İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne (İBB) yönelik son operasyon, Türkiye'nin gündemine bomba gibi düştü. İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu dahil 106 kişi hakkında gözaltı kararı verilmesi, "belediye başkanlarının dokunulmazlığı" konusunu yeniden alevlendirdi. Peki, belediye başkanları gerçekten dokunulmaz mı? Yasama dokunulmazlığı kimleri kapsıyor? İşte merak edilen tüm soruların cevapları...
Belediye Başkanları ve Dokunulmazlık Tartışması
İBB'ye yönelik operasyonun ardından en çok merak edilen konulardan biri, belediye başkanlarının dokunulmazlık statüsü oldu. Yasama dokunulmazlığı, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) üyelerini kapsayan bir sistem. Bu sistem, milletvekillerinin görevlerini özgürce yerine getirebilmeleri için onlaraözel bir koruma sağlıyor. Ancak, belediye başkanları bu kapsamda yer almıyor. Yani, bir belediye başkanı hakkında soruşturma açılabilir, gözaltı veya tutuklama gibi işlemler uygulanabilir.
Yasama Dokunulmazlığı Kimleri Kapsıyor?
1982 Anayasası'na göre yasama dokunulmazlığı, şu kişileri kapsıyor:
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri (milletvekilleri)
Cumhurbaşkanı
Cumhurbaşkanlığı Konseyi üyeleri (geçmişte)
TBMM üyesi olmayan bakanlar
Dokunulmazlık Türleri ve Farkları
Yasama dokunulmazlığı, kendi içinde ikiye ayrılıyor:
Mutlak Dokunulmazlık (Kürsü Dokunulmazlığı): Milletvekillerinin TBMM'deki konuşma ve açıklamalarından dolayı soruşturma açılamaz.
Nispi Dokunulmazlık: Milletvekillerinin cezai işlemlere karşı korunmasını amaçlar.
İBB Operasyonu ve Sonrası
İBB'ye yönelik operasyon, Türkiye'de büyük yankı uyandırdı. Operasyonun detayları ve sonuçları yakından takip edilirken, belediye başkanlarının dokunulmazlık statüsü de kamuoyunun gündeminde önemli bir yer tutmaya devam ediyor. Bu süreçte, hukuki süreçlerin nasıl işleyeceği ve siyasi sonuçları merakla bekleniyor.
Daha Önce Ne Olmuştu? Geçmişte Belediye Başkanlarının Tutuklanma Örnekleri
Belediye başkanlarının dokunulmazlığı ve yargı süreçleri, Türkiye siyasi tarihinde zaman zaman gündeme gelen tartışmalı konulardan biri. Özellikle son yıllarda, çeşitli siyasi partilere mensup belediye başkanlarının görevden alınması veya tutuklanması, bu konuyu yeniden tartışmaya açtı. İşte geçmişte yaşanan bazı örnekler:
2016-2019 Yılları Arasında HDP'li Belediye Başkanlarının Görevden Alınması
2016 yılında yaşanan terör olayları ve siyasi gerilimlerin ardından, HDP'li (Halkların Demokratik Partisi) birçok belediye başkanı, terör örgütüyle bağlantılı oldukları iddiasıyla görevden alındı ve tutuklandı. Özellikle Diyarbakır, Mardin ve Van gibi büyükşehirlerde yaşanan bu süreçte, onlarca belediye başkanı yerine kayyum atandı. Bu durum, yerel yönetimlerin işleyişinde ciddi değişikliklere yol açtı ve siyasi tartışmaları beraberinde getirdi.
2017'de Enver Yücel'in Tutuklanması
2017 yılında, CHP'li (Cumhuriyet Halk Partisi) Tunceli Belediye Başkanı Enver Yücel, terör örgütü propagandası yaptığı iddiasıyla tutuklandı. Yücel, sosyal medya paylaşımları nedeniyle açılan soruşturma kapsamında gözaltına alınmış ve ardından tutuklanmıştı. Bu olay, belediye başkanlarının ifade özgürlüğü ve siyasi faaliyetlerinin sınırları konusunda tartışmalara neden oldu.
2019 Yerel Seçimleri Sonrası İstanbul ve Ankara'da Yaşananlar
2019 yerel seçimlerinin ardından, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'na yönelik yargı süreçleri gündeme geldi. İmamoğlu, “Cumhurbaşkanına hakaret” iddiasıyla açılan davada mahkumiyet aldı, ancak bu karar Yargıtay tarafından bozuldu. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş ise, geçmişteki bir davadan dolayı kısa süreliğine görevden uzaklaştırıldı. Bu örnekler, belediye başkanlarının yargı süreçlerinin siyasi sonuçlar doğurabileceğini gösterdi.
2020'de Kayyım Atamaları ve Tutuklamalar
2020 yılında, HDP'li belediye başkanlarına yönelik operasyonlar devam etti. Partinin birçok üyesi, terör örgütüyle bağlantılı olmak suçlamasıyla tutuklandı ve yerlerine kayyum atandı. Bu süreç, yerel demokrasi ve seçilmişlerin dokunulmazlığı konusunda ulusal ve uluslararası alanda eleştirilere neden oldu.
