Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) açıkladığı revize edilmiş verilere göre ağustosta 1,88 ve eylülde 1,81 milyar dolarlık cari işlemler fazlası veren Türkiye, pozitif veri serisini ekimde üst üste 3'üncü aya taşıdı.
TCMB'nin açıkladığı ekim ayı ödemeler dengesi verilerine göre cari işlemler hesabı 2,77 milyar dolar fazla veren Türkiye, böylece 1992'den beri hesaplanan seride en yüksek aylık tutara ulaşmış oldu.
Ekimde aylık 2,77 milyar dolar fazla veren cari işlemler hesabının yıllıklandırılmış açığı 51,13 milyar dolardan 46,06 milyar dolara geriledi.
AA muhabirine konuyla ilgili değerlendirmede bulunan AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, geçen yılın aynı ayında 3,84 milyar dolar açık verildiğini anımsatarak, piyasa beklentilerini de aşıp rekor kıran cari fazla ile son 12 aylık cari açığın Gayrisafi Yurt içi Hasıla'ya oranla yüzde 5,1'e gerilediğini kaydetti.
"Resmi rezervlerde 1,7 milyar dolarlık artış gözlendi"
Cari dengenin temel eğilimi açısından takip edilen enerji dışı cari dengenin 600 milyon dolar açığa gerilediğini, enerji ve altın dışı (çekirdek) cari dengenin ise 9,3 milyar dolar fazlaya yükseldiğine dikkati çeken Bürümcekçi, "Türkiye ekonomisinin güçlü büyüme dönemlerinde manşet ve çekirdek açıkta belirgin artış eğilimi görülmesinin doğal olduğunu hep vurgulamaktayız. Mart ayından itibaren yavaşlama sinyallerinin yoğunlaşması ile enerji ve altın dışı açıkta artış eğiliminin tersine döndüğü, yani potansiyelin altına inen büyümenin dış dengede iyileşme getirdiği net olarak gözlenmektedir." ifadelerini kullandı.
Bürümcekçi, cari açıkta gözlenen iyileşmede, dış ticaret açığının geçen yıldan düşük açık ve hizmetler dengesinin yüksek fazla vermesinin ana etken olduğunu belirterek, finansman tarafında ise cari açığın fazlasıyla finanse edilmesi nedeni ile resmi rezervlerde 1,7 milyar dolarlık artış gözlendiğini söyledi.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı verilerine göre kasımda ihracatın 15,5 milyar dolar ve ithalat 16,1 milyar dolar düzeyinde gerçekleştiğinin görüldüğünü dile getiren Bürümcekçi, bu verilerin dış ticaret açığının kasımda yıllık olarak belirgin bir azalış göstereceğine işaret ettiğini bildirdi.
Bürümcekçi, önceki yıl cari açığı artıran faktörlerin başında gelen enerji ve altın ticaretindeki gelişmelerin ödemeler dengesi verisi için kritik olduğuna değinerek, petrol fiyatlarının son dönemdeki geri çekilmeye rağmen halen 2017 yılı ortalamasının belirgin üzerinde seyretmesinin cari açığı artırıcı etkide bulunmaya devam edebileceğini kaydetti.
Avrupa Birliği (AB) pazarı ve genel olarak küresel çapta büyümenin güçlü seyrinin şimdiye kadar ihracat açısından destekleyici olduğuna, dolayısıyla bu bölgelerden gelen yavaşlama sinyallerinin ne ölçüde ihracatı etkileyeceğinin takip edileceğini belirten Bürümcekçi, "Buna karşılık, turizm gelirlerinin, turist sayısının artış eğilimini koruması ile toparlanma göstermeye devam edeceği beklenmelidir. Bu doğrultuda, yıl sonu cari açık tahminimizi 30 milyar dolara revize ederken, risklerin aşağı yönde devam ettiğini belirtmeliyiz." dedi.
"Çekirdek göstergelerdeki düzelme devam ediyor"
DenizBank Yatırım Hizmetleri Grubu Stratejisti Orkun Gödek de ekimde rekor kıran cari fazlanın, Ağustos-Ekim döneminde toplam 6,46 milyar dolara ulaştığına dikkati çekerek, "Veri döneminde ödemeler dengesi hesaplamasına dahil edilen ihracat ay bazında yüzde 9, yıllık hesaplamada ise yüzde 10 artış gösterdi. İthalat aynı dönemde ay bazında yüzde 2, yıllıkta ise yüzde 24 geriledi." dedi.
Ekim verilerine göre mal dengesinin 799 milyon dolar fazla vererek, Şubat 2009 dönemindeki 352 milyon dolarlık fazladan bu yana ilk kez bu yönde performans gösterdiğini ifade eden Gödek, ödemeler dengesi açısından kritik önemde bulunan seyahat gelirlerinin mevsim etkisinin de yansımasıyla yüzde 6 gerilemesine karşın 12 aylık dengenin 20,4 milyar dolar fazla verdiğini dile getirdi.
Orkun Gödek, net portföy yatırımlarının 491 milyon dolar fazla vererek ocaktan bu yana ilk kez pozitif bölgeye çıktığını kaydederek, "Çekirdek göstergelerdeki düzelme eğilimi tüm hızı ile devam ediyor. Parasal olmayan altın ve enerji ithalatı hariç cari işlemler hesabı eylüldeki 5 milyar dolar seviyesinden ekimde 6,1 milyar dolar artıya ulaştı. 12 aylık hesaplamada ise 2,6 milyar dolar düzeyinden 9,2 milyar dolara çıktı." ifadelerini kullandı.
İç talepteki azalışın ithalatı baskılaması ve güçlü ihracat performansının, cari işlemler hesabında rekor düzeyde artı verilmesine imkan tanıdığını söyleyen Gödek, yılın 30 milyar dolar civarında cari işlemler açığı ile tamamlanacağını tahmin etti.