Petrol fiyatları neden yükseliyor?
Kovid-19 salgını nedeniyle uygulanan kısıtlamaların kaldırılmaya başlanması ve uygulanan aşılar sayesinde ekonomilerde başlayan kademeli normalleşme enerji ve petrol talebini arttırıyor. Bu nedenle artan talep petrol fiyatlarının artışını da beraberinde getiriyor.
Üstelik bu hafta petrol fiyatlarını görüşmek için planlanan OPEC+ ülkelerinin toplantısının iptal edilmesi ve ortaya çıkan anlaşmazlığın petrol arzında daralmaya neden olacağı beklentisi Brent petrolün ve hafif ham petrolün fiyatının 2018'den beri en yüksek seviyeyi görmesine neden oldu.
Dün itibariyle Brent ham petrolünün fiyatı 75,72 dolar seviyesine çıktı.
PETROL FİYATINI BELİRLEYEN ÜRETİCİLER KİMLER?
Dünyada petrol fiyatlarını belirleyen ülkeler, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyeleri ve bu örgüte üye olmayan diğer petrol üreticisi ülkelerdir. Bu iki grup ülke, OPEC+ üyesi ülkeler olarak tanımlanmakta.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) petrol ihraç eden ve bilinen dünya petrol rezervlerinin yaklaşık üçte ikisini ellerinde bulunduran 13 ülkenin kurduğu bir yapıdır.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyeleri ise Suudi Arabistan, Venezuela, İran, Irak, Kuveyt, BAE, Libya, Nijerya, Cezayir, Angola, Gabon, Endonezya ve Ekvador'dan oluşmakta. Daha önce OPEC'e üye olan Katar ise 2019 yılında bu örgütten ayrıldı.
Petrol fiyatlarının belirlenmesinde yalnız OPEC ülkeleri değil, bu örgütün dışında kalan diğer petrol üreticileri de önemli rol oynamaktadır. Bunlar ise ABD, Rusya gibi OPEC üyesi olmayan büyük petrol üreticileridir.
Bu aralar, OPEC+ ülkeleri olarak ifade edilen, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyeleri ve bu örgüte üye olmayan petrol üreticileri arasında arz miktarı konusunda anlaşmazlıklar var.
OPEC+ ÜLKELERİ NEDEN ANLAŞAMIYOR?
OPEC+ ülkeleri ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında petrol arzı konusunda büyük anlaşmazlık var. Birleşik Arap Emirlikleri sahip olduğu yüksek üretim kapasitesi nedeniyle şu anda artan petrol fiyatlarından daha fazla faydalanabilmek için kendi üretim kotasını artırmak istiyor.
Ancak, OPEC+ grubunu temsil eden birçok ülke olası petrol üretim artışı konusunda temkinli olunmasını istiyorlar. Çünkü, Kovid-19 salgın süreci nedeniyle küresel ekonomideki belirsizliklerin artması ve piyasaların talebinden çok petrol arzının sağlanması durumunda bunun petrol üreticilerini olumsuz etkileyeceği ortada. Bu bağlamda ülkeler arz konusunda dikkatli olunmasını dile getiriyorlar.
Ayrıca, OPEC+ ülkeleri arasında bir anlaşma olmaz ve bu anlaşmazlık derinleşirse petrol fiyatlarının yükselmesi olasıdır. Diğer yandan, ekonomilerdeki toparlanmanın başladığı bu dönemde petrol fiyatlarındaki artış ekonomik toparlanmanın önünde en büyük engeldir.
Özellikle ekonomik büyümenin en büyük belirleyicisinin enerji tüketimi olduğu göz önüne alındığında, enerjide dışa bağımlı olan birçok gelişmekte olan ülke açısından petrol fiyatlarının artışı ekonomik büyümeyi de olumsuz etkileyecektir.
Diğer yandan, petrol fiyatındaki artış girdi fiyatlarının artışı demek. Bu da dünyada giderek artan enflasyonu daha da hızlandıran önemli bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır.
Dolayısıyla, petrol fiyatlarının artması hem ekonomilerde başlayan toparlanmayı engelleyecek hem de kırılgan birçok ekonomi üzerinde olumsuz etkileri olacaktır. Bu gelişmelerin de ekonomik toparlanmayı raydan çıkaracağı ve petrol tüketimini de azaltacak önemli bir tehdit olacağı öngörülmektedir.
Dolayısıyla, OPEC+ ülkeleri arasındaki anlaşmazlığın hem petrol üreticilerini hem de petrol tüketicilerini olumsuz etkileyecek bıçak sırtı bir denge olduğunu da unutmamak lazım.
Yeni Şafak
