Unesco Kültür Mirasları listesi: Türkiye’nin kültür mirasları

Bu listede olmak ne anlama gelmekte ve bir eser ne olunca kültür mirasları listesine alınıyor ve listede hangi eserler bulunuyor gelin hep beraber bakalım…

Kuzeyde Haliç, doğuda boğaz ve güneyde Marmara Denizi ile çevrili ve çağımızda tarihi yarımada olarak isimlendirilen kısım kültür mirasları listesinde yer almakta. Asya ve Avrupa'yı birbirine bağlayan bir köprü niteliğinde olması, tarihte birbirinden çeşitli kültürel öğeleri bünyesinde barındırmış ve bugün tüm bu eserleri tek bir potada eritmiş olması sebebiyle listeye alınıyor. Listeye 4 ayrı bölgesi dahil İstanbul 1985 senesinden beri bu listede yer alıyor. Bu 4 bölge ise şu biçimde: Sultanahmet Kentsel Arkeolojik Sİt Alanı, Süleymaniye Koruma Alanı, Zeyrek Koruma Alanı ve İstanbul Kara Suları Koruma Alanı. Anlamış da olabileceğiniz gibi bu bölgeler dünya tarihi mirasının tüm insanlık için ortak olduğunu bize fısıldıyor. Bu listeye alınan eserleri tahrip etmek, onarmak ya da yıkmak yasak! Safranbolu Şehri

Çok eski zamanlardan beri yerleşim yeri olarak tercih edilen şehir 14. Yy'dan beri Türklerin hakimiyeti altında. 18. Yüzyılda Asya ve Avrupa'yı bağlayan önemli ticaret yolları bu bölgeden geçerek şehire kendisine has kültürel dokuyu veriyor. Geleneksel mimari yapısı, ahşap evleri ile şehrin bütünü 1994 yılından beri kültür mirasları listesinde. Yani özel bir mimari biçim de bu listeye girmeye sebep olabiliyor. Unesco tarafından dünya mirası listesinde ülkemizden hangi kültürel ve doğal varlıklar bulunmaktadır merak ediyorum. Nemrut Dağı - Adıyaman

Adıyaman'ın Kahta ilçesinde yer alan bu dağ üstünde yer alan tanrı heykelleri ile meşhur. Bu heykeller 2150 metre yüksekliğindeki dağın eteklerinde hüküm sürmüş olan Kommagene kralı tarafından tanrılara olan minnetarlığının temsili olarak yaptırılmış. 8-10 metre yüksekliğindeki heykeller kireç taşı bloklarından yapılma. Bu eser Unesco'nun listesine 1987 senesinde alınıyor. Henüz bulunamasa da bölgede kral mezarlarının da olduğu biliniyor. Troya Antik Kenti - Çanakkale

Arkeoloji meraklıları buraya; Troya şehrinde yaşamış olan uygarlıklar 9 katman halindedir. Bu kesintisiz olarak 3000 seneden fazla bir süreyi gösteriyor. Milattan önce 3000-2500 yılları arası bu bölgede görebildiğimiz en erken dönem olmakta beraber erken Tunç Çağı'na denk geliyor. Milattan önce 85-8 yılları arasına tarihlenen Roma dönemi ile bu bölgede gözlemleye bildiğimiz tarih sona eriyor. Hala kazıların devam ettiği alandaki bulgular diğer yerlerdeki bulgulara da referans görevi görmekte. Bu etkileyici ve bir o kadar da önemli eser 1998 senesinden beri Unesco kültür mirasları listesinde.

İnsanlığın yerleşik hayata geçisi, tarıma başlaması ve avcılıkla ilgil önemli sosyal ve kültürel olaylara tanıklık etmiş olan bölge 14 hektarlık bir alanda yer alıyor. Kentsel hayata geçişin izlenebildiği en önemli bölgelerden olan Çatalhöyük 2 farklı alana ayrılıyor. Bunlardan birisi 18 neolitik yerleşim katmanından oluşan Doğu höyüğü diğeri ise Batı höyüğü. 2012 yılında listeye alınan bölge gerçekten de dünyanın en önemli kültürel mirasları arasında. Atalarımızın eserlerini görmek size heyecan veriyorsa (kime vermez ki?) buraya gidip görebilirsiniz.

Bursa ve Cumalıkızık

Osmanlı gibi oldukça önemli bir devletin başkentliğini yapmış olan Bursa'nın her yerinden tarih kokusu yükselmekte. Kültür mirasları listesine alınan bölgeler; Hanlar bölgesi, Hüdavendigar Külliyesi, Yıldırım Külliyesi, Yeşil Külliye, Muradiye Külliyesi ve Cumalıkızık köyü olarak 6 bölümden oluşuyor. Özellikle Hanlar bölgesinin kültürel bir önemi var. 14. Yüzseneden bugüne ekonomik bir merkez olan bölge bu sebeple çok etki altında kalarak kültürel öğeleri bugüne taşıyor. Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı – İzmir

Helenistik dönemin son derece başarılı bir temsili olan alan içinde bulunan eserlerle dokuz bölüm halinde Dünya kültür mirasları arasına giriyor. Kale Dağı'nın zirvesindeki Pergamon antik şehri bünyesinde pek çok ilgi çekici tarihi eseri barındırıyor. Athena Tapınağı, Trajan Tapınağı, Zeus Sunağı, Dionysos Tapınağı bunlardan sadece birkaçı. Roma dönemine ait de pek çok özel örneği barındırmakta olan Bergama, Osmanlı döneminden han, hamam, cami ve çarşı gibi önemli merkezlerle de önemini koruyarak bugünün en önemli antik kentlerinden biri sayılıyor. 2014 senesinden beri listede olan bölge artık bütün dünya tarafından bilinmektedir.

Unesco listesine giren eserlerimiz arasında önemli bir konuma sahip olan Afrodisias, 2017 yılında listeye dahil oldu. Hem toprağının Dandalaz Çayı sayesinde oldukça verimli olması hem de Babadağ eteklerindeki mermer ocakları bölgenin hızla kalkınması sağlayarak burayı insanlar için yaşanılası bir merkez haline getiriyor. Milattan önce 5000'e kadar uzanan bir tarihi bulunan Aphrodisias, sonraları doğu Roma imparatoru Octavian'ın “Tüm Asya'dan bu kenti seçtim.” cümleleriyle tarih içinde önemli yeri saptanıyor. Tüm bu özellikler yanyana gelince de Afrodisias Kenti ve 3 kilometre kuzeydoğusundaki antik mermer ocakları 2017 senesinde listeye alınmaya layık görülüyor.

Değerli Timetürk okurları, Türkiye'de bunlar dışında listede yer alan pek çok eser var. Bu eserler kültürel ve doğal olarak ikiye ayrılıyor. Pamukkale gibi yerler ise hem kültürel hem de doğal olmak gibi iki özelliği de taşıyorlar. Bir yerin Unesco kültürel miraslar listesi öğesi olması için bizlere tarihi anlamamız için yardımcı olması gerekmektedir. Dünyanın her yerinde görülmeye değecek yerler var. Özellikle Anadolu, tarihte çok tercih edilmiş bir yerleşim yeri olduğundan bütün dünyanın tarihini anlamak için en önemli referans noktalarından biri. Belki sıkılıyorsanız, bu görmeye değer bir şeyi gözden kaçırdığınız için olabilir. Çevrenizdeki güzelliklerin daima farkında olduğunuz bir yaşam dilerim!

Hazırlayan: Özlem Akçin: (Özlem Keşifte)