El Nido, Filipinler'in en batısında bulunan Palawan Adası'nın kuzey doğusunda bulunuyor. Filipinler‘in El Nido bölgesi, National Geographic Traveler's Magazine dergisi tarafından dünyanın en iyi seyahat noktaları arasında ismi geçiyor. Bacuit Bay olarak adlandırılan bölge aynı zamanda Marine Park olarak koruma altında.
Taytay, Puerto Princesa'nın 220 kilometre kuzeydoğusunda yer alan küçük bir kasaba. Kuzeyde El Nido, güneyde San Vicente ve Dumaran, doğuda Taytay Körfezi ve Sulu Denizi ve batıda Güney Çin Denizi ile çevrili. Hazır El Nido'da iken gidip bu küçük kasabayı da ziyaret edeyim dedim.
Palawan Adası El Nido kasabasında kalıyorum. Kahvaltımı yapıp (130P), Merak ettiğim Taytay Kasabasına gitmeye karar verdim. Neredeyse parasız durumdayım. El Nido'da da ATM olmadığından belki Taytay'da ATM bulabilirdim.
El Nido merkeze 10 dakika yürüyüş mesafesindeki terminale gidip Taytay otobüsüne atladım (150P). Otobüsün her yanı açık ve yollar ise toz toprak içerisinde. 50P daha verip klimalı minibüse binmediğime pişman etti beni. Sarong‘umu gözlerimi açıkta bırakacak şekilde sardım. İki saat sonra Taytay Kasabasına vardığımda üstüm başım toz içerisindeydi.
Taytay otobüs terminali şehrin iki km dışında. Yol üzerine çıkıp üç tekerlekli bisikletlerden birine atlayıp (10P) kasaba merkezinde indim. İlk işim ATM aramak oldu. İki banka bulabildim ama ikisinde de ne visa ne de master kart geçmiyor.
TAY TAY GEZİ REHBERİ
Taytay, Palawan'ın en eski belediyelerinden biri ve aynı zamanda eyaletin ilk başkenti. İngilizce'de ‘Kuzeyin Yıldızı' anlamına gelen ‘Estrella Del Norte' olarak bilinen Taytay kasabası beklediğimden daha küçük çıktı. Oysa ki Filipinler'in İspanyol kolonisi olduğu dönemlerde, 1623'te kurulmuş.
Puerto Princesa'dan minibüsle yaklaşık 4 saat uzaklıkta yer alıyor. Puerto Princesa'dan kalkan otobüsler El Nido'ya giderken Taytay Otobüs Terminali'nde duruyor. Eğer Apulit Adasına gitmeyi düşünüyorsanız Taytay iskelesine gitmeniz lazım. Tuktuk ile otobüs terminalinden iskeleye gitmek 5 dk sürüyor.
Taytay, 2015 nüfus sayımına göre 75 nüfusa sahip. Palawanlılar, Tagbanuas ve diğer kültürel gruplardan oluşan halkı uyum içinde yaşıyor. Yağmurlu sezonu mevsim Haziran'dan Ekim'e kadar olan dönem aralığını kapsıyor. Mevsimin en iyi olduğu kuru dönem ise Kasım'dan Mayıs'a kadar olan ayları kapsıyor.
Ben kasım ayında gittiğimde hava oldukça bulutluydu. En yakın havaalanı El Nido'da yer alan sınırlı sayıda uçuşlara hizmet veren Lio El Nido Havaalanı. Puerto Princesa Havalimanına ise yaklaşı 4-5 saatlik bir mesafede yer alıyor.
Hem El Nido'dan hem de Puerto Princesa'dan Taytay'a günlük minibüs seferleri var. El Nido ve Taytay arasındaki otobüsler her gün 06.00'dan 18.00'e kadar neredeyse her saat çalışıyor.
Taytay kasabasında, benim ziyaret ettiğim 2011 yılında ATM yoktu. Şimdilerde BPI Bank'ta uygun bir ATM makinesi var. Taytay'da oteller ve tatil yerleri dışında genellikle kredi kartı geçmiyor. Cebinizde nakit Filipin Pezosu olması gerek.
Taytay'daki en popüler turistik yerler İspanyol kalesi olan Fort Santa Isabel ve Apulit Adası. Fort Santa Isabel olarak adlandırılan yerde 300 yıllık tarihi bir kilise ve kale bulunuyor.
İspanyol Kolonizasyonundan önce Taytay Krallığı, bir hükümdar tarafından yönetiliyormuş. Macellan'ın öldürüldüğü Mactan'daki savaştan sağ kurtulan mürettebatlar Taytay kral ve kraliçesini esir almış. Portekizlilerin bulunduğu Maluku Adaları'na ulaşmak için ihtiyaç duydukları erzakları aldıktan sonra kral ve kraliçeyi serbest bırakmışlar.
Taytay adı, bir köprü oluşturmak için bir araya getirilen birkaç bambu veya ahşap parçası anlamına gelen yerli bir kelime olan ‘Talaytayan' kelimesinden türetilmiş. Kısaca ‘köprü' anlamına geliyor. Amerika'nın Filipinler'e hükmettiği döneminde, Taytay, Palawan'ın başkenti olmaktan çıkmış ve önemi azalmış. 1916'da El Nido Belediyesinin kurulmasıyla idari sınırı küçülmüş.
Taytay'ın kendisinden çok çevresindeki adalar popüler. EL Nido'nun kalabalığından kaçıp, kırsalda birkaç gün geçirmek için iyi aday olabilir. Civarda çok hoş lüks resortlara ev sahipliği yapan adalar var. Apulit Adası bunlardan en popüler olanı.
Sadece Kalimantan veya Taytay gibi dünyanın sadece birkaç yerinde görülen, nesli tükenme riski altındadaki Irradawy yunus türünü görmek için sabah erken saatlerde tekne turu düzenleniyor. yaklaşık 2 saat süren tur sabah 5'te başlıyor.
Fort Santa Isabel, 17. yüzyıldan kalma bir İspanyol kalesi. Korsanların saldırısından korumak için, 1667'de ahşap bir çit olarak inşa edilmiş ve İspanya Kraliçesi II. Isabela'nın adı konmuş. Genel Vali Fernando Manuel de Bustillo'nun çabalarıyla, 1738'de şimdiki kale yapılmış.
Bu devasa taş kalenin yapımında yumurta akı ile hazırlanan harç kullanılmış. İspanyol sömürgeciliğinin yayılmasına ve Filipinler'de Hıristiyanlığın büyümesinde önemli rolü olan kale hem dışarıdan görünüşü hem de içerisi güzel. Günümüze ulaşan kale müze olarak ziyaret ediliyor. Giriş ücret 50 PHP.
Elephant Island (Fil Adası), beyaz kumlu plaj ve mükemmel şnorkelle yüzme noktalarına sahip bir ada. Kayalıkların derinliklerine gizlenmiş doğal, gizli bir lagüne de sahip
Isla Blanca, yine beyaz kumları ve geniş bir mercan resifleriyle olağanüstü bir ada. Hindistancevizi ağaçları ile çevrili çok iyi plajlara sahip.
Manguao Gölü, Palawan anakarasındaki yüzden fazla farklı kuş türüne ev sahipliği yapan tek tatlı su gölü. Danao Gölü olarak da bilinen göl kuş gözlemcileri için mükemmel. Manzaranın tadını çıkarmak ve belki biraz vahşi yaşamı görmek için bir tekne veya kano turuna çıkabilirsiniz.
Taytay kasabasında konaklama seçenekleri olarak Tay Lelong's Pension House, Pem's Pension House & Restaurant, Casa Rosa Restaurant & Cottages, NoaNoa veya bütçeniz uygunsa Flower Island Resort ve Apulit Island Resort yer alıyor.
Taytay gezisi sonrası otobüs terminale dönüp bu defa turist minibüsüne atladım (200P). Klimalı, rahat bir yolculukla tekrar El Nido'ya geçip para işini çözmenin yolunu aradım.
Asya'da ATM olmayan yerlerde büyük oteller veya bazı işletmeler, komisyon karşılığı size nakit para verebiliyorlar. Sorduğum birçok kimse Art Cafe'ye sormamı önerdi. Art Cafe'nin balkonundan şahane manzaraya karşı patates kızartması yiyip biramı yudumlarken cebimde 400P komisyon ödeyip aldığım 5000 Peso nakit vardı.
Otelime dönüp dün yapamadığım pazarlığı yapıp oda fiyatını 800P'den 500P'ye düşürdüm. Coron Adası‘nda tanışıp El Nido'ya beraber gelip aynı odada kaldığı Eduardo, katıldığı El Nido tekne turundan çok etkilendiğini, çok güzel yerler gördüğünü anlattı. Tekne turunda Lao'da tanıştığı Amerikalı John ile karşılaşmış. Beraber akşam yemeğine geçtik. Tekne turundan tanıştıkları bir İngiliz çift de bize katıldı.
El Nido tek kelime ile şahane! Neredeyse plajın üzerinde kurulu kaldığım Sands Inn otelin (800Peso) duvarına vuran dalgalar üst kattaki balkonu dahi sular içerisinde bırakmış. Gece boyunca otelin duvarlarını vuran dalgaların sesiyle uyuduk.
Day 479: Filipinler:26. El Nido, Palawan, 25 Kasım 2011
Kemal Kaya