Türkiye'deki kentli genç nüfusu temsil eden 16 ilde, 9-26 Nisan 2021 tarihlerinde 18-29 yaş arası bin 214 gencin katılımıyla yüz yüze görüşmelere dayalı olarak gerçekleştirilen araştırma, Habitat Derneği ve Infakto RW tarafından yürütüldü.
Saha çalışmalarının nisan ayında tamamlandığı dördüncü araştırmada pandeminin gençler üzerindeki etkisinin de ayrıntılı olarak ele alındığı açıklandı. 2017 yılında ilki yayınlanan ve literatüre ‘Ev Genci' kavramını kazandırdığı ifade edilen Türkiye'de Gençlerin İyi Olma Hali Raporu'nda, pandemi sürecinde gençlerin gelecekten beklentileri, umut düzeyleri, öncelikleri, değişen alışkanları ve eğitimden memnuniyetleri gibi yüze yakın başlıkta veriler toplandığı belirtildi.
Raporda öne çıkan bulgular ise Habitat Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sezai Hazır ve Infakto RW'nin Kurucusu Prof. Dr. Emre Erdoğan'ın katılımıyla düzenlenen çevrim içi toplantı ile değerlendirildi.
“İSTİHDAMDA YER ALMADAN GEÇİRİLEN SÜRE ARTTIKÇA GELECEĞE YÖNELİK UMUTLAR AZALIYOR”
Raporun gençlerin memnuniyetini ve gelecekten beklentilerini birçok değişkene göre incelediğini aynı zamanda gençlerin bugünü ve yarını nasıl okuduklarına yönelik önemli veriler elde edildiğini belirten Habitat Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sezai Hazır şunları söyledi:
“Habitat Derneği olarak, yürüttüğümüz birçok proje kapsamında gençlerin kapasitelerini artırmak ve 21. yüzyıl yetkinlikleri ile donatılabilmeleri için çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Türkiye'nin 81 ilindeki 5 binden fazla gönüllümüzle birlikte aktif ve yoğun şekilde yürüttüğümüz çalışmaların sahadaki karşılığını gözlemlemek ve yapılan çalışmaların etkisini ölçebilmek için birçok araştırmaya da imza atıyoruz. Gençlerin yaşamdan memnuniyetlerine bakıldığında, memnuniyeti belirleyen birincil faktörün çalışma durumu olduğu ön plana çıkmaktadır. Araştırmaya göre, gençlerin genel memnuniyet düzeyi yüzde 50 iken, bu oran çalışanlarda biraz daha yüksek olup yüzde 55 olarak gözlemlenmektedir. Öğrencilerin ve ev gençlerinin yüzde 48'i hayatından memnun olduğunu belirtirken memnuniyetin en düşük olduğu grup iş arayanlar olarak ortaya çıkmıştır. İş arayan gençlerin ise yalnızca yüzde 38'i hayatından memnun olduğunu belirtmektedir. Yaşamdan memnuniyete paralel olarak gelecekten umutlu olanların en az olduğu grup ise tahmin edilebileceği üzere yine iş arayan gençlerdir. İş arayan gençlerin arasında geleceğe umutla bakanların oranı 2020 yılında yayınlanan bir önceki rapora göre 10 puan azalarak, yüzde 32'ye düştüğü görülmektedir.”
“ONLİNE EĞİTİM VE İŞ FIRSATLARININ AZLIĞI ÖĞRENCİLERİ UMUTSUZLUĞA SÜRÜKLEDİ”
Öğrencilerin önemli bir bölümünün özellikle pandemi nedeniyle çevrim içine taşınan eğitiminden memnun olmadığının altını çizen Hazır, rapora ilişkin açıklamalarına şöyle devam etti:
“Gençler arasında çevrim içi eğitimden memnuniyetsizliğin yüksek olduğunu ve almış oldukları lisans eğitiminin hali hazırda kıt iş fırsatlarının olduğu bir piyasada rekabete girmek için yetersiz olduğu kanısının giderek kanıksandığını görüyoruz. Bu durumun gençleri üniversite eğitimlerini yarıda bırakmaya ya da farklı bir ülkeye yerleşmek gibi daha radikal kararlar almaya ittiğini gözlemliyoruz. Raporda bir önceki yıl yayınlanan ‘Gençliğin İyi Olma Hali 3' raporu ile kıyaslandığında yaklaşık 12 puanlık bir artış ile yaşamına başka bir ülkede devam etmek isteyen gençlerin oranı yüzde 43'e yükseldiği açıklandı. Eğitimine başka bir ülkede devam etmek isteyen gençlerin oranı ise bir önceki yıla oranla 7 puan artış göstererek, yüzde 28,5'e yükselmiştir. Yaşamına başka bir ülkede devam etmek isteyen gençlerin tercih ettiği ilk üç ülkenin sırasıyla Almanya, Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa oldu.”
“GENÇLER, TOPLUMSAL DEĞER YARATABİLECEKLERİ, ÇALIŞTIKLARI İŞTE KARAR ALMA SÜREÇLERİNDE AKTİF OLABİLECEKLERİ VE SOSYALLEŞEBİLECEKLERİ İŞLERİ TERCİH EDİYOR”
Gönüllük algısının Türkiye özelinde hala istenilen seviyede olmadığını belirten Hazır, “Ekonominin durumu ile de doğru orantılı olarak gençlerin önemsedikleri konuların başında iyi para kazanabilecekleri bir işte çalışıyor olmalarının geldiği görülmektedir. Bunun yanı sıra araştırmada, karar alma süreçlerinde etkin rol oynayabilecekleri, doğrudan başka insanlara yardım edebilecekleri ve birçok farklı kişi ile sosyalleşebilecekleri işleri tercih edeceğini belirten genç sayısında önemli bir artış gözlemlenmektedir. Tüm bu çıktıları değerlendirdiğimizde, sivil toplumun bir kariyer alanı olarak kabul görmeye başlandığı söylenebilir. Fakat, gençlerin gönüllük algılarına baktığımızda ise halen gönüllü faaliyette bulunan gençlerin oranının Avrupa ve Dünya geneli ile kıyaslandığında oldukça geride olduğunu görüyoruz. Araştırma çalışmamıza katılan gençlere ‘Herhangi bir ücret almadan gönüllü bir işte veya bir sivil toplum kuruluşunda hiç çalıştınız mı?' sorusunu yönelttiğimizde, sadece yüzde 9'unun böyle bir gönüllü faaliyette bulunduğunu, yüzde 91'inin geçmişinde böyle bir deneyimi bulunmadığını görüyoruz. Mevut durumdaki bu ikilemin ortadan kaldırılması ve gönüllük algısının geliştirilmesi özelinde hala alınması gereken çok yol olduğu dikkat çekiyor” açıklamasında bulundu.
“AİLESİ VE YAKIN ÇEVRİSİNDE KORONAVİRÜSTEN ETKİLENEN KİŞİ SAYISINDA ARTIŞ GÖRÜLÜYOR”
Açıklamaya göre raporda 2020'de gençlerin, başına geldiğini en fazla belirttikleri olayın, bu dönemde ödeyemedikleri kira, elektrik, su gibi masrafları olduğu fark edilmekteyken (yüzde 26), 2021'de gençlerin en fazla belirttikleri olayın Koronavirüs sebebiyle ailelerinden birinin hastalandığı olduğu görülmektedir. (yüzde 39). Koronavirüs sebebiyle ailesinden birinin hastalandığını belirten gençlerin oranında geçen yıla kıyasla 27 puanlık artış olmuştur.
“GENÇLER KORONAVİRÜSÜ DAHA ÇOK MADDİ YÖNDEN GÖĞÜSLEMEK ZORUNDA KALDI”
Bankadan ya da tanıdıklardan borç aldığını belirten gençlerin oranı 2020'ye oranla 7 puanlık bir artarak yüzde 25'e çıktığı söylendi. Bu dönemde eğitimine ara vermek zorunda kaldığını belirten gençlerin oranının ise geçen yıla göre 5 puan artarak, yüzde 21'e yükseldiği vurgulandı.
“DÜŞÜK GELİR GRUBUNDAKİ GENÇLER PANDEMİNİN ETKİLERİNİ DAHA SERT BİR ŞEKİLDE DENEYİMLEDİ”
Pandeminin eşitsizlikleri artırdığı, olumsuz etkilerin düşük gelir grubuna dahil gençlerde daha fazla olduğu ifade edilen raporda, hane halkı geliri 3 bin lira ve altında olan gençlerin yüzde 52'si bu dönemde ödeyemediği kira, elektrik, su gibi masrafları olduğunu belirtirken, yüzde 51'inin ise bankadan ya da tanıdıklardan borç aldığını söyledikleri belirtildi.
“GENÇLERİN ÜÇTE İKİSİ AŞI OLMAYI DÜŞÜNÜYOR”
Raporda belirtilen verilere göre gençlerin üçte ikisi kendi yaş gruplarına aşı uygulanmaya başlandığında aşı olmayı düşündüğünü söylemektedir. Görüşülen gençlerin yüzde 66'sı aşı olmayı düşündüklerini ifade ederken, aşı olmayı düşünmediğini belirten gençlerin oranı yüzde 32'dir.
Türkiye yakın zamanda bir koronavirüs aşısı geliştirirse bu aşıyı olup olmayacaklarını sorulduğunda ise; gençlerin yüzde 64'ünün bu soruya olumlu yanıt verdiği, Türkiye'nin geliştirdiği aşıyı olmayı düşünmediğini belirtenlerin oranı ise yüzde 34 olduğu belirtildi.
“GENÇLER KORONAVİRÜSE DAİR GELİŞMELER ÖZELİNDE EN ÇOK YAKIN ÇEVRESİ VE RESMİ MAKAMLARA GÜVENİYOR”
Raporda sık bilgi alınan ve en çok güven duyulan bilgi kaynağının gençlerin aileleri olduğu görülürken diğer sık bilgi alınan ve güvenilen kaynakların gençlerin arkadaşları ve Sağlık Bakanlığı'nın açıklamaları olduğu belirlendi. Ayrıca televizyondaki haber bültenleri de gençler tarafından sıklıkla kullanılan diğer bir bilgi kaynağı olarak öne çıkıyor.
“GENÇLER YENİ EĞİTİM DÖNEMİ İÇİN YÜZ YÜZE EĞİTİMİ TERCİH EDİYOR”
Gençlerin yüzde 78'i 2021 – 2022 eğitim yılında yüz yüze eğitimi tercih ettiğini belirtilen raporda, uzaktan eğitimi tercih edenlerin oranı ise yüzde 11'dir. Buna paralel olarak gençlerin dörtte üçü, yüz yüze eğitimin uzaktan eğitime göre daha faydalı olduğunu düşünmektedir. Uzaktan eğitimi faydalı bulanların oranı yüzde 10 iken, iki eğitim şekli arasında bir fark olmadığını düşünenlerin oranı ise yüzde 3'tür.
“GENÇLER GEÇMİŞE ORANLA KENDİLERİNİ DAHA AZ GÜVENDE HİSSEDİYOR”
Raporda en genç erkeklerde hem de genç kadınlarda yaşadıkları yerde hava karardıktan sonra kendilerini güvende hissetme oranları önceki yıl ile karşılaştırıldığında düşüş göstermektedir. 2021 yılında hava karardıktan sonra kendilerini güvende hissettiğini belirten genç erklerin oranı 2020 yılına kıyasla 5 puan azalarak yüzde 63'e gerilerken, genç kadınlarda ise 2020 yılına kıyasla 8 puanlık bir azalış ile yüzde 45 olarak ölçülmektedir.
“KENDİNİ ÖNCEKİ KUŞAKLARA ORANLARA DAHA ŞANSLI HİSSEDEN GENÇLERİN SAYISI HER GEÇEN GÜN AZALIYOR”
Araştırmaya katılan gençlere ebeveynleriyle karşılaştırdıklarında kendilerini daha mı şanslı yoksa daha mı şanssız hissettiklerinin sorulduğu belirtildi. Buna göre 2020 yılında gençlerin yüzde 44'ü kendilerini anne babalarından daha şanslı hissederken 2021 yılında bu oran yüzde 38'e düştüğü belirlendi. Böyle bir tablonun ortaya çıkışında genç işsizlik oranın yüksek oluşu ve hali hazırda çalışmakta olan gençlerin ise beklentilerinin altındaki maaşlarla çalışmak durumunda kalmasının önemli bir etken olarak görülebileceği ifade edildi. Ayrıca alım gücünün düşmesiyle gençlerin temel sayılabilecek ihtiyaçlarını bile ailelerine bağımlı olmadan karşılamalarının güçleşmesinin bu algının kuvvetlenmesine yol açtığı belirlendi.
“GENÇLER YAŞADIKLARI KENTİ, KÜLTÜR VE SANAT FAALİYETLERİ BAKIMINDAN YETERSİZ BULUYOR”
Yaşadığı kentten memnun olan gençlerin oranı yüzde 79 olduğu belirlenen raporda, memnuniyetsizliğin en yoğun olduğu alan kültür ve sanat faaliyetlerinin olduğu ifade edildi. Sinema ya da tiyatro gibi kültürel faaliyetlerden memnun olduğunu belirten gençlerin oranının ise yüzde 54 olduğu söylendi.
“DAHA AZ BETON DAHA ÇOK YEŞİL ALAN VE DAHA ÖZGÜR KENTLER”
Raporda başka bir şehirde yaşam isteyen gençlerin tercihlerinde birinci sırayı İzmir'in aldığı belirtildi. Yaşadıkları şehir haricinde başka bir şehre taşınmak istediğini ifade eden gençlere neden böyle düşündükleri sorulduğunda ise yüzde 33'ü yaşam kalitesi, doğası, havasının güzel olması ve ulaşımın kolay olması sebebiyle, yüzde 23'ü yaşam şartları, ekonomik koşullar daha kolay olduğu için ve yüzde 17'si sosyal imkanlar sebebiyle taşınmak istediğini ifade ettiği belirtildi.
DHA