Nursultan Nazarbayev kimdir? Kazakistan'da yaşanan son olaylardan sonra gözler Nursultan Nazarbayev'e çevrilmişti. Sokak olaylarının yaşandığı Kazakistan'da Nursultan Nazarbayev, Kazakistan Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı olarak ülkenin kalkınmasında önemli bir yere sahipti. Nazarbeyev 24 Aralık 1990'da başladığı cumhurbaşkanlığı görevinden 19 Mart 2019'da istifa etmişti. İşte Nursultan Nazarbayev'in hayatı ve biyografisi...
Nursultan Nazarbayev kimdir?
Nursultan Nazarbayev 6 Temmuz 1940'ta Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin başkenti Almatı yakınlarındaki kırsal bir kasaba olan Çemolgan'da doğdu.
Kazak siyasetçi, Kazakistan Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev 24 Aralık 1990'da başladığı cumhurbaşkanlığı görevinden 19 Mart 2019'da istifa ederek ayrılmıştır.
1989 yılında Kazakistan Komünist Partisi Birinci Sekreteri seçildi ve Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrası bağımsızlığını ilan eden Kazakistan'ın ilk cumhurbaşkanı oldu. Ayrıca "Ulusun Lideri" (Elbaşı) unvanına sahiptir.
Babası, 1930'larda Josef Stalin'in kollektifleştirme politikası sırasında ailenin tarım arazisine el konana kadar zengin bir aile için çalışan fakir bir işçiydi. Aile İslam dininin Sünnilik mezhebine mensuptu.
II. Dünya Savaşı sonunda aile Çemolgan'a döndü ve Nazarbayev Rusça öğrenmeye başladı. Okuldaki başarıları nedeniyle Kaskelen'deki yatılı bir okula gönderildi. Okuldan ayrıldıktan sonra Nazarbayev, Temirtau'daki Karağandı Çelik Fabrikası'nda devlet tarafından finanse edilen bir yıllık burs aldı. Yirmi yaşına geldiğinde, yüksek fırında "inanılmaz derecede ağır ve tehlikeli işler" yaparak nispeten iyi bir ücret kazanıyordu.
Nazarbayev Sovyetler Birliği Komünist Partisi'ne 1962'de katıldı ve Genç Komünist Ligi'nin (Komsomol) önde gelen bir üyesi oldu. 1972 yılında Karaganda Metalurji Kombinat Komünist Parti Komitesi sekreterliğine atandı ve dört yıl sonra Karaganda Bölgesel Parti Komitesi İkinci Sekreteri oldu.
Bürokrat olarak Nazarbayev, yasal meseleleri, lojistik sorunları ve endüstriyel anlaşmazlıkları ele alıp bireysel sorunları çözmek için işçilerle görüştü. Daha sonra "sermaye yatırımının merkezi tahsisi ve fonların dağıtımı" altyapısının zayıf olduğu, işçilerin moralsizleştirildiği, çok çalıştıkları ve merkezi olarak belirlenen hedeflerin gerçekçi olmadığı anlamına geldiğini yazdı; demir-çelik tesisinin sorunlarını bir bütün olarak Sovyetler Birliği için bir mikro kozmos olarak gördü.
1984 yılında Nazarbayev, Kazakistan Komünist Partisi Birinci Sekreteri Dinmuhammed Kunayev yönetiminde Kazakistan SSC Başbakanı oldu. Ocak 1986'da Kazakistan Komünist Partisi'nin on altıncı oturumunda Nazarbayev, Bilimler Akademisi başkanı Askar Kunayev'i bölümünde reform gerçekleştirmediği için eleştirdi. Buna öfkelenen Kunayev Moskova'ya gitti ve Nazarbayev'in görevden alınmasını talep ederken, Nazarbayev'in destekçileri Kunayev'in görevden alınması ve Nazarbayev'i desteklemek için kampanya yürüttüler.
Kunayev 1986 yılında görevden alındı ve yerine, Kazakistan'da çok az yetkisi olan bir Rus, Gennady Kolbin geçti. Nazarbayev 22 Haziran 1989'da parti lideri seçildi ve Kunayev'den sonra bu makama gelen ikinci Kazak oldu. 22 Şubat - 24 Nisan 1990 tarihleri arasında ise Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti (devlet başkanı) oldu.
24 Nisan 1990'da Nazarbayev, Yüksek Sovyet tarafından Kazakistan'ın ilk cumhurbaşkanı seçildi. Rus Cumhurbaşkanı Boris Yeltsin'i 1991 Sovyetler Birliği darbe girişimine karşı destekledi.SSCB Devlet başkanı Mihail Gorbaçov kendisini Sovyetler Birliği Başkan Yardımcısı görevinde görecek kadar yakındı; ancak Nazarbayev bu teklifi reddetti.
Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrasında bağımsızlığını kazanan Kazakistan'da1 Aralık'ta yapılan ilk cumhurbaşkanlığı seçiminde, tek adaydı ve oyların %95'ini alarak ilk cumhurbaşkanı seçildi. 21 Aralık'ta Kazakistan Bağımsız Devletler Topluluğu üyesi olarak Almatı Protokolünü imzaladı.