Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) için kanun teklifi verildi. Emeklilik için prim gününü doldurduğu halde, emeklilik yaşı nedeniyle mağdur olan milyonlarca kişi, kendi mağduriyetlerinin bir an önce çözülmesi için yetkililere talepte bulunuyorlar. Vatandaşların en çok merak ettiği soruların başında emeklilikte yaş problemi ne olacak, ne zaman emekli olabilirim, emekli olmak için kaç yaşına kadar çalışmalıyım gibi bir takım sorular yer alıyor. Özellikle sigorta prim gününü doldurmuş fakat emekli olmak için yaşının dolmasını bekleyen adaylar, EYT probleminin ortadan kaldırılmasını istiyor. Peki TBMM'ye sunulan Kanun Teklifinde neler yer alıyor? 2018 yılı itibari ile emeklilik yaşı değişiyor mu? İşte EYT hakkındaki tüm gelişmeler…
EYT İÇİN KANUN TASARISI TBMM'YE SUNULACAK!
Emeklilikte Yaşa Takılanlar için meclise sunulmaya hazırlanan yasada 15 maddenin oluşacağı açıklandı. Yeni yasaya göre, emekli olmak isteyen vatandaşlar, emekliliği için gerekli yılları her ay maaşının yüzde 5 daha az almayı kabul ederek emekliliğini tamamlayacak. EYT yüzde 5 formülünü maaşında kestirmek şartıyla kabul edenler hemen emekli olacak. Bu formülün gereken prim gününü dolduran ve emeklilik için yaşa takılan kişiler için kurtarıcı olması bekleniyor.
Bu günlerde meclise gelmesi beklenen bu taslak 15 maddeden oluşuyor. Bu emekli adaylarının erken emekli edilmeleri halinde, hazineye ne kadarlık bir maliyet yansıyacağı hesaplarını ise Maliye Bakanlığı yürütüyor. Bu tasarı taslağına göre emekli adayları, emeklilik yaşına kadar geçen süre içinde belli oranda eksik maaş alacak, emeklilik yaşları geldiğinde ise normal maaş almaya başlayacaklar.
Bu taslağa göre;
Emekliliğine yaş itibariyle 1 yıl kalanlar % 4
Emekliliğine yaş itibariyle 2 yıl kalanlar % 5
Emekliliğine yaş itibariyle 3 yıl kalanlar % 6
Emekliliğine yaş itibariyle 4 yıl kalanlar % 7
Emekliliğine yaş itibariyle 5 yıl kalanlar % 8
Emekliliğine yaş itibariyle 6 yıl kalanlar % 9
Emekliliğine yaş itibariyle 7 yıl kalanlar % 10
oranında düşük maaş ile, kalan süreler boyunca yaşlılık aylığı alabilecekler.
EYT SORUNU NEDİR?
08 Eylül 1999'da emeklilik yasasında değişiklik yapıldı. Bu tarihten önce 18 yaşında işe başlayan bir kadın 20 yılda ve 38 yaşında, erkek ise 25 yılda ve 43 yaşında emekli olabiliyordu. 1999 yılında çıkarılan yasa ile emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 oldu. 1999'dan önce işe girmiş olanlar için de kademeli geçiş hükümleri kabul edildi. Buna göre;
Örneğin, 1970 doğumlu olan ve ilk defa 1990 yılında çalışmaya başlayan bir erkek yaş şartı olmasa 25 yıllık sigortalılık süresinin dolduğu 2015 yılında emekli olabilecekken, yaş şartı nedeniyle 52 yaşında, yani 2022 yılında emekli olabiliyor ve emeklilikte yaşa takılıyor.
ERKEKLERDE EMEKLİLİK YAŞI
Sigortalılık süresinin başlangıcı 08.09.1976'dan önce olan erkek SSK'lılar: 55 yaşını doldurmuş olma ve en az 5000 gün veya, 55 yaşını doldurmamış olmakla beraber, 25 yıldan beri sigortalı bulunma ve en az 5000 gün, Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olma şartlarını yerine getirenler, tam emekli aylığına hak kazanmaktadırlar. 08.09.1999 günü ve sonrası işe giren erkekler emekli olabilmeleri için 60 yaşını tamamlamış ve en az 7000 gün sayısı ile emekli olabilecekler. Görüldüğü üzere 08.09.1999 gününden sonra işe girenler için sigortalılık süresi diye bir şey kalmamıştır. 7000 günü doldurmak ve 60 yaşını tamamlayıp 61 yaşından gün alması gerekir.
4.500 GÜN İLE ERKEKLERDE EMEKLİLİK
60 yaşını doldurmuş olması , 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4500 gün prim ödemek şartı ile kısmı emekli olabileceklerdir.
01.05.2008 GÜNÜNDEN SONRA İŞE GİREN ERKEKLERİN EMEKLİLİK ŞARTLARI
Normal Emeklilik Şartları:
7200 günü 31.12.2005 tarihine kadar tamamlayan erkekler 60 yaşında emekli olur ama diğerleri için tablo aşağıdadır.
- 01.01.2036 ila 31.12.2037 tarihleri arasında 7200 günü tamamlayan için 61 yaş
- 01.01.2038 ila 31.12.2039 tarihleri arasında 7200 günü tamamlayan için 62 yaş
- 01.01.2040 ila 31.12.2041 tarihleri arasında 7200 günü tamamlayan için 63 yaş
- 01.01.2042 ila 31.12.2043 tarihleri arasında 7200 günü tamamlayan için 64 yaş
- 01.01.2044 ila 31.12.2045 tarihleri arasında 7200 günü tamamlayan için 65 yaş
- 01.01.2046 ila 31.12.2047 tarihleri arasında 7200 günü tamamlayan için 65
Erkeklerin SSK'dan 5400 gün ile emeklilik şartları:
İlk defa 01.05.2008 tarihi ve sonrası işe girmiş yani sigortalı olmuş veya olacak erkeklerden 4a bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için kısmı emeklilik şartı 5400 gün olarak uygulanır. Emeklilik yaşlarının tesbiti 5400 günü tamamladıkları/tamamlayacakları zamana göre belli olur. Buna göre; 5400 günü 31.12.2005 tarihine kadar tamamlayan erkekler 63 yaşında emekli olur.
Diğerleri İse:
- 01.01.2036 ila 31.12.2037 tarihleri arasında 5400 günü tamamlayan erkekler 64
- 01.01.2038 gününden sonra 5400 günü tamamlayan erkekler için 65 olarak uygulanır. Ancak yaş hadlerinin uygulanması 5400 prim gün sayısı şartını doldurduğu tarihte geçerli olan yaş hadleri esas alınır.
KADINLARDA EMEKLİLİK ŞARTLARI
Belirli süre sigortalı olup bu süre içinde primlerini eksiksiz ödeyen ve yaş şartını da yerine getiren kadın çalışanlar, erkeklere göre daha az prim ödeme gün sayısı ile daha erken yaşta emekliliğe hak kazanıyorlar. Kadın çalışanlar yaş haddinde de emekli olup kısmi aylık alabiliyorlar.
SSK kapsamında bayanların emekli yaşı işe ilk giriş tarihine göre değişir. İlk defa 01.05.2008 tarihinden sonra sigortalı olmanız halinde 58 yaş ve 7200 gün şartı ile emeklilik hakkı kazanabiliyorsunuz. Ancak
58 yaşında emeklilik hakkı elde edebilmeniz için 7200 iş gününü 31.12.2035 tarihine kadar tamamlamanız gerekiyor.
3600 gün ve 15 yıllık sigortalılık süresini;
– 23.05.2002 tarihinden önce tamamladıysanız 50 yaşında,
– 24.05.2002-23.05.2005 tarihleri arasında tamamladıysanız 52 yaşında,
– 24.05.2005-23.05.2008 tarihleri arasında tamamladıysanız 54 yaşında,
– 24.05.2008-23.05.2011 tarihleri arasında tamamladıysanız 56 yaşında,
– 24.05.2011 tarihinde sonra tamamladıysanız 58 yaşında 3600 gün ile emeklilik hakkı elde edebilirsiniz.
SSK ya da diğer kapsamlarda ilk işe giriş tarihiniz 08.09.1999 tarihi ile 30.04.2008 tarihleri arası ise; 4500 gün 25 yıllık sigortalılık süresi ve 58 yaşı tamamlamanız halinde SSK yaş haddinden emekli olabilirsiniz.
SSK ya da diğer kapsamlarda ilk işe giriş tarihiniz 01.05.2008 tarihi ve sonrası ise 5400 gün 61 yaşı tamamlamanız halinde emekli olursunuz. Ancak yine bu tarihten sonra girişi olanlar emeklilikte kademeli geçişe tabidir. 5400 günden 61 yaşında emekli olabilmeniz için 5400 günü en geç 31.12.2035 tarihine kadar tamamlamış olmanız gerekiyor.
Ayrıca; 5400 günlük prim gününü; 31.12.2037 tarihine kadar tamamlamanız halinde 62 yaşında, 31.12.2039 tarihine kadar tamamlamanız halinde 63 yaşında, 31.12.2041 tarihine kadar tamamlamanız halinde 64 yaşında, 01.01.2042 tarihinden sonra tamamlamanız halinde ise 65 yaşında emekli olursunuz
Son 3,5 yıl SSK'lı çalışana erken emeklilik müjdesi:
Herhangi bir işte çalışmadığı için sigortası olmayanlar emekli aylığı bağlatabilmek için isteğe bağlı sigorta yaptırabiliyor. 2008 yılından sonra isteğe bağlı sigortalar Bağ-Kur (4B) kapsamında değerlendiriliyor. Bağ-Kur'lular, emekli olabilmek için daha uzun süre prim ödüyorlar. İsteğe bağlı sigortalılar, son 3,5 yıl SSK (4A) statüsünde çalışmaları halinde erken emeklilik hakkı elde ederler.
DAHA UZUN SÜRE PRİM ÖDEMEK GEREKİYOR
2008 yılından önce SSK statüsünde isteğe bağlı sigorta primi ödemeye başlayanlar, Bağ-Kur statüsüne alındıklarının farkında değillerse daha çok prim öderler ve daha geç emekli olurlar. Örneğin, ilk prim ödemeye başladığında 5.000 gün prim ödemesi yeterli olan bir kişi, statü değişikliğiyle 9.000 gün prime tabi olur.
SON 1261 GÜNE DİKKAT
İsteğe bağlı sigortalıların SSK statüsünde daha az primle daha erken emekli olmaları mümkün. Ayrıca, SSK statüsünde emekli aylığı Bağ-Kur'a göre yüzde 30'a varan oranda artar. Sosyal güvenlik sisteminde birden fazla statüde çalışması bulunanların son 7 yıldaki statüsüne bakılıyor. Son 7 yıl içinde en çok hangi statüde geçirilmişse o statüden emeklilik işlemleri yapılıyor.
İsteğe bağlı sigorta primi ödeyenler, SSK statüsünde emekli olabilmek için hesap kitap yaptırmalı. SSK'ya tabi olarak hangi yaşta emekli olabiliyorlarsa o tarihten geriye doğru 3.5 yıl (bin 261 gün) önce isteğe bağlı sigorta primi ödemeyi kesip 4/a (SSK) statüsünde bir işte çalışmaya başlamaları gerekir.
