Hepimiz orayı en çok Nemrut Dağı ile tanıyoruz ancak tarihinin ve doğasının güzellikleri de saymakla bitmez. Buna bir de mis gibi yemekleri eklenince cennet gibi bir yer oluyor Adıyaman. Bazen onu biraz unutabiliyoruz ancak hak ettiği ilgiyi gösterdiğiniz takdirde sizi asla hayal kırıklığına uğratmayacaktır. Ben de baktım, araştırdım. Burası neresidir, nedir, ne değildir diye ve sizler için Adıyaman'da gezilecek mekanlar ve yapılacak şeyler listesi hazırladım!
Nedir Adıyaman'ın Tarihi?
Memleketimizden gerçekten de tarih fışkırıyor. Adıyaman tarihi, en eskilere giden yerleşim yerlerinden bir tanesi. Hazır olun. Kent tarihinin M.Ö. 40 000 senesine kadar uzandığı düşünülmektedir. Yanlış okumadınız merak etmeyin. Belli ki insanlar burayı çok sevmişler. Zira geçmiş senelerde burda bir çok medeniyet kurulmuş: Hititler, Mitanniler, Frigler, Asurlular, Makedonya, Komagene Krallığı, Bizanslılar, Selçuklular ve tabii ki Osmanlı. Tarihi epey kabarık yani. Ancak 1954 senesine kadar Malatya'ya bağlıyken, bu tarih boyunca ilan ediliyor ve hak ettiği yere kavuşuyor.
Kaç Kişi Yaşar?
Adıyaman'da yaklaşık 400.000 kişi yaşıyor. İstanbul'dan birkaç kat büyük olduğunu düşünürseniz Adıyaman nüfusu bir hayli makul hatta az bir sayı. Bununla beraber nüfusun büyük kısmı şehirde toplanmıştır. Yani esasında şehir merkezine indiğinizde nerdeyse bütün Adıyamanlılar ile tanışma fırsatı yaşabilirsiniz.
İklimi Nasıldır, Ne Zaman Gitmek Gerekir?
Adıyaman'da iki değişik iklim tipi hakimdir. Kuzeyi dağlık, güneyiyse ovalarla kaplı olduğu için böyledir. Dağlık olan kuzey kesiminde kışlar yağışlı ve soğuk, yazlar ise sıcak ve kurak geçer. Güneyde ise kışlar ılık ve yağışlı, yazlar yine sıcak ve kurak geçer. Böyle bir iklim özelliğini taşıyor tek ilimizdir kendileri. Hem karasal iklim, hem de Akdeniz ikliminin farklı bir hali görülür. Gitmek için en ideal anlar bahar aylarıdır. Mis gibi havada dilediğinizce gezersiniz. Yazın giderseniz bol su tüketmeyi unutmayın!
Adıyaman'a Nasıl Gidilir?
Ankara ve İstanbul'dan direk olarak uçak seferi bulabilirsiniz. Eğer diğer bir ilden gelecekseniz size Şanlıurfa ve Diyarbakır'a ulaşmanızı tavsiye ediyoruz. Zira burdan feribota binerek çok güzel bir tecrübe yaşabilir ve eninde sonunda Adıyaman'a ulaşabilirsiniz.
Karayolunu tercih etmek dilerseniz de sizi türlü türlü güzellikler bekliyor. Bol bol geze geze gelebilirsiniz.
Eğer demiryolunu tercih edenlerdenseniz, merak etmeyin, siz de mutlu olacaksınız. Elazığ – Adana istikametinde demiryolunu kullanabilirsiniz. Yalnız tren istasyonu biraz uzaktadır. Merkezin 63 kilometre dışında, Gölbaşı içlesinde bulunmaktadır.
Nerede Kalınır?
Şehir, oteller açısından bir hayli geniş bir yelpazeye sahiptir. Şehir merkezinde bir hayli güzel ve uygun oteller bulabilirsiniz. Bununla beraber, söz gelimi Nemrut Dağı'nın eteklerinde yer alan Karadut Köyü'nde havuzlu oteller de mevcuttur. Üstelik mimarileri, doğayla uyumlu olduğundan konaklaması da bir hayli keyiflidir. Şehir merkezinin dışında yer alan turistik alanlarda bu tarz oteller bulmak mümkündür. Dilerseniz hem tarihi, hem doğayı görürsünüz, hem de kafa dinlersiniz.
Ne Yenir, Ne İçilir?
Adıyaman'ın sizi hayal kırıklığına uğratmacayak bir mutfağı var. Adıyaman'da ne yenir, diye soruyorsanız, asla hayal kırıklığına uğramayacaksınız. Bir kere ömrünüzdeki en güzel çiğköfteleri burda yiyebilirsiniz. Yemeklerin temelini et, buğday, sebze ve bakliyat oluşturur. Çok güzel kebap yapılır. Eğer et yiyorsanız merkezde çok güzel et lokantaları bulabilirsiniz, muhakkak yolunuzu düşürün. Mesela Kebapçı Beko, Sofra Restoran ve Paşakonağı Restoran'ı tercih edebilirsiniz.
Adıyaman'ın çok geniş bir cacık kültürü vardır. Farklı çeşitlerde pek çok cacık yapılır: Kabak cacığı, pirpim cacığı, marul ve yarpuz cacığı. Sıcak yaz mevsiminde gidiyorsanız eğer, bu cacıkların tadına kesinlikle bakın.
Adıyaman Festivalleri
Kentte birbirinden güzel festivaller düzenlenmektedir. Eğer tatilinizi bu tarihlerden birine denk getirebilirsiniz, harika bir tecrübe sizi bekliyor olacak.
Adıyaman Arsemia Müzik Festivali: Haziranda düzenleniyor. Adıyaman Belediyesi ve Adıyaman Filarmoni Orkestrası Derneği işbirliğiyle yapılıyor. Harika bir müzik – kültür festivali.
Uluslararası Nemrut – Komagene Festivali: 25 – 27 Haziran'da, Nemrut ve Kahta ilçelerinde düzenleniyor. Arkeoloji alanında önemli seminerler verilmekte. Ayrıca bölge turizminin mevcut problemleri kamuya açık bir biçimde tartışlıyor. Eğlenmek isteyenler için Atatürk Barajı'nda su sporları yarışmaları, Nemrut Dağı'ndaysa balon ve yamaç paraşütü uçuşları düzenleniyor.
Zerban Şenlikleri: 20 Temmuz'da Alevilerin kutsal kabul ettiği Zerban Suyu dolayında gerçekleştiriliyor. Festivalde Kürtçe ve Türkçe şarkılar söyleniyor ve barış, kardeşlik, komşuluk ve ortalık gibi kavramlar hatırlatılıyor.
Eğitim ve Kültür Festivali: Eylül ayında Besni'de gerçekleşen festival dünyanın ilk ve tek eğitim bayramı olma özelliğine de sahip.
Adıyaman'dan Hediye Olarak Ne Alınır?
Tarihi bu kadar eski olan bir şehirde güzel güzel alışveriş de yapılır, değil mi? Alışveriş için ilk bakmanız gerekli olan yer Oturakçı Pazarı olabilir. Burada halı, kilim, bez bebek, heykeller, heybe, nakışlı motifler ve perde gibi hediyelikler alabilirsiniz. Özellikle Pişinik ve Alikan halıları değişik motiflerle çok güzel oluyorlar.
Eğer kalbe giden bir yol arıyorsanız, sizi Şire Pazarı'na alalım. Burada birbirinden lezzetli besinler bulabilirsiniz. Besni üzümü, pestili ve muskası, cevizli sucuk, fıstıklı muska, kesme ve pekmez en gözde ürünler içerisinde.
Adıyaman Gezilecek Yerler
Eh, böyle güzel ve eski bir memleket olunca gez gez bitmiyor. Buyursunlar size Adıyaman gezilecek yerler!
Nemrut Dağı
Kahta ilçesinde bulunan Nemrut Dağı, harika bir tarihi ve doğal güzellik örneği. Helenistik dönemden bu zamana kadar kalmış heykeller burdadır. Bu heykeller, kireçtaşı bloklarından oluşan devasa eserlerdir ve insanın organizasyon yeteneğinin ne kadar kuvvetli olduğunun da göstergesidir. Zira bu kadar büyük heykelleri buraya taşımak için bir hayli fazla işgücü gerekmektedir. Rivayete göre, burda Komagene Kralı'nın mezarı da varmış. Ancak mezar bir türlü bulunamıyor.
Cendere Köprüsü
Diğer iki adı Roma Köprüsü ve Septirus Severus Köprüsüdür. 7 metre genişliğinde heybetli ve önemli bir köprüdür kendileri. Cendere çayı üstünde 30 metre yükseklikte ve 120 metre uzunluğundadır. Roma İmparatoru Septinus Severus'un emriyle yaptırılmıştır. Dönemi düşünülürse mühendislik açısından bir hayli gelişmişi bir köprüdür. Ayrıca enteresan bir bilgi: Harç kullanılmadan yapılmış bir köprüdür kendileri.
Adıyaman Müzesi
Bu müzede tam 22 000 eser var. Dolaş dolaş bitmez. Şehir merkezinde hemen Atatürk Bulvarı üstünde gayet merkezi bir konumda. Müze çalışmasına 1978'de başlamış, 1982'deyse şimdiki çağdaş binasına taşınmıştır. Buradaki eserler, Aşağı Fırat bölgesinde yapılan kazılar neticesinde elde edilmiştir. Bölgenin ne kadar değerli olduğu düşünülürse, eserleri de bir hayli ilginçtir. Ayrıca bu müze, bölgenin en zengin müzesidir.
Karakuş Tümülüsü
Karakuş Tümülüsü tarihi olarak bir hayli önemlidir. Bölgenin en önemli krallığı Komagene Krallığı'nın kraliçesinin anıt mezarıdır. Sütun üstünde bulunan kartal heykelinden dolayı, yöre halkı buraya Karakuş demiş ve adı da böyle kalmıştır. Tümülüs, Nemrut Dağı Milli Parkı'nın girişinde bulunur.
Perre Antik Kenti
Bu kent, merkezde Örenli Mahallesi'nde bulunuyor. Komagene Krallığı'nın beş büyük kentinden bir tanesi. Gez gez bitmeyecek, içinde kaybolabileceğiniz bir kent. İçerisinde Roma Çeşmesi olarak anılan bir çeşme ve kaya mezarlar da vardır.
Adıyaman Kalesi
Burası esasında, kentin ortasında yığma bir tepedir. Ancak Adıyaman Kalesi tarihi bir hayli eskilere gitmektedir. 7. Yüzyıl'da Bizans saldırılarına karşı koymak amacı ile Emevi komutanı Mansur İbn-i Cavana yaptırmıştır. Bu yüzden diğer adı Hısn-i Mansur'dur. Kaleyle ilgili bir de efsane anlatılır:
Vakt-i zamanında kalenin etrafında büyük bir köşk varmış ve burda Arap komutan ve kızı yaşarmış. Komutanın kızı, kaleyi kuşatan Türk kumandanını görmüş ve ona aşık olmuş. Kumandana haber göndermiş ve kendisiyle evlenmek istediğini, böyle bir durumda anahtarı teslim edeceğini söylemiş. Bir gece kız, Türk kumandanına kaçtığında vücudunu kuru bir yaprağın zedelediği görülmüş. Kumandan “Baban seni kuru bir yapraktan dahi sakınarak yetiştirmiş. Ona ihanet ettiğine göre kim bilir bizlere neler yaparsın,” demiş ve kızı öldürmüş. Daha sonra anahtarı almış ve kaleyi ele geçirmiş.
Arsemia Ören Yeri
Burası, M.Ö. 2. Yüzyıl civarlarında Eski Kahta Kalesi'nin karşısına kurulmuştur. Adıyaman'ın tarihi ve doğal güzellikleri arasında kendisini kanıtlamış bir yerdir. Burada çeşitli kitabeler bulunur. Bu kitabelerin üstündeyse Komagene tarihi ile alakalı önemli bilgiler yer almaktadır. Bu anlamda bir hayli kıymetli kaynaklardır. Komagene tarihinin en önemli yapısıdır. Eğer bir tarih tutkunuysanız kaçırmayın derim!
Roma Çeşmesi
Perre Antik Kenti içerisinde bulunan Roma Çeşmesi, döneminin en önemli çeşmelerinden birisidir ve Antik Roman kaynaklarında çeşmeyle ilgili yapılmış güzellemeler bulmak mümkündür. Hem çeşmenin hem de içinden akan suyun güzelliğinin dillere destan olduğu anlatılır.
Kahta Çayı Şeytan Köprüsü
Köprü adından da anlaşılacağı gibi Kahta'da bulunmaktadır. Ancak Topkapı Sarayı'nın Topkapı'da olmadığı düşünülürse, böyle bir bilgiyi vermekte fayda gördük. Roma zamanında yapılmıştır ve Memlüklüler'in zamanında tamir edilmiştir. Bu yüzden köprüye Memlük Köprüsü de denmektedir. Hatta bazı akademik belgelerde köprünün gerçek isminin Memlük Köprüsü olduğundan, Şeytan Köprüsü adının uydurma olduğundan söz edilmiştir. Ancak hangi isim uydurma değildir ki?
Değirmenbaşı
Adıyaman Değirmenbaşı, bölgenin en güzel yerlerinden birisidir. Çayın etrafında oluşan vadide bulunmaktadır ve gidenlerin gözlerini gönüllerini açan güzelliktedir. Kayalıkların arasından süzülere akan sular, yeşil alanlar, ağaçlar mükemmeldir.
Gölbaşı Gölleri Tabiat Parkı
Gölbaşı'ndan önceden tren istasyonu vasıtası ile söz etmiştim. İçerisinde pek çok göl vardır ve İnekli ile Azaplı göllerini de içine alır. Kuşlar için bir hayli verimli bir alandır. Bu yüzden burda yoğun miktarda kuş görebilirsiniz. Kuş gözlemcileri için vazgeçilmez ve eşi benzeri zor bulunacak bir yerdir. Ayrıca burda yürümeyi seven doğa tutkunları için yürüyüş yolları da bulunmaktadır. Adıyaman'da piknik yerleri arasında en güzellerinden birisidir.
Nevali Çori
Muazzam bir yer! Burası Hilvan ilçesinde bulunan bir höyük esasında. Ayrıca burda 11.000 senelik bir de tapınak varmış. Atatürk Baraj Gölü dolayısı ile sular altında kalmadan önce Kantana Deresi'nin iki yanında bulunmaktadır. Ayrıca denilene göre burası, Anadolu'da dikdörtgen binaların ilk görüldüğü yerlerden biriymiş. Tarih sevenlere duyurulur.
Sevgili Timetürk okuyucuları, artık Adıyaman ile alakalı bir çok bilgiye sahipsiniz! Bir bakın bakalım doğru anlatmış mıyım. İyi tatiller bol keşifler!
Hazırlayan: Özlem Akçin ( Özlem Keşifte )
