Fas'ta bizler için tanıdık bir şeyler de var, yabancı bir şeyler de. Hem kültürüyle hem de doğal ve tarihi güzellikleriyle harika bir ülke. Dünya üstündeki her insan evladının en azından bir kere görmeyi denemesi gerekli olan bir ülke. Eh, ortamlarda bolca övülen bu ülke için bir şeyler yazmam da kaçınılmazdı. O yüzden size eksiksiz bir Fas gezi rehberi hazırladım. Fas'ta yapılacaklar listesinden tutun da Fas'ın tarihine, ekonomisine kadar her şey burda! Hemen okuyun.
Sanki böyle bir Ortadoğu ülkesiymiş gibi ama aslında değil. Gayet de Ortadoğulu olmayan bir ülke. Afrika'nın en kuzeybatısında, Atlantik Okyanusu ile Akdeniz'in birleştiği yerde bulunuyor. İspanya'ya denizden bir taş atımı mesafede; arada şu meşhur Cebelitarık Boğazı var. Afrika'daki komşuları ise Batı Sahara ve Cezayir. Fas Dili ve Dini
Fas'ta fotoğrafı dil Arapçadır. Ancak sömürge dönemlerinden kalma alışkanlıkla devlet dairelerinde Fransızca kullanılır. Halkın kullanmış olduğu Arapça, diğer Arap ülkelerine göre önemli farklılıklar içerir ama temelde aynıdır. Yanı sıra Berberilere ait diller ve İspanyolca da kullanılıyor.
Fas dini İslam'dır. Zaten toplumun büyük bir çoğunluğu Müslümandır. Çok az da olsa Hıristiyan ve Yahudi bulunur. Müslümanlar arasında çeşitli mezhepler bulunsa da, Malikiler ve Hanefiler çoğunluktadır. Fas'ın Nüfusu ve Ekonomisi
Fas'ta yaşamakta olan insan sayısı 40 milyonu bulmaktadır. Yüzölçümü ise Türkiye ile hemen hemen aynıdır.
Fas'ta hizmet sektörü çok gelişmiştir ve insanların çoğu hizmet sektöründen para kazanmaktadır. Bununla beraber önemli son 30 senede önemli yatırımlara da imza atmıştır. Çeşitli global kuruluşlardan alınan kredilerle Fas ekonomisi büyük oranda büyütülmüştür.
Para birimi olarak Fas Dirhemi kullanılır. 1 TL karşılığında, 1.26 Fas Dirhemi satın alabilirsiniz.
Fas'taki yerleşimler çok eskiye, M.Ö. 8000 senesine kadar uzanıyor. Burada o vakitler hava koşulları çok iyi ve toprak da verimli olmamasına rağmen insanlar bir biçimde yaşamışlar. Birkaç bin yıl kendi halinde yaşıyor burada bulunan insanlar, yani Berberiler. Daha sonra ortaya Roma İmparatorluğu çıkıyor. Denizlerdeki hareketliliğin artış göstermesi neticesinde, Fas'ın stratejik konumundan ötürü, Roma İmparatorluğu burayı fethetmeye karar veriyor. Roma İmparatorluğu'ndan sonra başka devletlerin idaresine girse de, esasında hiçbiri dağlarda yaşamakta olan Berberileri hüküm altına alamıyorlar.
Daha sonra sahneye, 7. Yüzsenede kuvvetli İslam Devleti çıkıyor. Tabii o vakitler gücünün doruğunda. 670 senesinde Fas'ı işgal ediyor ve buraya “Maghreb al Aqsa” adını veriyor. Yani, En Uzak Batı. Berberiler, Arap ve İslam kültürünün etkisi altında kalıyorlar ve kendi kültürleri, bu iki kültürler iyice karışıyor.
Daha sonraki senelerde, İslam Devleti de bu topraklardan çekilmek mecburiyetinde kalıyor ve başkaları ortaya çıkıyor ancak Berberiler, İslam Devleti'yle harmanladıkları kültürlerini nispeten korumayı başarıyorlar.
1900'lü senelerin başında da sömürgecilerin hedefi haline geliyor Fas ve en eninde sonunda bağımsızlığını 1956 senesinde kazanıyor. Yönetim biçimi parlamenter monarşi. Yani, hem parlamento hem de kral bulunuyor.
Fas'ın konumundan dolayı burda bir çok iklim görülüyor. Okyanusa kıyısı olan yerlerde daha ılıman bir iklim hakimken, Atlas Dağı ve dolayında çöl iklimi görülmektedir. Bununla beraber, Akdeniz tarafına yaklaştıkça da Akdeniz iklimine rastlıyorsunuz. Fas'ta yazlar sıcak, kışlarsa ılık geçer. Akdeniz taraflarında bol yağışlar görülmektedir.
Sıcaklar yaz mevsiminde insanı çileden çıkartabiliyor. Şöyle ağız tadıyla Fas'ı turlayacaksanız, size bahar aylarını önerebilirim.Özellikle de mart ve kasım aylarını. Ben sonbaharda gitmiştim. Bu aylarda hava sıcaklığı uygun olacaktır. Yalnız dikkat edin: Gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkı hatrı sayılır miktarda olacağı için kıyafetlerinizi ona göre seçin; Fas'a giderken ne giyilir, diye sonralara duyurulur.
İstanbul'dan Kazablanka'ya direkt uçuşlar mevcut. Ancak diğer bir şehire gidecekseniz aktarma yapmanız gerekir. Bu aktarmayı diğer bir ülke üzerinden yapabileceğiniz gibi, Kazablanka'ya geldiğinizde uçağı boş verip, otobüsle de devam etmek isteyebilirsiniz. Ancak dikkat edin, sıcaklar sizi çok bunaltmasın.
Fas'la Türkiye arasındaki anlaşma sayesinde, vizeyle falan uğraşmıyorsunuz. Kapıda pasaportunuzu gösteriyorsunuz ve size 90 günlük vizeyi veriyorlar. Sadec epasaportunuzun 6 aydan uzun vadeli geçerli olması gerekli.
Fas'taki oteller muazzam! Bayılıp kalacaksınız. Fas'ın kendisine has mimarisi zaten dillere destan. Bir de buralar otel olunca bambaşka bir boyut kazanıyor. Üstelik bir hayli uygun fiyatlara. Zaman zaman oteller indirim yapıyorlar, eğer bu indirimlere denk gelirseniz geceliği 80 liradan bile otel bulabilirsiniz. Eğer yanına kahvaltıda dilerseniz fiyatlar yükselecektir. Tabii otelin bulunduğu konum da çok önemli. Şehir içinde önemli yerlere yakın otellerin gecelik fiyatları 500 – 7000 TL'yi bulabiliyor.
Fas gezi rehberi bu bölümünde en lezzetli satırlara geldik. Mutfağı, bizim mutfakla benzerlikler göstermektedir. Ancak kahvaltı bundan nasibini almamıştır. Çok fazla çeşitleri yoktur, peynir kültürleri gelişmemiştir. O yüzden yağ, reçel ve zeytin tüketirler.
Fas mutfağı fonksiyonları arasında baharatlarının zenginliği ilk başta gelir. Çok lezzetli baharatlar kullanılıyor. Yanı sıra, ikliminden ötürü, kuru meyveleri de çok güzeldir. Bunlardan hem bol bol yiyip, hem de sonrası için satın alabilirsiniz.
Faslılar da bizim gibi, yemekten önce çorba içmeyi severler. Yemekten önce gelen bu çorbaya Harira denir. Bol sebzeli yaparlar. Kuskusları da meşhurdur, içerisine irmik, sebze ve et koyarlar. Bir de tahin yemekleri vardır çok meşhurdur.Keftaları da köftenin kuzeni olur.
Bir de sokakta salyangoz satan satıcılar var. Ülke genelinde bir hayli meşhurdurlar ve salyangoz önemli bir yemektir. Bizdeki midye ya da kokoreç gibi. Demek ki Müslüman mahallesinde salyangoz satılıyormuş!
Fas da esasında bir hediyelik eşya cenneti. Hediyelik eşyayı burda dert etmenize gerek yok. Suk adı verilen çarşıları var, bu çarşılar her şehirde varlar zaten, Fas neyi meşhur ise burda bulabiliyorsunuz. Baharatları meşhur demiştim, burda envai çeşit baharat vardır. Nane çayı ve kuru meyveleri de burda bulabilirsiniz, onları da önerebilirim.
Kıyafet için de, tüm vücudu örten bir entarileri var: Celleba. Bir de babuş dedikleri terlikleri var. Bu ikisinden çok güzel hediyelik olur. Yanı sıra çeşit çeşit fularları da var. Sıcak bir memleket olduğu için, nasıl fular yapacaklarını iyi biliyorlar.
Gnawa Müzik Festivali: Oldukça köklü bir festival. Vakti zamanında Jimi Hendrix ve Bob Marley de sahneye çıkmış. Gerek Avrupa'dan, gerekse Afrika'dan bir çok müzisyen mayıs'ta buraya gelip, dinleyenlere muazzam bir müzik ziyafeti sunar.
Marakeş Uluslararası Film Festivali: 2001'den bu yana, her sene aralık ayında düzenleniyor. Oldukça prestijli bir festival ve epey enteresan filmler bulunuyor. Denk gelirseniz muhakkak gidin.
Hurma Festivali: Eh, madem hurma güzel, öyleyse festivalini yapalım demişler. Ekim ayında üç gün boyunca kutlanır. Hurmalarla neler yapıyorlar görseniz şaşırırsınız! Fas'ta Nereler Gezilmeli, Neler Yapılmalı? Kazablanka
Kazablanka Fas içindeki en meşhur şehirdir. Fas'ın batısında, Atlas Okyanusu'nun kıyısında bir liman kenti burası. 1942'deki efsanevi film ile popülerliği bir hayli artıyor ve dönemin modern mimari başkenti kabul ediliyor. Sokaklarını gezmekten fırsat bulursanız, Kazablanka Katedrali'ni, II. Hasan Camii'ni, Muhammed V Meydanı'nı ve meşhur kordonunu muhakkak görün.
Fes, Fas'ın üçüncü büyük şehri ve bizim dilimizde Fas'a, Fas adını veren şehir. Berberi ülkelerine göre, başkent bütün bir ülkeye adını verirdi ve burası, geçmişte Fas Sultanlığı'na başkentlik yapmıştır. Oldukça eski ve sağlam bir tarihe sahiptir. Chouara Tabakhaneleri'ni, El Attarine Medresesi'ni ve Fes'in eski şehrini muhakkak görün. Marakeş
Ülkenin ortasında bulunuyor ve Fas'ın ilk başkenti. Zaten İngilizce'deki Morocco'da, hemen yukarda söylediğimiz nedenden ötürü, Marakeş'in Latince'deki karşılığından geliyor. Anlamı “Kırmızı Şehir” demek. Fas Marakeş gezilecek yerler derseniz eğer, Koutoubia Camii'ni, harika güzellikteki Menara ve Majorelle Bahçeleri'ni, Fas'ın kültürünü yansıtan Bahia Sarayı'nı ziyaret edebilirsiniz.
Burası, Fas'ın kuzeybatısında yer alan minik ama çok tatlı bir şehir. Mavi evleriyle ünlü. Şehirde her yer mavi, çok güzel bir görüntüsü var. Disney filminden fırlamış gibi. 1471 senesinde kurulmuş olan şehrin bir de kalesi var bu güne kadar hayatta kalmayı başarmış. Yanı sıra, Bouzaafar Camii, Ras El Maa Şelalesi de görülmesi gereken yerler arasında.
Rabat günümüzde Fas'ın başkentidir. Kuzeybatıda, Bou Regreg Irmağı'nın denize döküldüğü yerde bulunuyor. Önemli bir yönetim, eğitim ve sanayi merkezidir. Sokakları çok güzeldir ve iyi korunmuştur, yalnızca sokaklarında gezinerek dükkanlara girip satıcılarla konuşarak saatlerinizi geçirebilirsiniz. Andalusian Bahçeleri'ni, Hassan Kulesi'ni ve St. Paul Mağarası'nı muhakkak ziyaret ediniz. Varzazat
Fas'ın güneyinde, Yüksek Atlas Dağları'nın doğusunda yer alan bu şehir, Fas gezilecek yerler arasına muhakkak girmeli. Şehrin hemen güneyinde meşhur Sahra Çölü başlar. Çölün nasıl bir his olduğunu deneyimlemek için güvenli bölgelerden bir tanesidir burası. Zaten tam bir çöl şehridir. Kuzey Afrika kentlerini korumak için inşa edilen ve kasbah denilen duvarlı kaleler ile çevrilidir. Bunların en meşhuru Benhaddou'dur ve UNESCO dünya mirası listesindedir.
Meknes, Fas'taki imparatorluk şehirlerinden bir tanesi. Sultan Molla İsmali zamanında, 17. Yüzyıl'da Fas'ın başkentiydi ve Sultan, şehir mimarisini İslam ve Avrupa tarzlarına bir hayli uyumlu bir biçimde düzenledi. Bugün, bu düzenlemeyi hala görmek mümkün. Gezilecek yerler arasında, Ebu İnaniye Medresesi, Molla İsmail'in Anıt Mezarı, Agdal Sarnıcı ve Mansur Kapısı var. Suvayr
Suvayr, Fas turistik yerler arasında en ilgi çekici şehir olabilir. Zira buranın tarihi, Fas'taki insanlık tarihi kadar eski nerdeyse. Zaten UNESCO burayı dünya mirası ilan etmiş durumda. Hem tarihini hem de kültürünü korumayı başarmış bir şehir, o yüzden şehir başlı başına bir tarihi yapı. Ayrıca, Games of Thrones bölümlerinden bazıları da burda çekilmiştir.
Agadir tam bir turizm ve balıkçı köyü. Fas insanları arasında en cana yakınları olabilirler. Buraya balık yemeye muhakkak gidin. Akdeniz'in balıklarını kendi mutfak kültürleriyle çok güzel harmanlıyorlar. Ayrıca yolunuzu muhakkak Souss – Massa Ulusal Parkı'na ve Agadir Kuş Vadisi'ne düşürün; pişman olmayacaksınız!
Sevgili Timetürk okuyucuları, artık Fas hakkında bütün bilgilere sahipsiniz. Keyfini çıkarmayı unutmayın. İyi yolculuklar!
Hazırlayan: Özlem Akçin (Özlem Keşifte)