak toplantıda ham petrol üretiminde günlük 500 bin varil gibi sınırlı artış beklentileri masaya yatırılacak.
Geçtiğimiz ay, ham petrol fiyatları yüzde 19 artışla Ocak 2020'den bu yana en yüksek aylık artışı kaydetti. Brent fiyatları, Kasım 2019'dan bu yana ilk kez 67 dolar/varil bariyerini aştı.
Goldman Sachs ve Morgan Stanley gibi Wall Street'in önde gelen yatırım bankaları, brent ham petrolün bu yılın ikinci çeyreğinin sonunda, 70 doları aşacağı yönünde tahminde bulunuyor.
Destekleyici faktörler
Ham petrol fiyatlarındaki önemli yükseliş, birkaç faktöre dayanıyor. Küresel petrol talebini artıran en önemli faktörler, dünya ekonomisinin daha hızlı toparlanacağına dair iyimser bir atmosferin olması ve yeni tip koronavirüs (Kovid-19) aşılarının dağıtımının hızlanması ve yaygınlaşması olarak kabul ediliyor.
Şubat ayında ABD'yi iki haftadan uzun süredir vuran şiddetli donma dalgası, fiyatları yukarı yönde etkiledi ve günde yaklaşık 4 milyon varil Amerikan ham petrol üretimini aksattı. Bu durum uluslararası ve Amerikan hisse senetlerinin geri çekilmesine yol açtı.
Körfez bölgesinde İran'ın nükleer programı ve Husilerin, dünyanın en büyük petrol ihracatçısı olan Suudi Arabistan'ın şehirlerini hedef alan saldırıları sebebiyle tırmanan gerginlik, fiyatları desteklemek için iki yeni faktör olarak ortaya çıktı.
Tüm bunlardan önce, 2021'in başından bu yana günde 7,2 milyon varil seviyesinde seyreden OPEC + kesintileri yaşandı. Buna daha sonra Suudi Arabistan'ın şubat ayı başından başlayıp şu ana kadar devam eden bir milyon varil gönüllü üretim kesintisi eklendi.
Çöküşü yükseliş izledi
Geçen yıl, Kovid-19 etkisi ve Suudi Arabistan'ın kıvılcımını ateşlediği fiyat savaşından dolayı ham petrol fiyatları daha önce görülmemiş bir şekilde son 21 yılın en düşük seviyesine düşerek, bir varil 16 dolardan satışa sunuldu.
Batı Teksas ham petrolünün fiyatı tarihte ilk kez sıfırın altına düşerken, ABD ham petrol vadeli işlemleri, varil başına eksi 40 dolardan işlem gördü.
2020 Nisan ayının başından itibaren, "OPEC +" ülkelerinin küresel arzın yüzde 10'unu oluşturan günlük 9,7 milyon varillik tarihi kesintiler konusunda anlaşmaya varması fiyatları yükseltti.
Cazip fiyatlar
Ham petrol fiyatlarının salgın öncesi seviyelere dönmesiyle, analistler, Rusya başta olmak üzere büyük üreticiler için üretimleri artırmanın cazip hale geldiğini söylüyor.
Aynı şekilde, petrol zengini körfez ülkeleri de zor mali koşullarla karşı karşıya bulunuyor. Geçtiğimiz yıl ham petrol fiyatlarının düşmesinden dolayı biriken bütçe açıklarıyla savaşan körfez ülkelerinin kamu borcunda da eşi görülmemiş bir artış yaşanıyor.
Körfez ülkeleri şu anda, ham petrol fiyatlarındaki iyileşmeden yararlanarak cari açıklarını azaltmaya çalışıyor.
Rusya, ekonomisinin çeşitliliği nedeniyle bütçesini dengelemek için varil başına yaklaşık 43 dolarlık bir fiyata ihtiyaç duyarken, Körfez ülkelerinin ise bütçelerinde denge sağlamak için varil başına 60 ila 85 dolar arasında bir fiyata ihtiyacı var.
Bir sonraki toplantıda üretimi artırma kararını olası kılan faktörün, Suudi Arabistan'ın ham petrol fiyatlarındaki büyük iyileşmeye tepkisinin yumuşaması olduğu değerlendiriliyor.
