TİMETURK I HABER MERKEZİ
TARİHTE NE OLDU?
Henüz kundakta iken sürgünle tanışmış, 500 binden fazla Çeçenle birlikte Kazakistan'a sürgün edilmiş olan Cevher Dudayev, soğuktan ve besinsizlikten hayatını kaybeden binlerce bebek olmasına rağmen hayatta kaldı.
Çocukluk yıllarını Kazakistan'ın Çimkent şehrinde geçiren Dudayev, büyük bir yokluğun içerisinde büyüdü. 1957 yılında Çeçenistan'a geri dönüş izni çıktığında Dudayev ailesi de vatanına geri döndü. Zeki bir öğrenci olan Cevher Dudayev, Tambov Hava Harp Okulu'na girmeyi başardı. 1966 yılında Uzun Mesafe Uçak Pilotluğu ve Mühendisliği Okulu'nu, devamında da Gagarin Hava Harp Akademisi'ni bitirdi. Daha sonra da Alla Dudayeva ile hayatını birleştirdi.
"TOPRAĞI İÇİN SAVAŞAN İNSANLARA ASLA BOMBA ATMAM!"
1989 yılında Glasnost ve Perestroyka politikaları, komünizmin rejimininin sonunu getirirken, Dudayev tuğgeneral olarak Estonya'da bulunuyordu. Bağımsızlık rüzgârlarının estiği Estonya ve diğer Baltık ülkelerindeki isyanları zor kullanarak bastırması istendiğinde, “Toprağı için, vatanı için mücadele eden insanlara asla bomba atmam!” diyerek kendisine verilen emri reddetti.
RUS ORDUSUNUN ASİ GENERALİ
Dudayev bu olaydan sonra Estonya'da kahraman, Rus ordusunda ise “Asi General” olarak anılmaya başlandı.
ÇEÇENİSTAN'IN BAĞIMSIZLIĞI
Çeçenistan'da başlayan bağımsızlık hareketinin önderlerinden olan Yandarbiev ve arkadaşları organize bir şekilde çalışırken, Estonya krizi sonrasında Rus ordusunun istenmeyen adam ilan ettiği Dudayev, Yandarbiev'in daveti ile Çeçenistan'a döndü ve ordudan istifa etti.
DEVLET BAŞKANLIĞI YILLARI
Dudayev, 1990 yılında toplanan Halk Meclisi'nin başkanlığını yaptı. 6 Eylül 1991 tarihinde bağımsızlık kararı alınınca, aday olarak girdiği başkanlık seçimlerinden oyların %85'ini alarak galip çıktı ve Çeçenistan devlet başkanı oldu.
BÜYÜK HAYAL: KAFKASYA HALKLARININ BİRLİĞİ
Dudayev'in en büyük hayallerinden biri de Kafkasya halklarının birliği idi. 1992 yılında başlayan Abhazya Savaşı'na Şamil Basayev komutasında Çeçen savaşçıları gönderip Kafkas Halkları Konfederasyonu'na destek verdi.
Dudayev'in Kafkas halklarının bağımsızlık mücadelelerine verdiği destek, ardından sıklıkla söz ettiği Çeçeistan'ın bağımsızlığı konusu Rusya tarafından temkinli bir şekilde takip ediliyordu.
SAVAŞIN ÖNÜNE GEÇME ÇABALARI: RUSYA İLE ANLAŞMA HAMLELERİ
Savaş çanları çalmaya başladığında, Dudayev Rusya ile görüşme yolları aradı. Hatta Tataristan'ın biraz üstünde bir statüde bağımsızlık karşılığında, Rusya Federasyonu'nda kalmak bile tartışıldı.
Dudayev sonuna kadar savaşın karşısında olsa da Moskova, Çeçenistan'ın içerisindeki yandaşlarını organize etti. Bağımsızlık engellenmek istendi ama başarılı olunamadı.
MOSKOVA ZATEN SAVAŞA KARAR VERMİŞTİ
Bu dönemde Rusya adalet bakanı olan Çerkes kökenli Kalmuk Yura -bu karar alındığı anda görevinden istifa etmiştir- Moskova'nın savaşa karar verdiğini yakın bir dostuna şu sözlerle anlatıyordu: “Güvenlik Konseyi, bu savaşın başlatılması yönünde bir karar aldı. Bunun dönüşü yok artık. Konsey üyeleri, iç politikada bir takım dengeleri oturtabilmek için Rusya'nın kazanabileceği küçük bir savaşa girmesinin gerekli olduğu düşüncesinde hemfikirler. Alınan bu karar gereği de Rus ordusu Çeçenistan'a girecek.”
11 Aralık 1994 günü Rusya -sadece iki saatte almak kaydı ile- Çeçenistan'a saldırdığında, Dudayev çok iyi tanıdığı Rus ordusuna asla unutamayacağı bir direnişle cevap verdi.
"RUSLAR ASLA ÇEÇENİSTAN'I ALAMAZ"
“Son Çeçen canını vermeden Ruslar asla Çeçenistan'ı alamazlar!” diyerek cihad ilan eden Dudayav, “Bizi öldürebilir, ezebilir, üstümüzde tanklarla dans edebilir, vücudumuzu parçalayabilirler... Fakat özgürlük ve bağımsızlık ruhumuzu asla yok edemezler...” diye haykırıyordu...
ŞEHADETİ
Dudayev 21 Nisan 1996 günü uydu telefonu ile bir Duma milletvekili ile görüşürken güdümlü bir füze saldırısı sonucunda şehit edildi.
Çok önceleri söylediği, “Şehitliğe talibim. Şehitliği büyük bir rütbe ve makam olarak kabul ediyorum. Ülkemin bağımsızlığı ve halkımın hürriyeti için ölene kadar savaşmaya hazırım!” sözü hala akıllarda...
İLK OLARAK ABD TARAFINDAN DOĞRULANDI
İlk olarak ABD tarafından doğrulanan suikast onun şehadetiyle Çeçenistan'da her şeyin bittiği şeklinde lanse edildi. Oysaki Dudayev'in yaktığı ateş sonrasında 2 yıl daha yanmaya devam etti.
SAVAŞ DEVAM ETTİ
İki yıl süren savaş sonucunda Ruslar yenildi. Çeçenistan 150 bin insanını şehit verdi.
Dudayev'in savaş süresince kendisine yapılan yüklü miktarda para, ülkeden çıkışının ve can güvenliğinin sağlanması gibi teklifleri kabul etmediği bilinen gerçekler arasındadır.
AKILDA KALAN SÖZLERİ
- Basın mensuplarının savaş öncesinde sorduğu “Kaç generaliniz var?” sorusuna “Her Çeçen bir generaldir, ben sadece milyon birinciyim” diyerek cevap vermişti.
- Bağımsızlık ilanının ardından tanınma için başvurduğu devletlerden olumsuz yanıt aldığında “Bizi tanımazsanız biz de sizi tanımayız!” demişti.
- “100 yıl köle olarak yaşamaktansa bir gün şerefli ve başı dik durmayı tercih ederim...”
HABERE GİTMEK İÇİN FOTOĞRAFA TIKLAYINIZ
