Ülkemiz 6 Şubat'ta Kahramanmaraş merkezli meydana gelen 7.7 ve 7.6 üyüklüğündeki depremlerle büyük yara aldı. Depremlerde binlerce bina yıkıldı, binlerce insanımız da hayata gözlerini yumdu. Depremin vurduğu bölgelerde TOKİ evlerinin zarar almaması üzerine radye temel özellikleri vatandaşlar tarafından araştırılmaya başlandı. Yaşadıkları evlerin hangi temel olduğunu merak eden vatandaşlar Radye temel nasıl anlaşılır? Binanın (evin) radye temelli olduğu nasıl öğrenilir? sorularına yanıt arıyor. Bilim insanlarından radye temel özelliklerine dair önemli açıklamalar geldi.
Radye temel nasıl anlaşılır?
Radye temel yapıların mukavemetini artıran en önemli bileşenlerden biridir. Radye temel ile binanın taşıcıyıcı sistemi daha güçlü olur ve bir deprem anında binaya uygulanan şiddeti azaltır. Radye temel, binadan gelen yüklerin zemine yüzeysel bir biçimde yayılmasını sağlıyor. Radye temel ile yapının altına boydan boya beton ve demir karışımı ile temel atılır bu temele bağlı olan kolonlar üzerinden bina yükselir. Yapı ağırlığının fazla oluşu, zemin taşıma kapasitesinin düşüklüğü sebebiyle bütün yapının altını alttan tek taban (plak), hatta mümkünse bunu üstyapı sınırlarından dışarı taşırmak yoluna gidilir. Bunu gerçekleştirerek taşıma kapasitesi düşük olan zemin birim gerilmesine daha az yük verilmiş ve böylece mümkün olduğu kadar oturmaların önüne geçilmiş olur. Bir binanın radye temel mi yoksa normal temel mi olduğu binanın projesinden anlaşılabilir.
Binanın (evin) radye temelli olduğu nasıl öğrenilir?
Radye temelli binaların altına komple bina ve demir döşemesi yapılır. Bir binanın radye temelli olup olmadığı uzman ekipler tarafından yapılan inceleme ile ve inşaat projesi ile öğrenilebilir. İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yıldırım, Kahramanmaraş ve Hatay merkezli depremler sonrası, dayanıklı bina yapımında kullanılan "radye temel", "perde kolon" ve "tünel kalıp" sistemlerinin önemine işaret etti. Zeminlerin yapısına göre gerekiyorsa radye temel atılması, radye temel yeterli değilse ve kazık çakmak gerekiyorsa ona göre binaların inşa edilmesi gerektiğini dile getiren Yıldırım, "Yani her yıkılan binanın az çok neden yıkıldığı tahmin edilebilir, söylenebilir ama şu da bir hata; 'fay geçen yere de bina yapılmaz.' Fay geçen yere çok kaliteli bina da yapsanız parçalar geçer. Onu ayrı bir istisna tutuyorum." diye konuştu.
Radye temel faydası nedir?
Radye temelin en büyük faydası yapının ağırlığını ve yapıya gelen deprem dalgasının zemine eşit oranda dağıtmasıdır. Yapının depreme karşı daha dayanıklı olmasını sağlar. Radye temel ile zemin kaynaklı hasarların da önüne geçilmiş olur. Radye temel bazı zeminlerde mühendisler tarafından öneriliyor. Radye temel bir deprem anında yapıyla birlikte hareket eder ve yapıda hasar oluşmasını büyük ölçüde engeller.
