Tutar'ın “TDT: Türkiye'nin yeni küresel hamlesi” başlıklı analizi:
ABD liderliğindeki Atlantik dünyası kriz, çatışma ve yeni bloklaşmalarla güç kaybederken yeni dünyanın yeni merkezi olarak yükselen Avrasya ülkeleri arasındaki bütünleşme ve ittifaklar ise her geçen gün daha da perçinleniyor.
Bunun son örneği Çin ve Rusya yanında yeni küresel sistemin üç kurucu aktöründen biri diye gösterilen Türkiye'nin ev sahipliğindeki toplantıda Türk Konseyi'nin adının 'Türk Devletleri Teşkilatı' (TDT) şeklinde değiştirilmesidir.
Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkiye'nin üye ülke olduğu TDT'nin 12 Kasım'daki kuruluş toplantısına Macaristan ve Türkmenistan da gözlemci olarak katıldı.
Bu hamle hem Avrasya'nın hem Avrasya'nın kalbinde yer alan Türk dünyasının hem de Adriyatik'ten Çin Seddi'ne uzanan coğrafyanın entegrasyon stratejisinde, Türkiye'nin ağırlığını daha da artıracaktır.
Böylece 21'inci yüzyılın Orta Asya'daki Büyük Oyun'un aktörleri İngilizler, Ruslar ve Amerikalılar değil bizzat Türkler olacaktır. Çünkü Yeni Büyük Oyun artık Türkiye, Rusya, Çin ve İran arasında geçecek gibi görünüyor. Bu aktörler bir yandan yeni dünyayı inşa ederken bir yandan da Avrasya'daki siyasi, ekonomik ve askeri nüfuz sahalarını genişletmeye çalışıyor.
Bu bağlamda Atlantik kıyısındaki Portekiz'den Pasifik'teki Japonya'ya kadar uzanan Büyük Avrasya coğrafyasında Doğu-Batı ekseninde uzanan Orta Asya, Güney Kafkasya, Akdeniz, Karadeniz ve Türkiye'nin merkezinde yer aldığı Trans-Hazar Koridoru hayati bir role sahip.
Bu hattı bu kadar değerli kılan şey, ABD ve Avrupa'nın ekonomik ambargolarını ve yeni projeleri bloke etme stratejilerini ekarte edecek bütün ticari koridorlar ile enerji yollarının sadece Türk dünyası ile Hazar Havzası'ndan geçebilmesidir.
Haliyle Hazar Beşlisi içindeki Türkmenistan'ın İstanbul'daki toplantıda TDT'ye katılması bu anlamda tarihi bir başarıdır. Zira Türkmenistan kuruluşundan beri uluslararası ittifaklara kapalı bir aktördü.
Yapımı Çin'in Kuşak Yol Projesi'nin paralelinde devam eden Trans-Hazar Koridoru, böylece Doğu Türkistan ve Orta Asya'dan Güney Kafkasya'ya oradan Zengezur koridoru üzerinden Türkiye'ye ulaşacak ve buradan da Doğu ve Batı Avrupa'ya bağlanacak.
TDT hamlesiyle Türkiye ayrıca Çin, Moğolistan, Pakistan, Azerbaycan, Gürcistan ve Afganistan'ın üye olduğu Orta Asya Bölgesel Ekonomik İşbirliği'nde de etkili bir aktör olacak.
Buna ek olarak TDT, İran ve Hindistan'ın Azerbaycan'ı elimine edip Ermenistan'dan geçirmek istediği Kuzey-Güney Ulaşım Koridoru'nu da (INSTC) baskı altına alacaktır.
Dolayısıyla Atlantik ile Pasifik arasında uzanan ticaret koridorları, ulaşım yolları ve enerji hatları üzerindeki Türkiye, sahip olduğu jeopolitik nüfuzla doğal olarak yeni dünyanın kilit ülkesine dönüşüyor.
Şunu da hemen belirtelim ki Türkiye'nin TDT atılımını Pan-Turanist görenler yanılıyor. 121 maddelik bildiride de vurgulandığı üzere TDT, evrensel bir rasyonaliteye dayanıyor. Türkmenistan yanında Afganistan, Ukrayna, Macaristan, Kıbrıs, Bosna Hersek, Tacikistan, Arnavutluk ve Kosova gibi ülkelere de açık bir yapı arz ediyor.
Hatta önümüzdeki yıllarda ortak para birimi, serbest dolaşım, gümrük vergilerinin kaldırılması ve ortak barış gücü benzeri stratejilerin hayata geçirilmesiyle TDT, Avrupa Birliği (AB) benzeri bir kuruluşa dahi dönüşebilir.
İleride Rusya, Çin, İran ve Hindistan gibi Türk olmayan ülkelerin gözlemci sıfatı ile kabul edilmesi ise TDT'nin küresel gücüne güç katacaktır.
Hâsılı kelam Kuşak Yol, Avrasya Ekonomik Birliği ve Şanghay İşbirliği Teşkilatı ayarında küresel bir girişim olan Türk Devletleri Teşkilatı (TDT), yeni dünyada Türkiye'nin elini sadece Avrupa ve ABD karşısında değil Rusya, Çin, İran ve Hindistan gibi aktörler karşısında da kuvvetlendirecektir.
İşte bu yüzden Türkiye'nin TDT hamlesini; yeni dünyanın muhtaç olduğu evrensel rasyonaliteye sahip Neo-Osmanlı düşüncesinin kuvveden fiile yani düşten eyleme geçmesi olarak da görebiliriz.
Sabah