Ali Fuat Cebesoy, hatıralarını kaleme aldığı kitapta Kazım Karabekir Paşa'nın Mustafa Kemal Atatürk, Fevzi Çakmak Paşa gibi devlet adamlarının bulunduğu ortamda ruh çağırdığını anlatıyor.

Cevat Paşa, Fevzi Paşa, Mustafa Kemal Atatürk ve Ali Fuat Cebesoy… Bütün bu isimlerinden toplantı yaptığı bir odada ise Kazım Karabekir'in ruh çağırması… Bütün bu yaşananlar ise Cebesoy'un hatıralarında yer alıyor.

Önce Karabekir Paşa'ya inanmıyorlar, yapmasını istiyorlar. Karabekir Paşa ise odadaki bütün bu isimleri hayrete düşürüyor.

İşte detaylar…

Salona geçtiğimiz zaman, bir de ne görelim: Kazım Parabekir Paşa, Fevzi ve Cevat paşalarla ispritizma nazariyatı hakkında hararetli münakaşalar yapıyor, onları inandırmağa çalışıyordu... Gazi ile ben münakaşaları sadece dinledik.

Kazım Karabekir Paşa, maksadını sözle izahta güçlük çekeceğini anlayınca, nazariyesini tatbikatla ispat etmek istedi. Paşa, çivisiz bir küçük masa etrafında, üç dört kişinin parmak uçlarıyla yapacakları temasla masayı harekete getirecekti. Bundan sonra herhangi bir ruh davet edilecek, onunla bazı işaretler vasıtasıyla yapılacak görüşme ile gaipten haber alacaktı.

Fevzi Paşa, bu nazariyeyi esasından reddetti. Cevat Paşa, tatbikat-tan sonra kararını vereceğini söylüyordu. Gazi'yle ben, sükutu tercih ederek neticeyi beklemeye başlamıştık.

Kazım karabekir paşa, bu esnada kalkarak yanındaki masayı muayene etmeye başladı. Biraz sonra:

- masa çivili değil. Tutkalla imal edilmiş. İstediğiniz masa bulundu; şimdi sizlere iddiamın ispatı kaldı.

Fevzi paşa:

- ben seyrederim... Diyerek uzağa çekildi.

Cevat Paşa, Gazi'nin teşvik işaretleri üzerine masanın önüne oturdu.

Bu sırada masa, olduğu yerden bir tarafa meyledip, tekrar eski yerine gelmek suretiyle harekete başlamış, bir ruh davet etmek zamanı gelmişti. Kazım Karabekir Paşa, Abdülhamid'in ruhunu çağırdı. Etrafındakilere:

- ne soralım? Dedi.

Cevat paşa:

- şimdi ne yaptığını sorunuz.

Ruh bu suale şu cevabı verdi:

- çok azap çekiyorum.

- neden?

- dünyada çok fenalık yapmışım. Ondan...

Bu sırada gazi'nin müstehzi, müşirin inanmıyan tavırları, karabekir paşa'nın ciddiyeti dikkati çekiyordu.

Cevat paşa birdenbire:

- müşirin portföyünde kaç lira var, soralım... Dedi.

Gazi müdahale etti:

- müşir portföy taşımaz, başka bir şey sorunuz.

Fevzi paşa, heyecanlı bir sesle şunları söyledi:

- portföy taşımam, fakat bugün her nedense, iç cebimde bir portföy var. İçinde kaç para bulunduğunu ben de bilmiyorum. Sorsunlar, bakalım hakiki miktarı söyliyebilecekler mi?

Kâzım karabekir paşa, derhal masayı harekete geçirdi. Hareketleri sayarak müşir paşa'ya:

- 35 liranız olacak. Çıkarınız, sayalım... Dedi.

Fevzi paşa portföyü çıkardı. İçindekileri dikkatle saymağa başladı. Saymayı bitirdikten sonra hayretle:

- evet, 35 lira varmış. Fakat yaptığınız ne sihirdir, ne keramet. Bu alelâde bir tesadüftür... Dedi.

mevzu bir eğlence şeklini almış, hepimizi güldürmüştü. Vaktin yarı geceye yaklaşması üzerine gazi:

- hareket zamanımız geldi, diyerek salondan aynldı.

İstasyona gidecek kafıle, kısa bir müddet içinde hazırlandı ve yola çıktı. En önde gazi'nin bindiği otomobil gidiyordu. Yalnız şu farkla, gazi kendi otomobili yerine ikinci ordu müfettişliğinin arabasına binmişti.

Hâdisesiz istasyona vâsıl olduk. Gazi. Selâm resmini ifa eden kıtayı teftiş ettikten sonra, hepimizin ayn ayrı ellerini sıkarak veda etti. Trenin hareket ve ankara'ya muvasalat zamanı kimseye haber verilmemişti. Gazi'nin lâtife hanım'la 23 şubatta ankara'ya muvasalatından kimsenin haberi olmamış, istikbal resmi yapılmamıştı.

Kaynak: Ali Fuat Cebesoy'un Siyasi Hatıralar kitabı, 68 ve 69. sayfalar