Kamu kurumlarında ve yerel yönetimlerde çalışan taşeron işçiler kadroya geçme sevincini yaşarken, kıdem tazminatı haklarının ne olacağını merak etmeye başladılar.
Taşeron işçilerin kadroya alınmasına ilişkin kanun hükmünde kararnamede (KHK) kıdem tazminatıyla ilgili bir hüküm bulunmuyor. Çünkü taşeron işçilerin kıdem tazminatı hakları 2014 yılında çıkartılan kapsamlı torba kanunla düzenlendi.
TAZMİNATIN ÖDENMESİ KİŞİSEL DURUMA BAĞLI
Resmi Gazete'de 11 Eylül 2014 tarihinde yayımlanan 6552 sayılı torba kanunla 4857 sayılı İş Kanunu'nun 112. maddesine eklemeler yapıldı. Kanundaki bu değişikliğe dayanarak 8 Şubat 2015 tarihinde de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yönetmelik yayımlandı.
Gazete Habertürk'ten Ahmet Kıvanç ve Tahsin akça'nın haberine göre, yönetmelik uyarınca, taşeron işçilerin kıdem tazminatının nasıl ödeneceği, herkesin kendi durumuna göre değişiyor. Taşeron firmanın değişip değişmediğine bakılmaksızın aralıksız olarak aynı kamu kurum veya kuruluşuna ait işyerlerinde çalışan işçilerin kıdem tazminatı konusunda hiçbir hak kaybı olmayacak.
Bu kişilerin kıdem tazminatları, o kurumda işe ilk başladıkları tarih dikkate alınarak emekli oldukları veya işten ayrıldıkları tarihte hesaplanarak, kadroya geçtikleri kamu kurumu tarafından ödenecek. Burada önemli olan, işten ayrıldıklarında iş sözleşmesinin “Kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde” sona ermesi.
Aynı taşeron firma tarafından ve aynı iş sözleşmesine tabi olarak farklı kamu kurum veya kuruluşlarında çalıştırılan işçilerin de hak kaybı olmayacak. Bunların kıdem tazminatına esas hizmet süreleri, farklı kurum ve kuruluşlarda geçen hizmet sürelerinin toplamı esas alınarak tespit edilecek. Bu kişilerin kıdem tazminatları, kadroya alındıkları kamu kurumu tarafından ödenecek.
Farklı taşeron firmaya bağlı olarak farklı kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlar, kıdem tazminatı konusunda mağduriyet yaşayabilecek. Taşeron firmalar genellikle iki-üç yılda bir değiştiği için işçiler çoğunlukla hangi firmaya bağlı olarak çalıştıklarını bilmiyor. Örneğin bir güvenlik görevlisi, farklı taşeron firmaya bağlı olarak farklı kamu kurumlarında çalıştıysa bu kişi sadece son çalıştığı kamu kurumunda geçen hizmetleri için kıdem tazminatı alabilecek.
10 EYLÜL VE ÖNCESİNDE SÖZLEŞMESİ BİTENLER
Taşeron işçilerin kıdem tazminatıyla ilgili yasal düzenleme 11 Eylül 2014 tarihinde yürürlüğe girdiğinden, iş sözleşmesi 10 Eylül 2014 ve daha önce feshedilenler kıdem tazminatı hakkından yararlanamayacak.
Kadroya geçirilen işçiler kesintisiz kamuda çalışmaya devam etmişlerse, 10 Eylül 2014 tarihinden önce kamu kurumlarında çalıştıkları süreler için de kıdem tazminatı alabilecekler.
HAK KAZANMA KOŞULLARI
Taşeron işçilerin kıdem tazminatına hak kazanma koşulları diğer işçilerle aynı. Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için öncelikle en az bir yıl çalışma koşulunu yerine getirmek gerekiyor.
Çalışılan işyerinden haklı nedenle istifa, askerlik, emeklilik, işe giriş tarihinden itibaren 15 yıl sigortalılık ve 3600 gün prim ödemek gerekiyor.
Kadın işçiler evlendikleri tarihten itibaren bir yıl içinde işten ayrıldıklarında da tazminat alabilirler.
İşverenin, haklı bir nedenle işten atması durumunda ise kıdem tazminatı ödenmez.
SINAVDA BAŞARISIZ OLANLARIN KIDEM TAZMİNATI KURALI
Taşeron işçiler kadroya alınırken güvenlik soruşturmasından geçirilecek ve sınava tabi tutulacak. Merak edilen hususlardan birisi de güvenlik soruşturmasını ya da sınavı geçemediği için kadroya alınamayanların durumu. Kadroya alınamayan bu kişilerin iş sözleşmeleri “kıdem tazminatına hak kazanacak” şekilde sona erdirilirse, tazminat alabilirler, aksi takdirde tazminat alamazlar.
AYNI KIDEM SÜRESİ İÇİN BİR DEFA TAZMİNAT ÖDENİR
Tazminatın hesaplanmasında, daha önce kıdem tazminatı ödenmiş süreler dikkate alınmayacak. Aynı kıdem süresi için bir defadan fazla tazminat ödenmeyecek. Son çalışılan kurumdaki en son ücretinin asgari ücret artışı dikkate alınarak güncellenmiş miktarı esas alınıyor.
ÖZEL'DE DEVAM EDENE HAK VAR
Aynı taşeron firmaya bağlı kamu kurumlarında çalıştıktan sonra özel sektörde devam edenler, iş sözleşmeleri kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde sona ermişse mağdur olmayacak.
Bunların kamuda çalıştıkları sürelere ilişkin kıdem tazminatları, son kamu kurum veya kuruluşu tarafından ödenecek.
Örneğin 20142017 yılları arasında Sağlık Bakanlığı'na bağlı bir hastanede çalışan işçi, aynı taşeron firmanın elemanı olarak daha sonra özel sektörde çalışmaya devam etmişse, işten ayrıldığında Sağlık Bakanlığı'na başvurarak kıdem tazminatı talebinde bulunabilecek.
Tazminat tutarı, kamuda aldıkları son ücretin, asgari ücret oranındaki artışlara göre güncellenmesiyle hesaplanacak.
YAZILI BAŞVURU GEREKİYOR
Kıdem tazminatı ödenmesi talebinde bulunan işçilerin veya ölümü halinde kanuni mirasçılarının, ilgili kamu kurum veya kuruluşuna banka hesap numarasıyla ya da IBAN'la birlikte yazılı başvuruda bulunması gerekiyor.
Başvuruda, çalışılan kamu kurum veya kuruluşlarının listesi ile iş sözleşmesinin hangi nedenle sona erdiğine ilişkin alt işverenden alınacak belgenin eklenmesi zorunlu. Taşeron firma böyle bir belge vermezse, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıtları esas alınacak. Kadroya alınan işçilerin, ileride kıdem tazminatı başvurusunda bulunurken kullanmak üzere, bu belgeleri saklamaları gerekiyor.
İZİNLER İÇİN AYNI İŞYERİNE BAKILIR
İşçilerin yıllık ücretli izin süresi; hizmet süresi bir yıldan beş yıla kadar olanlarda 14 gün; beş yıldan fazla 15 yıldan az olanlarda 20 gün; 15 yıl ve daha fazla olanlarda 26 gün. Kadroya geçirilen taşeron işçilerin yıllık izin süresi, son işyerindeki hizmet süreleri dikkate alınarak hesaplanacak. İşveren değişmiş olsa bile aynı işyerinde çalışmak yeterli kabul edilecek.
