Toros Dağları'nı aşarak Antakya'ya giden tarihi İpek Yolu üzerinde yer alan Yılan Kalesi, Orta Çağ'da Çukurova'nın Haçlı Seferleri döneminde Bizanslılar tarafından 12. yüzyılda Ceyhan Nehri kenarındaki hakim tepeye yaptırılmıştır.
Anavarza, Tumlu ve Kozan Kaleleri gibi ovadaki diğer kaleleri de görüş alanının içine alan kalenin sekiz yuvarlak burcu vardır. Kalenin güneyinde yer alan nizamiye kapısından itibaren taş basamaklı merdivenlerle teraslara çıkılmaktadır. Kilise ve sarnıcı bulunan kalenin garnizonu en üst bölümde yer almıştır. Sarp kayalar üzerine yapılmış olan kalenin önemli bir sanat değeri vardır.
Eski adı Govara
Eski adı Govara (Kovara) olan kaleye, yörede Şahmeran efsanesinin geçtiği yer olarak kabul edilmesinden dolayı, ünlü Türk gezgini Evliya Çelebi 17'nci yüzyılda Şahmeran Kalesi adını vermiştir. Daha sonra Yılan Kale adını alan bu yapı, son derece zeki biçimde tasarlanan ve yerleştirilen sağlam surları, burçları, kale meydanına üç kapıdan sonra ulaşılabilmesi ve kapıları birbirine bağlayan portatif merdivenleri ile fethedilmesi zor bir kale olmuştur.
Yapı üzerinde Bizans, Haçlı ve Ermeni onarımlarına ait duvar kalıntıları göze çarpmaktadır. Ermeni onarımları pervaz, pencere ve kapı üstü tonozlarında kendini gösterir. Bu onarımları belgeleyen bir Ermeni yazıtı da yapı üzerinde mevcuttur.
Yılan Kalesi'nin efsanesi de dikkat çekici:
Şahmeran ve Lokman Hekim
Zamanında binlerce yılanın yaşadığı bir mağaraya giren bir adam yılanlar tarafından padişahları Şahmeran´a götürülür. Şahmeran adama canını bağışlayacağını ancak kendisini misafir etmek zorunda olduğunu söyler. Yerini bilen birini serbest bırakarak kendi hayatını tehlikeye atmak istemez. Şahmeran ona iyi davranır. Adamın tiyaçları sağlanarak yaşamakta günlerinin büyük bölümünü Şahmeran´la sohbet ederek geçirir.
Ne kadar rahat da olsa gerçek dünyadan uzak bir mağarada süren bu hayattan sıkılan adam bir gün yeryüzüne dönmek için Şahmeran´dan izin ister. Şahmeran adama güveninin tam olduğunu yerini kimseye söylemeyeceğine inandığını belirterek gitmesine izin verir. Ancak kendisini gördüğü için vücudunun pul pul olacağını bu yüzden vücudunu kimseye göstermemesi gerektiğini de tembih eder.
Padişahın kızı hasta olur
Yeryüzünde normal hayatına dönen adam Şahmeran´ı gördüğünü hiç kimseye söylemez. Bu arada padişahın kızı hasta olmuş tedavisi için bütün ülke seferber edilmiştir. Kızın iyileşmesini en çok isteyenlerden biri de vezirdir. Amacı kızla evlenip oğlu olmayan padişahın yerine ülke yönetimini ele geçirmek olan vezir büyücüleri toplayarak Hastalığa çare bulmalarını ister.Büyücülerden birisi Şahmeran´ın bulunup öldürülmesi ve vücudundan alınacak bazı parçaların kaynatılıp içirilmesiyle kızın iyi olacağını söyler. Şahmeran´ı bulabilmek için de vücudu pullu kişilerin aranması gerektiğini söyler. Vezir ülkedeki herkesi zorunlu olarak hamama götürüp soydurarak Şahmeran´ı gören kişiyi bulur.
"Ölümüm senin elinden olacaktı"
Adam Şahmeran´ı öldüreceğini vadederek mağaraya gider. Şahmeran´a bütün gerçekleri anlattıktan sonra ne yapması gerektiğini sorar. Şahmeran: "Ölümümün senin elinden olacağını biliyordum" diyerek kendisini öldürmesini ancak bunun gizli tutulmasını ister. Çünkü öldüğü duyulursa dünyadaki bütün yılanlar insanlardan öç almaya kalkacaklardır. Daha sonra kuyruğumun suyunu kaynat ve vezire içir kısa zamanda ölsün. Gövdemin suyunu kaynat ve kıza içir iyileşsin. Kafamın suyunu kaynat ve iç Lokman Hekim olasın" der. Adam da buruk şekilde dinler. Şahmeran yılanlara adamın misafiri olarak gideceğini uzun yıllar dönmeyeceğini kendisini merak etmemelerini söyler ve yeryüzüne çıkarlar. Adam Şahmeran´ın dediklerini yapar. Vezir ölür. kız iyileşir kendisi de Lokman Hekim olur.
Lokman peygamber mi?
Lokman veya Lokman Hekim, Kur'an'da ve halk efsanelerinde bahsi geçen, hikmet sahibi olduğuna inanılan kişi. Lokman Hekim'in İslam'a göre peygamber olduğuna dair iddialar bulunmakla beraber İslam alimlerinin genel görüşü peygamber olmadığı yönündedir. Kur'an'da Lokman Hekim'den Lokman Suresi'nde bahsedilir.
Ölümsüzlük iksiri nasıl kayboldu?
Bir efsaneye göre içinde ölümsüzlük iksiri bulunan şişeyi köprüden geçerken düşürüp kaybetmiş, bir başka efsaneye göre ise eline yazdığı ölümsüzlük formülü yağmurda silinmiştir. Bir rivayete göre de iksir, Allah'ın emriyle Cebrail tarafından yok edilmiştir.
Koyun kesme hikayesi
Bir rivayete göre Davud Lokman'a bir koyun kesmesini ve kendisine en iyi yerinden iki parça et getirmesini söyler. Lokman koyunun yüreğini ve dilini getirir. Başka bir gün Davud kendisine koyunun en kötü yerinden iki parça et getirmesini söyler. Lokman yine yüreğini ve dilini getirir. Davud neden böyle yaptığını sorunca Lokman şöyle cevap verir: "İyilik için kullanıldığında yürekten ve dilden daha iyi bir şey yoktur. Kötülük için kullanıldığında da yürekten ve dilden daha kötü bir şey yoktur.
