Türkiye'nin sayılarla röntgeni çekiliyor
1326-1389 yıllarında tarım ve araziye ait bilgi toplamak amacıyla toprak ve nüfus sayımları yapılırken bugün Türkiye İstatistik Kurumu Türkiye'nin ekonomik ve sosyal yapısını sayılarla analiz etmeye devam ediyor
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) sayısal verilerle Türkiye'nin röntgenini tarihi süreç içerisinde gelişmeye devam eden olaylara birlikte çekmeye devam ederken kuruma yönelik bazı kesimler tarafından da " verileri tam ve doğru şekilde siyasal nedenlerden dolayı yansıtmıyor" eleştirilerine de maruz kalıyor.
Peki bu kurumun asıl misyonu nedir , hangi görev tanımına göre hareket eder ve süreç içerisinde hangi tarihi aşamalardan geçmiştir?
Kurumun resmi sitesindeki verilerden derlediğimiz bilgilere göre kurumun misyon ve vizyoner çalışma periyodu dikkati çekiyor...
Türkiye İstatistik Kurumu, Türkiye'nin ekonomik ve sosyal yapısını analiz ederek sayısal verilerini ortaya koymaya devam ediyor.
Peki bu kurumun ana görevleri neler ve nasıl bir misyona sahip.
İşte kurumun asli görev ve misyonu:
Resmi İstatistik Programını hazırlamak.
Program ile belirlenen istatistiksel faaliyetlerin yürütülmesini organize etmek ve uygulanmasını sağlamak.
Resmî istatistiklerin üretimi sırasında kullanılacak istatistiksel yöntemleri, tanımları, sınıflamaları ve standartları, ulusal ve uluslararası normlara uygun olarak belirlemek.
Ülkenin ekonomi, sosyal konular, demografi, kültür, çevre, bilim ve teknoloji alanları ile gerekli görülen diğer alanlardaki istatistiklerini derlemek, değerlendirmek, analiz etmek ve yayımlamak.
Resmî istatistik sonuçlarının bilimsel ve teknik açıklamalarını yapmak.
İstatistik alanındaki bilimsel araştırma teknikleri ile istatistiksel yöntem ve bilgi teknolojilerine ilişkin gelişmeleri takip etmek ve bunların uygulanması için gerekli önlemleri almak.
İstatistik alanındaki ulusal ve uluslararası öncelikleri dikkate alarak istatistiksel veri ihtiyacı duyulan alanları ve veri derleme yöntemlerini ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği ile belirlemek.
Programın kurum ve kuruluşlara verdiği resmî istatistik görevlerinin yerine getirilmesini izlemek, bu kurumlarca üretilen istatistiklerin uluslararası standartlara uygunluğunu incelemek, kalite kontrolünü yapmak ve bu konularda teknik destek ve koordinasyonu sağlamak.
Kalkınma planları, programlar, ilgili mevzuat ve benimsediği temel ilkeler çerçevesinde, Kurumun orta ve uzun vadeli strateji ve politikalarını belirlemek; Kurumun stratejik planlarına, yıllık amaç ve hedeflerine bağlı olarak teşkilât yapısını, hizmet kalite standartlarını, yönetim hizmet ve süreçlerini sürekli geliştirici tedbirler almak.
Programın uygulanmasına ilişkin Yıllık İzleme Raporlarını hazırlamak.
İstatistiksel bilgilerin saklanmasını, kullanıcıya sunulmasını, bu alanlara ilişkin sistemlerin geliştirilmesini ve bu amaçla ulusal ve uluslararası bir bilgi ağı ve bilgi akış sisteminin oluşturulmasını koordine etmek.
Ulusal kayıt sistemlerinin oluşturulmasında standartları tanımlamak, uygulamak ve kurumlararası koordinasyon ile uygulanmasını sağlamak.
Uluslararası düzeyde karşılaştırmalar yapmak amacıyla diğer ülkelere veya ülke gruplarına ait göstergeleri takip etmek, değerlendirmek ve gerekli durumlarda yayımlamak.
İhtiyaç duyulan alanlarda veri üretilmesi, teknik kapasitenin geliştirilmesi ve güçlendirilmesi amacıyla, ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde araştırma ve teknik yardım projeleri hazırlamak, geliştirmek ve yürütmek.
İstatistikle ilgili konularda diğer ülkelerle ve uluslararası kuruluşlarla işbirliğini sağlamak ve uluslararası toplantılar düzenlemek.
Kanunla verilen diğer görevleri yerine getirmek.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun kuruluş ve gelişim aşamasına damga vuran olaylar dizisi ise şöyle:
1326-1389
Tarım ve araziye ait bilgi toplamak amacıyla toprak ve nüfus sayımları yapılmıştır.
1389
Defterhaneler kurulmuştur.
1831
İlk başarılı nüfus sayımı gerçekleştirilmiştir.
1918
Yeni bir kanunla istatistik faaliyetleri Sadaret'e bağlı istatistik Müdüriyeti Umumiyesi bünyesinde toplanmış, konunun uygulaması bir yıl devam ettikten sonra yürürlükten kaldırılmıştır.
1926
25 Nisan 1926 tarihli ve 3517 sayılı Merkezi İstatistik Dairesi İhdasına ve Vezâifine Müteallik Talimatname'ye Dair Kararname ile Merkezi İstatistik Dairesi Başbakanlığa bağlı olarak kurulmuştur.
1927
Cumhuriyet Döneminin ilk Nüfus Sayımı yapılmıştır. Binaların Numaralanması ve Sokaklara İsim Verilmesi hakkında Kanun çıkarılmıştır.
1930
Merkezi İstatistik Dairesi'nin tüm görev ve sorumlulukları yeniden düzenlenerek İstatistik Umum Müdürlüğü'ne bırakılmıştır.
1933
İstatistik Umum Müdürlüğü görevlerini Umum Müdürü, Müşavirlik, Muavinlik ve 10 Şube ile sürdürmesi karara bağlanmıştır.
1939
Taşra Mıntıka Teşkilatı ve Fiyat İstatistikleri Müdürlüğü teşkilata dahil edilmiştir.
1945
Kurumun adı İstatistik Genel Müdürlüğü olarak değiştirilmiştir.
1950
Genel Nüfus ve Genel Tarım Sayımlarının sonu sıfırla (0) biten yıllarda, Genel işyerleri Sayımları sonu birle (1) biten yıllarda olmak üzere (10) yılda bir yapılacağı kanun ile hükme bağlanmıştır.
Tetkik ve Araştırma Dairesi kurulmuştur.
1952
Tekrar İstatistik Umum Müdürlüğü adını almıştır.
1955
Kanuna göre sonu sıfır (0) ve beş (5) ile biten yıllarda Genel Nüfus Sayımı, sonu sıfır (0) ile biten yıllarda Genel Tarım Sayımı, sonu bir (1) ile biten yıllarda Genel İşyerleri Sayımının yapılması hükme bağlanmıştır.Kanun ile makul bir özre dayanmaksızın nüfus sayımda görev almak istemeyenlere ve nüfus, tarım ve işyerleri sayımlarında cevap vermeyenlere ya da gerçeğe aykırı cevap verenlere cezai müeyyideler getirilmiştir.
1960
Tekrar İstatistik Genel Müdürlüğü adını almıştır.
1962
Başbakanlığa bağlı Devlet İstatistik Enstitüsü kurulmuştur.
1984
Teşkilat yeniden yapılandırılmıştır.
1989-1990
Günün ihtiyaçlarını ve ileriye yönelik atılımcı yapıyı gerçekleştirecek düzenlemeler yapılmıştır.
2005
5429 Sayılı Türkiye İstatistik Kanunu ile Türkiye İstatistik Sistemi ve Kurum yeniden yapılandırılmıştır. Kurumun adı Türkiye İstatistik Kurumu olarak değiştirilmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu, İstatistik Konseyi ve Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı'ndan oluşturulmuştur.
2006-2008
5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanununun bazı maddelerinde değişiklik yapılmıştır.
2011-2012
Kurum merkez teşkilatı 662 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yeniden düzenlenmiştir.
2018
703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanununun teşkilatlanmaya ilişkin maddeleri yürürlükten kaldırılarak 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Türkiye İstatistik Kurumunun teşkilat yapısı yeniden düzenlemiştir.
2020
58 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesindeki Kuruma ilişkin teşkilat maddelerinde değişik yapılmıştır.