Parthenon'dan Panathenaic Stadyumu'na kadar, Yunan başkentinde ziyaretçiler için muhteşem tarihi mekanların sıkıntısı yok. Her yıl milyonlarca turist, sadece Mikonos ve Santorini gibi popüler adalara giderken şehirden geçer.
Şehrin tepesinde yer alan dünyaca ünlü kale Akropolis, bir zamanlar Atinalılar için pazar ve ana buluşma yeri olan antik Agora gibi en popüler kaleler arasındadır.
Akropolis'in gölgesindeki Plaka mahallesinin dar sokaklarında turistler, iki bin yıl veya daha eskiye dayanan anıtların önünde selfie çekmek için mola veriyor.
Kentin Osmanlı döneminden kalma daha geç tarihi mekanlarına gelince, birçoğu son yıllara kadar ihmal edilmiş ve görmezden gelinmiştir. Ama bu durum değişiyor.
Atina, 1458'den Yunanistan'ın bağımsızlığını ilan ettiği 1821'e kadar Osmanlı yönetimi altındaydı (1678-88'de kısa bir süre Venedik egemenliği var). 19. yüzyılda ve 20. yüzyılın başlarında Osmanlılar ile Yunanlılar arasında uzun ve genellikle şiddetli süren mücadele, Osmanlı mimarisinin ve sembollerinin yaygın bir şekilde yok edilmesiyle sonuçlanan acı bir miras bıraktı.
Ülkenin Müslüman azınlığının - Türkler, Pomaklar ve Romanlar- yaşadığı kuzeybatı Yunanistan'ın bazı bölgelerinde camiler ve diğer İslami ve Osmanlı dönemi eserleri yaygın. Ancak Yunanistan'ın birçok yerinde Osmanlı dönemine ait semboller yok edilmiş veya değiştirilmiş.
Akademisyen ve Osmanlı-Yunan tarihi uzmanı Dimitris Loupis, Osmanlı sit alanlarının 1990'lardan bu yana giderek daha fazla restore edildiğini söylüyor;
Loupis, Middle East Eye'a "Yunanistan'ın bağımsızlığını izleyen yıllarda kazandığı ülkenin kuzey kesimlerinde hatırı sayılır sayıda Osmanlı kutsal ve sivil eser ayakta kaldı" dedi.
Ülke çapında restorasyon projelerinde görev alan Loupis, "Maalesef bugün bile tarihi yerler özel mülkiyette ama bunlar yavaş yavaş devlet tarafından satın alınacak. Kuzey Yunanistan'da restore edilmesi gereken [çok] sayıda Osmanlı binası var.” dedi.
Yine de gezginler, Yunan başkenti Atina'da, İslam dünyası ve Osmanlı İmparatorluğu ile tarihsel ilişkiye tanıklık eden kalıntılar gibi, göz önünde korunan bu tür birkaç nokta bulabilirler.
Balkan tarihi konusunda uzmanlaşmış ve Atina'da ayakta kalan tarihi Osmanlı eserlerini ziyarete yönelik turlar düzenleyen tarihçi Nicolas Nicolaidis, günümüzde hiçbir mekanın asıl amacına hizmet etmediğini söylüyor.
Middle East Eye'a konuşan Nicolaidis, "Hepsi doğrudan İslam'la bağlantılı değil, çoğunlukla Osmanlı varlığıyla ilgili. Ancak birçok site artık yok." dedi.
Nicolaidis, "Kasıtlı olarak yıkıldılar, özellikle 19. yüzyılda miras olarak kabul edilmiyorlardı. Korunanlar pratik çıkarlar nedeniyle korundu.” diyor
Geçen yıl, Yunanistan Ulusal Turizm Örgütü (GNTO), Orta Doğu ve Kuzey Afrika'dan daha fazla ziyaretçiyi ülkeyi ziyaret etmeye teşvik etmek için çevrimiçi seyahat pazarı Wego ile işbirliği yaptı.
Wego'nun verilerine göre Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri, vatandaşlarının Yunanistan'ı ziyarette en çok ilgilenen Orta Doğu ülkeleri.
Atina'nın Osmanlı geçmişiyle ilgili beş popüler site var.
Tzistarakis Camii
1759 yılında inşa edilen Tzistarakis Camii, adını Osmanlı valisi Mustafa Ağa Tzistarakis veya Mustafa Ağa'dan almıştır. Cami hala turistlerin uğrak yeri olan Monastiraki Meydanı'nda duruyor.
Hikayeye göre Tzistarakis, caminin yapımında eski bir Yunan tapınağının sütununu kullandı ve bu girişimle, tapınakları ve anıtları halkın kullanımına sunmak için Sultan'ın men emri ihlal edildi.
1821'de Yunanistan'ın bağımsızlığından sonra cami, askeri kışla ve hapishane gibi amaçlarla kullanıldı
Sultan, yerel halk arasındaki öfkeyi bastırmak için daha sonra suikasta kurban gidecek olan Tzistarakis'i sürgüne gönderdi.
Cami, Yunanistan'ın Osmanlı İmparatorluğu'ndan ayrılma savaşı başlayana kadar bir ibadethane olarak kaldı. 1821'de Yunanistan'ın bağımsızlığından sonra cami, diğer amaçların yanı sıra askeri kışla, depo ve hapishane olarak kullanıldı. Caminin minaresinin 1839-1843 yılları arasında yıkıldığı tahmin ediliyor.
20. yüzyılın başlarında ise cami bir müze haline geldi. 1966 yılında kısa bir süre için yapı, Kral Suud'un iktidardan uzaklaştırılmasının ardından Yunanistan'a sürgünü sırasında ibadet yeri olarak asıl amacına geri döndü.
Bugün Tzistarakis Camii, Monastiraki metro istasyonunun karşısında yer alıyor ve turistler için popüler bir cazibe merkezidir.
Eski Medrese Kapısı
1721'de inşa edilen Osmanlı döneminden kalma medrese veya İslami okul, şehrin Müslüman cemaatinin önemli şahsiyetlerinin toplanma yeriydi. Okulun geniş bir avlusu ve yerleşim alanları vardı.
1821'de Yunanistan'ın Osmanlı İmparatorluğu'ndan ayrılma savaşı sırasında medresenin büyük bir kısmı hasar gördü ve yıkıldı.
Şehrin Müslüman toplumu içindeki önemli kişiler bir zamanlar Eski Medrese Kapısı'nda toplanırdı
Daha sonra yapı yeniden inşa edilerek bir dönem hapishaneye dönüştürülmüş ve ölüm cezasına çarptırılanlar avlusundaki bir ağaca asılmıştır.
Hapishane daha sonra kapatıldı ve medrese alanının altından Roma kalıntıları çıkarıldığında daha fazla hasar meydana geldi.
Günümüze Eski Medrese Kapısı olarak bilinen giriş kapısı ayakta kalmıştır. Girişten geriye kalanlar arasında taş bir kemer ve aşırı büyümüş çalılar ve ağaçlarla çevrili ahşap bir kapı bulunmaktadır.
Fethiye Camii
Atina'nın antik Agorası'nda yer alan ve Tzistarakis Camii'ne kısa bir yürüyüş mesafesinde bulunan Fethiye Camii veya 2017'den beri ziyarete açık olan “Fetih Camii”.
Bir Hıristiyan bazilikasının kalıntıları üzerine inşa edilen eski kilise, Atina'da Osmanlı egemenliği başladıktan kısa bir süre sonra camiye dönüştürüldü. Venedikliler, 17. yüzyılın sonlarında Atina'yı ellerinde tuttukları sırada camiyi kısa sürede kiliseye çevirdiler.
Fethiye Camii 2017'den beri turistlere açık
Bina, Yunanistan'ın bağımsızlığından sonra okul, kışla, hapishane ve askeri fırın olarak kullanılırken sürekli amaç değiştirildi.
20. yüzyılın başlarından itibaren yapı, Agora ve Akropolis kazılarında bulunan eserler için bir depo haline geldi.
2010 yılında, Yunan hükümeti siteyi restore etmeye karar verdi ve 2013'te Yunanistan Merkez Arkeoloji Konseyi, önemli yapısal yenilemeleri içeren restorasyonunu imzaladı. Yapı, 2017'den beri halka açık kalmıştır.
Rüzgarlar Hamamı
Antik Agora'nın yanında yer alan Rüzgârlar Hamamı, Osmanlı döneminde hamam olarak inşa edilmiş ve şehrin ayakta kalan tek tarihi hamamıdır. Kesin yapım tarihi bilinmemektedir.
Bir zamanlar Abid Efendi Hamamı olarak bilinen yapı, geleneksel bir hamam olarak işletilmiş ve kadın-erkek değişimli olarak kullanılmış.
Tarihi hamam artık sergiler için kullanılıyor
Var olduğu süre boyunca binanın yapısı birkaç kez değiştirilmiş, ancak Yunan hükümetine göre 1965 yılına kadar hamam olarak kullanılmaya devam etmiştir.
Daha sonra restore edilen yapının gözetimi Modern Yunan Kültürü Müzesi'ne verilirken, 1998 yılından beri sergiler ve kültürel etkinlikler için kullanılmaktadır.
Venizelos Konağı
1500'lerin başında inşa edilen Venizelos Konağı, genellikle Atina'nın ayakta kalan en eski evi olarak tanımlanır. İki katlı ev, 19. yüzyılda onarım görmüş ve bugün müze olarak hizmet veriyor.
Yüksek duvarlarla çevrili konakta, Yunanistan'ın Osmanlı döneminde inşa edilen evlerde görülen diğer özelliklerin yanı sıra küçük bir avlusu, kuyusu ve çeşmesi vardır. Konak, Monastiraki Meydanı'ndan çok uzak olmayan Adrianou Caddesi üzerinde yer almaktadır.
Venizelos Konağı, Atina'daki Osmanlı yaşamına bir bakış sunuyor
Tarihçi Nicolaides, bu durumu "Din ne olursa olsun [Osmanlı döneminde] bu ev tipolojisi yaygındı" diye açıklıyor.
Aslen soylu Angelos Venizelos tarafından yaptırılan ev, 16. yüzyılda bir Yunan Ortodoks azizi ve şehit olan kızı Philothei'nin ikametgahıydı.
1972'de Yunanistan Kültür Bakanlığı sponsorluğunu devraldığı ev 1999'da Atina Kutsal Başpiskoposluğuna verildi.
2017'den beri restore edilerek halka açık hale getirilen ev, şimdi özel bir müze ve Osmanlı dönemi Atina'sının ev hayatına açılan bir pencere olarak hizmet veriyor.
Kaynak: MEE
