Kımız, kısrak sütünün fermente edilmesiyle elde edilen geleneksel içecektir. Orta Asya bozkırlarında yaşayan Kırgız, Başkurt, Kazak, Yakut, Uygur ve Özbek gibi Türk halkları ve Moğollar arasında tüketimi oldukça yaygındır.
Kımızın çok eski bir tarihi vardır. İlk kez Orta Asya'da Türkistan ve Moğolistan taraflarında yaşayan kavimler tarafından tüketilmiştir. Eski Türk toplulukların birçoğunda kımız kutsal bir içecek olarak sayılmıştır. Kurban etmek için iyelere ve tanrılara sunulmuştur. Bu ritüeller genel olarak saçı saçma şeklinde olmuştur. Doğadaki iyeleri ya da diğer doğaüstü varlıkları memnun etmek için bir miktar kımız ateşe, toprağa veya suya dökülmüştür.
Kımız nasıl hazırlanır?
Kımız hazırlamak için, kısrak sütü gerekir. Kısrak sütünün içerisine bir önceki kımız eklenir. Bazı yörelerde daha sonra da kımız yapmak için, bir miktar kımız maya için saklanır. Kısraklardan süt alımı başlayınca saklanan maya sütle karıştırılır.
Kımızın vücuda ne gibi bir faydası var?
Kımız kanda bulunan trigliseritleri ve kolesterolü düşürür, bu sayede ateroskleroz ve buna bağlı olarak oluşan kalp hastalıkları, kalp krizi ve akut inme riskini azaltır. Bağışıklık sistemini güçlendirerek vücudu hastalıklara karşı korur. Aynı zamanda vücudu kansere karşı da korumaktadır. Beyin, retina, sperm ve cilt hücrelerine güç kazandırır. Diyabet (şeker hastalığı) için yararlıdır. Kanı inceltir ve akışını kolay bir hale getirir, kanın pıhtılaşmasının önüne geçer. Romatizmal hastalıklardan vücudu korur. Beyin ve sinir sisteminin sağlıklı bir şekilde çalışmasına destek olur. Depresyon tedavisini desteklemektedir. Bunama ve Alzheimer hastalığı riskini azaltır. Ruh hali, yoğunlaşma, bellek, dikkat ve davranış bozukluklarına destek sağlar. Saldırganlığı azaltır ve sakinleştirir. Mizaç, tepkisellik ve kişilik üzerinde olumlu etkileri bulunur. Sarı nokta hastalığına bağlı olarak oluşan hasarları önler. Antienflamatuar etkiye sahiptir. Kas-iskelet sistemi üzerinde olumlu etkileri vardır. Kımız, kemik ve eklem sağlığı için yararlıdır. Kemiklerde kalsiyum toplanmasına destek olur. Eklem iltihabı ve kıkırdağa zarar veren enzimlerin aktivitesini azaltır. Eklemlerde hassasiyet ve sabah sertliğini azaltmaya yardımcı olur. Romatoid artritli hastalara olumlu etkiler sağlayarak ilaç ihtiyacını azaltır. Koroner kalp hastalığına bağlı olarak oluşan ölümleri azaltır. Kalp damar hastalığı riski olanların veya bu hastalığa yakalanmış olanların kalp sağlığını korur. Damar sertliği oluşumunun hızını azaltır. Kalp krizi sonrası oluşan felç, ikinci bir kalp krizinin riskini azaltır.
Kımız içmek haram mı?
Kımız, kısrak sütünün mayalanması ile elde edilir. Ekşi bir içecektir. Fermantasyon süresine bağlı olarak kımızın içerisinde bulunan alkol oranı değişir. Tatlı, orta sert ve sert olmak üzere üç farklı türü vardır. Dinimizde sarhoşluk verecek derecede mayalanmış içeceklerin tüketilmesi haramdır. Hz. Peygamber (s.a.v.) bu konuda şöyle buyurmaktadır: “Sarhoşluk veren her şey haramdır. Çoğu sarhoş eden şeyin azı da haramdır” (İbn Mâce, Eşribe, 10). Bu yüzden içerisinde sarhoş edecek düzeyde alkol bulunmaması durumunda kımızın tüketilmesi caiz, aksi takdirde caiz değildir.