Osmanlı döneminde hukuki mevzuat ve denetimden yoksun, tamamen yabancılara özgü bir çalışma alanı olan sigortacılıkta, ilk yıllar da sigorta şirketleri adlarını duyurmak ve sigorta düşüncesinin yayılmasını sağlayarak portföylerini genişletmek amacıyla; vaatlerini yerine getirip, hasar ödemelerinde dürüst davranmışlardır.
Ancak zaman geçtikçe, sigortacıların istedikleri gibi çalışmaları ve Kapitülasyonların kendilerine sağladığı geniş olanakları kullanabilmeleri, bu şirketlere Türkiye' de kolaylıkla çok para kazanabileceği izlenimini vermiştir.
Bu durum, kısa zamanda çok fazla sigorta şirketinin piyasaya girmesine, sigorta ahlakının bozulmasına, haksız rekabet ve ekspertiz suistimallerine yol açmıştır.
Sigorta Eksperleri Derneği verilerine göre; 1927 tarihli " Sigortacılığın ve Sigorta Şirketlerinin Teftiş ve Murakabesi Hakkındaki Kanun”da Hasar Muhamminlerine ( Eksperlere) Ticaret Vekaletinden hüviyet alma zorunluluğu getirilmiş, hüviyet almadan muhamminlik (Eksperlik) yapanlara önce 50 liradan 250 liraya kadar para cezası, tekrarı halinde iki katı para cezası ve meslekten men cezası getirilmiştir...Zaman içinde dernekler yasasında yapılan değişiklik sonucu cemiyet ismini değiştirerek "Sigorta Eksperleri Derneği" ismini almıştır.
Kayıp ve hasarlar artınca...
Sigorta eksperi sigorta konusu risklerin gerçekleşmesi sonucunda ortaya çıkan kayıp ve hasarların miktarını, nedenlerini ve niteliklerini belirleyen ve mutabakatlı kıymet tespiti, ön ekspertiz ve hasar gözetimi gibi işleri mutad meslek olarak yapan tarafsız ve bağımsız kişidir. Yani; sigortaya konu olan risklerin gerçekleşmesi halinde ortaya çıkan kayıp ve hasarların miktarını, nedenlerini belirleyen uzmanlara sigorta eksperi denir.
Sigorta eksperi ne yapar?
Verilen rakamlara göre ülkemizde bin civarında sigorta eksperi görev yapıyor. Peki, sigorta eksperi nasıl olunur ve sigorta eksperi ne iş yapar Eksperlerin asıl görevleri, sigorta edilen risklerin gerçekleşmesi sonucu ortaya çıkan kayıp veya hasarın neden ve niteliği ile miktarını bizzat inceleyip belirlemektir. Sigorta eksperi, konusu sigorta olmak kaydıyla, sözleşme öncesinde mutabakatlı kıymet ve ön ekspertiz raporlarının hazırlanması; hasar öncesinde ise hasar riski konusunda gözetim faaliyetlerinde bulunabilir. Bir eksper, ekspertiz görevini aldıktan sonra, Levha kaydı silinmiş veya herhangi bir nedenle görevini tamamlayamayacak durumda ise, taraflar bir başka eksper atayabilecekleri gibi, İcra Komitesinden bir eksper görevlendirilmesini de talep edebilir. Sigortacılıkta her branşın da uzman eksperleri bulunuyor. Yani, her eksper her hasara bakmıyor; kendi uzmanlık alanı neyse, sigorta şirketi eksperleri ona göre görevlendiriyor.
Hangi süreçlerden geçiliyor?
Ülkemizde eksperlik faaliyetinde bulunulmak için kişilerin Türkiye'de yerleşik, medeni hakları kullanma ehliyetine sahip ve iflas etmemiş olması, konkordato ilan etmemiş olması gereklidir. Kara araçları alanında eksperlik yapacak olanların en az iki yıllık, diğer sigorta branşlarında da dört yıllık yükseköğretim kurumlarından mezun olunma şartı aranır. Hazine Müsteşarlığı'nın eksper ihtiyacı oluştuğuna kanaat getirmesi halinde, adaylar; ülke çapında veya il bazında en az üç ay süreli eksperlik kurslarına katılır ve bu kursu başarı ile tamamlaması gerekir.