Tüketici Konfederasyonu Başkanı Ağaoğlu, "Tüketici kanuna göre 54. madde 2. fıkra der ki, Etiket tarifi ve fiyat listelerinde belirtilen fiyat ile kasa fiyatı arasında fark bulunması durumunda tüketici lehinde olan fiyat uygulanır. Yani, 2 milyon 500 bin TL'lik araca 250 bin TL yazdıysa ben onun ekran görüntüsü alırım, 250 bin TL'yi gönderirim. Tabi ki, arabamı teslim etmeyecek, Tüketici Mahkemesi'ne gider hakime derim ki, 'Bu maddeye göre siz bu aracı bana teslim ettirmek zorundasınız. Ava giderken avlanırlar" dedi. Avukat Yasemin Bal de, "Tüketici kanuna göre, etiket fiyatıyla ödeme fiyatı arasında fark var ise, bu fark tüketici lehine yorumlanır. Hangi rakam ucuzsa tüketicinin bu malı satın alması sağlanır" diye konuştu.
Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre ikinci el araçların fiyatının, sıfır araçların liste fiyatından yüksek olarak belirlenmesi 1 Ocak 2024'e kadar yasaklandı. Bazı ikinci el otomobil satıcıları ise karar sonrasında, özellikle internet sitelerinde yer alan ilanlardaki fiyatlardan sıfır atarak, fiyatları aşağı çekmiş, sahte fiyatlarla ilanlarını güncelledi.
"AVA GİDERKEN AVLANIRLAR"
Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu fiyatları manipüle edilen ilanların, hukuki yönüyle ilgili konuştu. Ağaoğlu, "Ticaret Bakanlığı gelen şikayetlerle, tespitlerde bulundu ve bununla ilgili ek bir bildiri yayınladı. Orada açıkça diyor ki yanıltıcı ilan ve reklam nedeniyle 300 bin liraya kadar ceza uygulanır. Nasıl uygulanır? Niye uygular bunu? Ben size kanun maddesinden söyleyeyim; Ticari reklamla ilgili 61. Maddesi'nde tüketiciyi aldatıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici ticari reklam yapılamaz. Yani 61.maddeye aykırılıktan ceza gerektirir. Ayrıca, Tüketici Kanunu'na göre 54. madde 2. fıkra der ki. Etiket tarifi ve fiyat listelerinde belirtilen fiyat ile kasa fiyatı arasında fark bulunması durumunda tüketici lehine olan fiyat uygulanır. Yani 2 milyon 500 bin liralık araca 250 bin lira yazdıysa ekran görüntüsünü alırım ben onun, 250 bin lirayı gönderirim. Arabamı teslim etmeyecek tabi ki; Tüketici mahkemesine gider, hakime derim ki, bu maddeye göre siz bu aracı bana teslim ettirmek zorundasınız. Yani ava giderken avlanırlar. Nedir bu? Bu doğru bir şey mi yani? Karaborsacılık" ifadelerini kullandı.
"BİRİLERİ ARADAN VURGUN SAĞLIYOR"
Ağaoğlu, "Sıfır araç almak için millet sırada bekliyor aylarca. Sürekli aracın fiyatı artıyor. Vatandaş zarar ediyor. Birileri aradan vurgun sağlıyor. Bu noktada araba markalarının ana şirketleri yani merkezlerinin de duruma müdahil olması lazım. Bu iş bayilerle iş birliği yapmadan gerçekleşemez. Ha, bayiler diyecek ki bana geldi birey olarak, galeri olarak değil, birey olarak sıraya girdi. O zaman sıraya giriş tarihlerini dikkate almak lazım. Bir de ana markaları otomobil firmalarının bayilerinden sıra listesini eş zamanlı olarak online alsınlar. Ticaret Bakanlığına da gitsin, aynı bilgi. Bakalım araç teslim edilen kişi ne zaman sıraya girmiş? Eskiden beri bekleyen kimmiş? Kapora verip millet bekliyor; 6 ay bekliyor, 8 ay bekliyor. Nasıl oluyorsa oraya hiç araba gelmiyor mu? Önceden mi kaydolmuş diğerleri? İşte bu kayıt sırasıyla ilgili takip yapılırsa gerçekten ciddi yaptırımlar oluşur. Ayrıca bunlar yetmez. Bu idari para ceza onları ıslah etmedi. Etseydi Ticaret Bakanlığı 35 milyon liraya varan cezalar kesti, otomobil bayilerine ve bazı galerilere. Bu noktada Türk Ceza Kanunu 237. maddesi var, buna göre fiyatları etkileme suçu bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası gerektiriyor. Fiyatları nasıl etkiledi? Bakın bir vatandaş aracını satacağı zaman ilk yaptığı iş internette kendi aracının model ve markasının cinsini yazıyor, fiyat araştırıyor. Orada fiyatı görünce 1 milyon yerine 1 milyon 200 bin, kendisi de gidiyor 1 milyon 190 bin lira etiket koyuyor. Yani fiyatlar etkileniyor. Referans fiyat oluşturuyorlar. Bunu yapan bir yıldan üç yıla kadar hapisle cezalandırılır" dedi.
"HANGİ RAKAM DAHA UCUZSA O RAKAM ÜZERİNDEN TÜKETİCİNİN BU MALI SATIN ALMASI SAĞLANIR"
Tüketici Konfederasyonu Hukuk Komitesi Üyesi Avukat Yasemin Bal ise, "Tüketici Kanunu'nda bir maddemiz daha var. Etiket fiyatıyla, ödeme fiyatı arasında eğer bir fark var ise, bu fark tüketici lehine yorumlanır. Hangi rakam daha ucuzsa o rakam üzerinden tüketicinin bu malı satın alması sağlanır. Yalnız Tüketici Kanunu'nun uygulanabilmesi için taraflardan birinin tüketici diğerinin tacir olması gerekiyor. Araba alım satımı yapan bir galeri, ya da araba alım satımı yapan bir şirket ya da direkt şirket olması gerekiyor. Diğer tarafın da tüketici olması gerekiyor. Araba satın alan da tacirse, bir şirketse bir ticari işletmeyse, satan da ticari işletmeyse Tüketici Kanunu uygulanmaz. Satan birey olup, ticaret şirket değilse, bir tacir olarak kabul edilmez. Alan tacirse yine Tüketici Kanunu uygulanmaz. Tüketici Kanunu sadece tüketiciyle, tüketiciye ürün satan tacir arasındaki uyuşmazlıklarda uygulanır. Dolayısıyla sıfır araba değerinden daha pahalıya ikinci el araba alan tüketici, eğer satıcı tacir ise Tüketici Kanunu'ndan yararlanabilir. Değilse Borçlar Kanunu ya da Ticaret Kanunu kapsamında haklarını ileri sürebilir." dedi.
"BİR ÜRÜNÜN BEDELİ EĞER ALICI TARAFA BİR ŞEKİLDE ULAŞTIRILABİLİYORSA O ETİKET FİYATIDIR"
Yasemin Bal, "Bütün ilanlar bir ürünün bedelini hangi usullü olursa olsun, hangi teknolojik altyapı kullanılarak yapılırsa yapılsın bir ürünün bedeli eğer alıcı tarafa bir şekilde ulaştırılabiliyorsa o etiket fiyatıdır, ilan fiyatıdır. Dolayısıyla o fiyat değildir, üzerinde etiket yoktur diye yorumlanmaması gerekir. Tabii ki burada başka yanıltıcı hususlara da gidiliyor. Diyelim ki araç 600 bin lira, internet sitelerinde bunu 600 lira gibi yazıyorlar. Üç tane sıfırı atıyorlar. Bu da yanıltıcı reklam kapsamındadır. Asla kabul edilemez. Ama orada şöyle bir yasayı dolanmaya yürüyebilirler. Bu satış fiyatı değil de günlük kira fiyatıdır diyebilirler. Dolayısıyla o ilanın kapsamına bakmak gerekiyor. Tüketicilerin ne kadar farkındalığı gelişir, bilinci gelişir kendini koruyacak şekilde hareket ederse tüketiciye kötü davranan tacir de bundan o kadar kolaylıkla vazgeçer. Burada herkes kendi menfaatini koruyacağı şekilde haklarını koruyacağı şekilde bilinçlenmek zorundadır. Yanıltıcı ilan ve reklamları Ticaret Bakanlığı'na şikayet edebilirler. Bu kişiler 300 bin liraya kadar para cezası öderler. Dolayısıyla bunu da yine cep telefonu uygulamasından yapabiliyor, internet üzerinden yapabiliyor. Sadece fotoğrafını çekecek, görüntüyü alacak. Ticaret Bakanlığı'na gönderecek" şeklinde konuştu. Ticaret Bakanlığı'ndan yapılan açıklama sonrasında ikinci el satış yapan birçok özel şirket ve galerinin fiyatları belirlenen sınıra çektiği gözlemlendi. Öte yandan, bazı ilanların hala sıfır araçların liste fiyatının üstünde kaldığı da görüldü.
"300 BİN TL'YE KADAR İDARİ PARA CEZASI UYGULANABİLECEKTİR"
Ticaret Bakanlığı'nda sahte fiyatlı ilanlara yönelik, açıklamada ise şöyle denilmişti:
"Kamuoyunun malumları olduğu üzere, 06.07.2023 tarihinde İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelikte değişikliğe gidilerek, ikinci el motorlu kara taşıtlarının üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen güncel satış fiyatının üzerinde bir fiyattan ilan yoluyla pazarlanmasına 1 Ocak 2024 tarihine kadar kısıtlama getirilmiştir. Bu düzenlemeye aykırı her bir ilan, Bakanlığımızca ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti kabul edilecek ve bu ilanları verenler hakkında ilan başına 300 bin TL'ye kadar idari para cezası uygulanabilecektir. Ancak, düzenlemenin yayınlanmasıyla birlikte, ilan sitelerinde taşıt ilan fiyatlarının sıfır atılarak girildiği veyahut güncellendiği tespit edilmiştir. Ayrıca, bu nitelikteki ilanlara ilişkin sosyal medyada yer alan haberler Bakanlığımıza ulaşmaktadır. Söz konusu düzenlemeyi dolanmak amacıyla hem tüketiciyi aldatıcı ve yanıltıcı hem de gerçeklik taşımayan bu nitelikteki ilanlar da söz konusu ilan kısıtlaması kapsamında değerlendirilecek ve bu ilanları verenler hakkında Bakanlığımızca idari para cezası uygulanabilecektir. Bu kapsamda, Bakanlığımızca, ilan platformları ile görüşmeler yapılmış ve ilan girişlerinde üyelerinin bu kısıtlama kapsamında uyarılması ile bu hususta gerekli tüm tedbirlerin alınması konusunda uyarılarda bulunulmuştur. Bakanlığımızca otomotiv sektöründe gerçekleşen stokçuluk eylemleri ve fahiş fiyat uygulamalarıyla mücadele kapsamında, tüketici mağduriyetlerine sebep olan uygulamaları ortadan kaldırmak adına her türlü ilave tedbirin alınmasına devam edilecektir" DHA