Dolar

36,4339

Euro

38,1549

Altın

3.441,38

Bist

9.602,16

Dolar

36,4339

Euro

38,1549

Altın

3.441,38

Bist

9.602,16

Dolar

36,4339

Euro

38,1549

Altın

3.441,38

Bist

9.602,16

ANALİZ: 'Türkiye-Suriye Deniz Yetki Alanları Anlaşması'

Emekli Tümamiral Cihat Yaycı, 'Suriye'de Esad rejiminin 8 Aralık 2024 tarihinde sona ermesi, yeni bir sürecin kapısını aralamış ve Türkiye ile Suriye arasında deniz yetki alanlarını sınırlandıracak bir Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) antlaşmasının, her iki tarafın da menfaatine uygun olarak, yapılabilmesini mümkün kılmıştır.'

3 Hafta Önce Güncellendi

2025-01-30 23:22:07

Cihat Yaycı, bölgede öngörülen "deniz yetki alanları anlaşması" ile ilgili şu değerlendirmede bulundu:

Türkiye ve Suriye, kara sınırının yanı sıra Akdeniz'de de deniz komşuluğu bulunan iki devlettir.

Bu nedenle deniz yetki alanlarının adil ve hukuka dayalı bir şekilde sınırlandırılması, iki ülkenin güvenlik ve ekonomik çıkarlarına uygun bir adım olacaktır.

19 Kasım 2003 tarihinde Suriye, çıkardığı yasa ile "karasularının esas hatlardan itibaren 12 deniz mili, bitışik bölgesinin 24 deniz mili ve MEB sınırının 200 deniz milini aşmayacak şekilde" BM'ye bildirimde bulunmuştur (BMGK, 2003).

Ancak Suriye, bugüne kadar bu MEB ilanına uygun olarak herhangi bir uluslararası anlaşma yapmamış, sınırlandırma yapmamış ve kendi yetki alanları içerisinde kalıcı bir hukuk zemini oluşturmamıştır.

Ancak, 24 Mart – 5 Ekim 2011 tarihlerinde Suriye tarafından düzenlenen petrol arama ve çıkarma ihaleleri, Türk deniz yetki alanları ile örtüşen bölgeleri de kapsamış ve Rusya gibi bölge dışı güçlerin müdahil olmasına zemin hazırlamıştır.

Aynı zamanda bu sahalar, TPAO'ya 27 Nisan 2012 tarihli Bakanlar Kurulu kararyla verilen ruhsat sahaları ile çakışmış ve Türkiye, 27 Mart 2018'de BM'ye sunduğu kıta sahanlığı mektubunda bu hususu açıklıkla ortaya koymuştur.

Halbuki Türkiye ile Suriye arasında, deniz yetki alanları sınırlandırma antlaşması yapmak hukuken mümkün, makul ve gereklidir.

Deniz yetki alanlarının sınırlandırılması konusunda Mavi Vatan Doktrini'nde de belirttiğimiz temel ilkeler olan;

-"Hakkaniyet",

-"Orantılılık",

-“kapatmama”,

-“coğrafyanın üstünlüğü”,

- "Çevreleme"

ilkeleri çerçevesinde yapılabilir.

Zira, Suriye ve Türkiye ana karaları arasındaki ilişkiyi Kıbrıs Adası'nın çok ince bir uzantısı olan Karpaz Burnu'nun kesmemesi gerekmektedir. Yani Karpaz Burnu'nun ne Türkiye'nin, ne de Suriye'nin önünü kapatmaması lazımdır.

Bu nedenle “ÇEVRELEME (ENVLAVEMENT)” ilkesi doğrultusunda, Karpaz Burnu'nun karasularıyla çevrelenmesi (enclavement) lazımdır.

Bu durum, uluslararası deniz hukukunda hakkaniyet ilkesine de uygun bir çözüm teşkil edecektir.

Dolayısıyla Suriye'nin Türkiye ile birlikte hukuka uygun şekilde hareket etmesi, her iki ülkenin çıkarlarını güvence altına alacaktır.

Görüleceği üzere, bu şekilde yapılacak bir deniz yetki alanları sınırlandırma antlaşması GKRY'nin, Türkiye'yi yok sayarak ilan ettiği sözde MEB'i geçersiz kılacağı gibi, Suriye'ye de GKRY'nin önerdiği 8.775 km²' lik MEB'e nazaran % 12,5 daha fazla alana tekabül eden 9.779 km² deniz alanı kazandıracaktır.

Deniz yetki alanının belirlenmesi, bölgede hidrokarbon kaynaklarının arama ve çıkarma faaliyetlerini hukuki güvenceye kavuşturacak ve enerji paylaşımına dair çıkan sorunları önleyecektir.

Türkiye ile Suriye arasında yapılacak bir MEB anlaşması, bölgedeki uluslararası aktörlerin hukuksuz emellerini de boşa çıkaracak, Doğu Akdeniz'de barış ve istikrarı güçlendirecektir.

Türkiye ile Suriye arasında "Deniz Yetki Alanları Sınırlandırma Anlaşması" imzalanması, iki ülkenin çıkarlarına tam olarak hizmet edecek bir kazan-kazan durumu yaratacaktır.

Bu anlaşma ile hem Akdeniz'in hakkaniyete dayalı hukuk düzeni sağlanacak, hem de bölge dışından gelen aktörlerin hukuksuz talepleri bertaraf edilecektir.

Böylelikle Suriye, GKRY'nin önerdiğine göre en az 1.104 km² (% 12,5) kazanç sağlayacak,

Türkiye ise, Türkiye'yi yok sayan GKRY'nin oyununu ve gaspını bozacak, 7.860 km2 alan kazanacak ve İskenderun körfezi ile Suriye arasındaki "Mavi Vatan" sınırlarını tesis etmiş olacaktır.

Haber Ara