Bağımlılık meselesi neredeyse herkesin en büyük sorunlarından biri olarak bilinmektedir. Tütün, alkol, kumar bağımlılıklarının yanı sıra daha ufak yaşlara da hitap eden bir bağımlılık çeşidi de son yıllarda gündeme gelen bir alandır. Bu bağımlılık çeşidi küçük yaştaki çocuklar için de oyun bağımlılığı olarak isimlendirilmektedir. Başta ebeveynler olmak üzere, eğitimciler, idealistler gibi pek çok kişiyi endişelendiren bu bağımlılık türünde en çok oynanan oyun ise Minecraft olarak bilinmektedir. Peki Minecraft nedir? Minecraft oynayan ortalama kaç kişi bulunmaktadır? Minecraft olarak isimlendirilen oyunun içeriği nedir? İşte tüm bu sorular cevapları ile detaylı bir şekilde sizler için derlenmiştir.
Minecraft nedir?
Bağımlılık meselesi neredeyse herkesin en büyük sorunlarından biri olarak bilinmektedir. Tütün, alkol, kumar bağımlılıklarının yanı sıra daha ufak yaşlara da hitap eden bir bağımlılık çeşidi de son yıllarda gündeme gelen bir alandır. Bu bağımlılık türünün genel manada tanımlanması teknoloji bağımlılığı iken, özelleştirmek gerekirse, bu bağımlılık çeşidi küçük yaştaki çocuklar için de oyun bağımlılığı olarak isimlendirilmektedir. Başta ebeveynler olmak üzere, eğitimciler, idealistler gibi pek çok kişiyi endişelendiren bu bağımlılık türünde en çok oynanan oyun ise Minecraft olarak bilinmektedir.
Tahmin edeceksinizdir ki, bu tarz oyunlar yazılım yapılarak oluşturulmaktadır. 2009 yılında ortalama yedi gün, bir hafta içerisinde yazılımı gerçekleştirilmiş olan bu oyun ilk olarak 16 Mayıs 2009 tarihinde piyasaya sürülmüşken; bu oyunun resmi olarak kullanıcılara 2011 senesinde sunulduğu bilinmektedir. Minecraft'ın, gerek içeriğinin ne olduğunun merak edilmesi sayesinde gerekse bağımlı edici etkileri sebebiyle kısa sürede oldukça büyük bir kitlenin kullanımında olduğu görülmektedir.
Minecraft oyununun içeriği ise temelde oldukça basit ve anlaşılır olmakla birlikte zaman içerisinde bireylerin ekran başından kalkamamalarına yol açabilmektedir. Basit bir tanımlamayla Minecraft oyununun alelade bir lego oyunu olduğu düşünülmektedir. Lego blokları ile yeni bir dünya tasarlama imkanı sunan Minecraft oyunu, pek çok gencin de ilgisini bu şekilde çekmiş olabilir. Üretkenliğe ortam hazırlaması bir yana, günden güne insanı ekrana bağlayan bir oyun haline gelmiş olması hemen hemen herkesi oyunu oynayan kimselerle ilgili endişelendiren bir durumdur.
Yukarıda bahsedilen basit anlatımdan yola çıkarak oyunun gayet masum bir içeriğe sahip olduğu düşünülebilinmektedir. Ancak tehlikeli olan durum şudur ki, bu tarz oyunların kullanımının bu denli basit oluşu ve erişilebilirliğinin oldukça kolay olması bireylerde bağımlılık oluşturan bir durum oluşturmuştur. Erişilebilir ve kolay olması yanı sıra oyunun sınırsız olması ve oyuncuya ciddi bir özgürlük sunuşu da oyuncunun oyuna karşı ilgisini çekmekle birlikte oyunun daha çok tercih edilmesini de sağlamaktadır. Bireyler oynadıkları leveli bitirdikten sonra ise hemen hemen diğer bütün oyunlarda olduğu gibi yeni seviyede ne yapacakları konusunda ciddi bir mesai harcayarak, oyunun üzerlerindeki etkisini de yine oldukça arttırmaktadır.
Bu noktada, oyunun hangi yaş grubu tarafından daha çok tercih edildiği dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Yetişkin kimseler ekran sürelerini kontrol edebiliyorken, çocuk ve ergen gruplarında bu tür bir öz kontrol durumu söz konusu dahi değildir. Bu nedenle de Minecraft ve türevi oyunları sıklıkla tercih eden yaş grubu çocuk ve ergenler olmaktadır. Yapılan araştırmalara göre Minecraft'ı yalnızca bir defa oynayan kimseler bile oyuna bağımlı olma kapasitesi taşımaktadır. Oyunun on üç yaş ve üzerinde olan kimseler için tasarlandığı bilgisi bir kenarda dururken; bu durumda açılan herhangi bir hesapta yaşı daha büyük girdiği takdirde, on üç yaş altı çocuklarda rahatlıkla oyunu oynayacak düzeye gelmektedirler.
Burada on üç yaş altı çocukların da bu oyunun ağına takılmalarının en önemli risklerinden biri, henüz daha muhakeme yeteneği gelişmemiş olan ufak çocukların oyunu hayatlarının merkezine alıp bu çerçevede diğer her şeyi konumlandırmalarıdır. Örneğin yapılan bir araştırmada genellikle on üç yaş altı çocukların oyuna olan ilgileri hayatlarının her anına yayılmış olup, yaşadıkları her şeyi oyunlar ile bağdaştırmalarına da yol açmıştır. Ettikleri muhabbetten tutun, ilgi alanlarını oluşturmalarına, izlemek istedikleri içerikleri seçmelerine değin dayanmaktadır. En tehlikelisi ise, tahmin edersiniz ki, oyuna bağımlı olan çocukların iletişim yeteneklerini kısmen kaybetmiş olmalarıdır. Öncelikle aileleriyle olan muhabbetlerinde azalma görülen Minecraft bağımlısı çocuklar, daha sonrasında arkadaşlarıyla da iletişimlerini koparmaya başlıyorlar.
Yapılan bir diğer veri çalışması ise gösteriyor ki ortalama kırk iki milyon kişi Minecraft denen oyunu oynamaktadır. Bu kullanıcıların bir çoğu oyunu bilgisayar üzerinden oynamakla beraber, bir kısım kullanıcı Minecraft isimli oyunu playstation, android ve iOS alt yapılı cihazlarda oynamaktadır. Oranlama yapıldığında ise, görülmektedir ki playstation, iOS ve android alt yapılı cihazlar üzerinden oyunu kullanan kimselerin daha çoğunlukta olduğu saptanmıştır. Bunun da sürekli elimizin altında olan cihazların yine erişim kolaylığı sağlamasıyla destekleyebiliriz.
Bu bilgilere ek olarak, Minecraft isimli yazılım oyununun sloganının oyunu daha çok talep edilecek bir hale getiren diğer bir durumdur. “Bigger Than Earth” mottosu üzerinden ‘Dünyadan Daha Büyük' mesajını vererek oyunu oynayan kimselerin erişeceği o özgürlük boyutuna dikkat çekmektedirler. Pek çok kimse için bahsedilen bu sınırsızlık duygusu ise, oyunun popülerliğinin artmasına da sebebiyet vermiştir.
Lego oyunlarına benzeyen dijital temelli Minecraft oyunu karmaşık görüntüsü ile hemen hemen herkesin ilk oynayışta kafasının karışmasına sebep olmuştur. Ancak detaylı incelendiği takdirde anlaşılacaktır ki, oyunun tasarlanması oldukça zekice hazırlanmış olup, bu işten anlayan pek çok kişinin oyun hakkında bahsederken oyunun “mühendislik harikası” olduğu konusunda iddiada bulunmalarını sağlamaktadır.
Oyunun temel amacı, sanal yaratılmış yüzeylerde var olan madenlerden faydalanarak inşaatlar inşa etmek, ve inşa edilen yapıları korumak adına da tehlike sayılabilecek her türlü yaratık ve varlığa karşı mücadele etmektir. Doğru kullanıldığı takdirde, oyunun hayat gücü ve yaratıcılık niteliklerini geliştirdiği ve bu alanda bireylere yardımcı olacak bir alt zemin oluşturacağını da söylemekten çekinmemek gerekir. Madenleri kullanarak dilediğinizi inşa edebildiğiniz bu oyunda ister bir köy kurabilir, ister metropoller kurabilir, isterseniz krallıklar yaratabilirsiniz.
Peki Minecraft nasıl oynanmaktadır?
Minecraft oyunu bilgisayar üzerinden oynanan sanal bir oyundur. Genel olarak, Counter Strike, Crysis, Half Life gibi diğer bilgisayar oyunlarına benzeyen yanları oldukça fazla olan Minecraft oyununun diğer oyunlarla ortak olan ilk özelliği birinci tekil şahsın kamera açısıyla oynandığı temeldir. Minecraft oyununun en önemli noktalarından biri ise, oyunun iki ana kısımdan oluşuyor olmasıdır. Örneğin ilk etapta oyuncular, bahsedilen blok taşları, maden ve benzeri her şeyi kırarak yeni oluşumlar yaratıp yaratıcı çalışmalar ortaya çıkarabiliyorken; bir diğer modda yaptıklarını koruyabilmek ve canlarını kaybetmemek adına mücadele etmektedirler.
Bir bakıma dünyaya ve insan yaşamına da benzeyen oyunda başlangıç etabı neredeyse yaşantımızla eş kılınmıştır. Oyuncu oyuna survival denen hayatta kalma etabından başlamaktadır. Burada elinde avucunda pek bir şey olmayan oyuncular öncelikle görevlendirildikleri aciliyet gerektiren vazifeleri yerine getirmekle sorumludurlar. Kaldı ki, dünyaya gözlerini açan bir çocuktan çok fazla bir şey beklenmez; ancak o çocuktan beklenen ve aciliyeti olan görevler, konuşmak, yürümek, tuvalet eğitimi almak gibi temel ihtiyaçlardır. Daha sonrasında ise, yani bu mecburi görevleri tamamladıktan sonra yine aynı çocuktan okulunu tamamlaması, çalışması ve hayatını sürdürmesi beklenmektedir. Bu noktada da yaşam ile doğrudan bir ilişik kurulabileceğinin söylenmesi pek de garip değildir.
Bu oyunda, tehlikelerin daha çok gece ve akşam saatlerinde ortaya çıktığını da söylemek gerekmektedir. Bu tür yaratıklardan gece vakti korunabilmek için ise, oyuncuların sığınak olabilecek yapılara ihtiyaçları vardır. Bu sebeple de ilk verilen görevlerinden biri korunabilmelerini sağlayacak bir sığınak inşa etmeleridir. Bu etap oldukça kolaydır. Kolay olmasının sebebi ise, oyuna yeni katılan oyuncunun zorluk çekmemesi ve oyunu oynamasını sağlayacak kolay bir izlenim oluşturmak istenmesidir. Bu görev de toprağı eşeledikten sonra, oyuncunun eşelediği toprağı toplayarak kendi evini hızlı bir şekilde inşa etmesi ile tamamlanacaktır.
Gece tehlikeli yaratıkların saldırı ve istilasından inşa edilen sığınak sayesinde korunan Minecraft karakterleri, oyunda sabah olduğu andan itibaren yeni yapılar inşa etmek ve varlıklarını daha da büyütmek adına ellerinden gelen mücadeleyi sergilemelidir. Daha çok yeni malzemeler toplayarak devam edilen oyunda, yeni bir yaratık ile karşılaşabilme ihtimaline karşı oyuncuların karakterlerini inşa ettikleri sığınaktan çok uzaklaştırmamaları da gerekmektedir. Aksi takdirde, gece inen yaratıklara karşı ciddi bir şekilde mücadele edip bu mücadeleyi de başarıyla tamamlamaları gerekmektedir.
Minecraft oyununun en önemli noktalarından biri ise, oyunun iki ana kısımdan oluşuyor olmasıdır. Örneğin ilk etapta oyuncular, bahsedilen blok taşları, maden ve benzeri her şeyi kırarak yeni oluşumlar yaratıp yaratıcı çalışmalar ortaya çıkarabiliyorken; bir diğer modda yaptıklarını koruyabilmek ve canlarını kaybetmemek adına mücadele etmektedirler. İlk etapta hayatta kalmak asıl görev olduğundan yemek yemek ve barınmak gibi temel gereksinimlerde oyuncuların önemsemeleri gereken noktalardır. Daha çok tarım veya hayvancılık gibi işlemler sayesinde beslenilen karakterler ellerinde olan kesici alet veya silahlarla hayvanları yakalar ve bu hayvanların etlerinden faydalanırlar.
Burada gerek hayvanları avlamak gerekse bahsedilen madenleri kırmak için silaha ihtiyacınız vardır. Oyunun bir nevi temelini oluşturan kaynak ise silah sistemleridir. Burada oyuncular karakterlerine ok, zırh ve kılıç gibi aletler yaptırabilmektedir. Tam da bu sayede ikinci mod için oyuncular hazır hale gelmektedir. Oldukça yaratıcı ve özgürce imkanlar dizesi sunan ikinci kısımda inşa işlemleri için karakter bütün araçlara sahiptir. Bu araçları ne için kullanacağını ise karakter kararlaştırır, ve bu durumda da kendi isteklerine göre dilediği şeyi yapmaktadır.
Minecraft ile ilgili az bilinen bilgiler nelerdir?
Minecraft isimli oyun çocuklar ve ergen grupları için bağımlılık oluşturması nedeniyle bu denli zararlı olabilirken; öte yandan pek çok başarıya da imza atmış bir oyun olarak bilinmektedir. Birçok akademisyenin ve okutmanın hakkında konuştuğu Minecraft oyunu hakkında genel olarak söylenen oyunun yaratıcılık ve mücadele yetenek ve becerilerini geliştirdiği yönündedir. Örneğin MIT profesörlerinden biri bu oyun hakkında “Çocukların uzamsal zekâsına katkıda bulunduğunu” ifadesini paylaşmıştır. Burada MIT profesörünün bahsettiği uzlamsal zekadan kasıt ise, çevre bilinci, şehir planlaması gibi durumlardır. Bunlar tabii beğeni yansıtan başarılar olduğundan pek de bir somut getirisi olmayan başarılardır.
Ancak Minecraft oyununun birden çok ödülü olduğunu da bilmekteyiz. Bu ödüller, oyunun günden güne hatırı sayılır bir başarı elde etmesine de yardımcı olmuştur. Bu başarılardan ilki, 2010 yılında kazandığı “En İyi Bağımsız Proje” ödülüdür. Bunu takip eden “Oyun Geliştiricileri Konferansı” ev sahipliğinde kazanmaya hak sahibi olduğu beş ayrı ödül bulunmaktadır. Bir yıl sonrasında, yani 2012 yılında ise, “En İyi İndirilebilir Oyun” ödülünü “Golden Joystick Ödülleri”nde kazanmıştır. Minecraft neden yasaklandı?
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, dünyada 100 milyon oyuncuya ulaşan, 'tekli oynanması durumunda sosyal izolasyona', 'çoklu oynandığında ise çocukları sosyal risklere açık hale getiren' Minecraft oyununu sakıncalı buldu ve yasaklanmasını istedi. Ancak oyuna erişim çeşitli platformlar aracılığı ile sağlanıyor.