Açılımı Özel Tüketim Vergisi olan ÖTV 2002 yılında kabul edilip yasallaşmıştır; bu verginin genel amacı ise ürünler üzerinden belirli oranlarda alınması gereken harcama vergisi olarak bilinmektedir. Hemen hemen her ürün hatta her hizmet özelinde ÖTV uygulanırken; ÖTV sisteminin geçerli olmadığı istisnai ürün ve hizmet alanları da mevcuttur. Özellikle günden güne döviz alanında yaşanan gelişme ve ilerlemeleri göz önüne alırsak ÖTV konusunda pek çok kişinin şikayetçi söylemlerine maruz kalmak oldukça normaldir. Peki ÖTV nedir? Hangi ürünlerde ÖTV uygulanır? ÖTV uygulanmayan istisnai ürün ve hizmetler nelerdir? ÖTV muafiyetinden yararlanabilecek durumda olanlar kimlerdir? İşte tüm bu merak edilen soruların cevaplarını bu yazıda bulabilirsiniz...
ÖTV aslında nedir?
ÖTV kısaca harcama vergisi olarak bilinmektedir. Ürünler veya hizmet vasıtasıyla devlete kesilen bir vergi türüdür. ÖTV'nin kullanım şeklinin Türkiye'de kanunlarla sınırları belirlenmiş olmasının yanısıra Avrupa Birliği'ne uygun olması da dikkat çekici yönlerinden biridir. Buna binaen, zararlı ürün veya mal uygulanmasının bu ürünlerin kullanımında bir azaltma sağlayabilmektedir. Bu durumda ÖTV'nin bazı durumlarda vatandaşların ceplerine ciddi bir düzeyde zarar vermesinin yanısıra sosyal faydayı da gözettiği gerçekliktir.
Hangi ürünlerde ÖTV uygulaması vardır?
ÖTV ile ilgili bir diğer merak edilen konu ise ÖTV'nin hangi ürünlerde uygulandığıdır. 4760 Sayılı Özel Tüketim Kanunu kapsamınca birçok ürün ÖTV uygulaması altında değerlendirilmiştir. Hemen hemen herkesin kafasını kurcalayan bu ürünler arasında ise temel ihtiyaçlardan lüks kullanımlara kadar açılan geniş bir yelpaze dikkat çekmektedir. Peki bu ürünler arasında hangi ürünler vardır? Öne sürülen kanun maddesine göre Özel Tüketim Vergisi uygulanan ürünler şu şekilde sıralanmaktadır;
Lüks taşıtlar,
Akaryakıt ve yağ türevli ürünler
Alkol-tütün-kürk vb.
Beyaz eşya
ÖTV uygulanmayan istisnai ürün ve hizmetler nelerdir?
Özel Tüketim Vergisi'nin uygulanmasında bazı istisnai durumlarla karşılaşılmaktadır, ÖTV'den muaf olunan durumlarda mevcuttur. Peki ÖTV istisnası ne demektir? Nasıl uygulanmaktadır? Muaf olunan durumlarda kullanılan ürünlere ne olmaktadır? Özel Tüketim Vergisi muafiyetinde ödenmesi gereken ÖTV tutarının ödenmemesi ya da saptanmış bir kısmının alınması gibi bir durum olduğu bilinmektedir. Bu istisnai hizmetlerden bazıları aşağıdaki maddeleri kapsamaktadır.
Diplomatik istisna
Askeri amaçlı istisna
İhracat istisnası
Petrol arama amaçlı istisna
Türk Hava Kurumu'nun alımlarında yapılan istisnalar
Güvenlik kuruluşlarının silah alımı durumlarında yapılan istisnalar
Kamu kurumlarında istisnalar
İthalat istisnaları
Tüm bu maddelere ek olarak, yıllar içindeki değişikliklerde göz önüne alındığında 2016 yılından itibaren Özek Tüketim Vergisi'nin muaf tutulacağı bazı ekstra ürünler de ortaya çıkmıştır. Ulaşım hizmeti veren bu ürün ve hizmetler ise başlıca; taksi, otobüs, kamyon, kamyonet ve dolmuş tarzı ticari yarar gözetilerek kullanılan araçlar olarak listelenmiştir.
ÖTV muafiyetinden yararlanabilecek kişiler kimlerdir?
Özel Tüketim Vergisi bazı diğer uygulamalar gibi engelli bireylere uygulanmıyor değildir. Ancak engeli olan tüm bireylerin bu muafiyetten yararlanmadığını söylemek de doğru değildir. Peki kimler özel tüketim vergisi muafiyetinden yararlanmaktadır? Engellilik derecesi ortama %90 ve üzerinde olan vatandaşlara bu noktada Özel Tüketim vergisi muafiyeti sağlanmaktadır. Buna ek olarak H sınıfı ehliyet lisansına sahip olarak trafiğe açılan engelli bireyler de bu muafiyetin bir parçası olma hakkına sahiptirler. Genel bir madde olarak ise, engelli bireylerin ancak beş yıl süreyle kullanabileceği bir ÖTV muafiyet hakları da bulunmaktadır. Bu konuyu daha da netleştirebilmek için Özel Tüketim Vergisi kanununun 7. maddesine bir göz atmakta fayda bulunmaktadır. Öyle ki bahsedilen bu maddede “Sakatlık derecesi %90 veya daha fazla olan malul ve engelliler ile bizzat kullanma amacıyla sakatlığına uygun hareket ettirici özel tertibat yaptıran malul ve engelliler tarafından 5 yılda bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabı ÖTV'den istisna edilmiştir.” şeklinde bir ifade yer almaktadır.