İsnâaşerîyye nedir?
İsnâ‘aşer’îyye (Onikiciler) ve On İki İmâmsnâaşeriyye (İmamî Şiîlik, İmamîye-i İsnâ‘aşer’îyye ya da Onikiciler) (Arapça: اثنا عشرية, 'Athnā‘ashariyyah' / 'Ithnā‘ashariyyah'), On İki İmam'a inanan Onikicilik mensuplarını tanımlamak için kullanılan tabir, Şii İslami mezhebidir.

Oluşturma Tarihi: 2017-11-15 00:41:18

Güncelleme Tarihi: 2017-11-15 00:41:18

Aleviler, Caferiler, Kızılbaşlar, Kalenderiler, Nimetullahiler ve Bektaşiler gibi tarikat gruplarının hepsi İsnaaşeriyye mensubudur. Ayrıca İsmaililer ve Zeydiler İmamet'i kabul etmelerine rağmen İmamların 12 tane olmadığını ve sıralarının değişik olduğunu iddia ederler.

Onikiciler, Safevîler döneminden beri Şiîler arasında çoğunluktadırlar. Onikici olan birçok inanç bulunmaktadır. Bunların en yaygını Câferîlik mezhebidir.

İSNAAŞERİYYE'DE MEHDİ'NİN GELECEĞİ İNANCI 

İsnâaşeriyye mezhebinden olanlar, imamlara inanç gibi Şiilik inancının birçok öğretilerini ilişkin mezheplerle paylaşsalar da İsmaililer ve Zeydiler ile imam sayısında uyuşmazlar. Ayrıca imamların sıralaması konusunda da birleşemezler. Genel olarak imamın tanımı ve rolü konusunda da farklı görüşleri bulunmaktadır.

İsnaaşeriyye'de son imam olan Muhammed Mehdi'nin çocukken kaybolup bugün gayba halinde bulunduğu ve ilerde tekrar Mehdi olarak Dünya'ya geleceğini kabul ederler. Takriben Şiilerin %85'i Onikici olup Şii Müslüman denirken genelde İsnaaşeriyye'den olanlar kastedilir.

İSNAAŞERİYYE'DE HADİSİN KAYNAĞI

İslâm peygamberi Muhammed'in kızı Fâtıma ve dâmâdı Ali'nin soyundan gelen On İki İmam kanalıyla ulaşan sözleri hadis olarak kabul eder ve bunları en güvenilir olarak görürler. Hadis anlayışlarının, Sünnî anlayıştan farkı şudur ki; bir hadisin sahih olup olmadığına, rivayet eden kişinin Ehl-i Beyt soyundan gelip gelmediğine bakılarak karar verirler. Bu yönüyle Sünnilerce sahih kabul edilen Kütüb-ü Sitte'yi genellikle esas almazlar, bunun yerine Kütüb-i Erbaa'ya önem verirler.

Bilhassa İslâm peygamberi Muhammed'in kuzeni, dâmadı ve peygamberin ilk hanımı olan Hatîce'den sonra İslâm'ı ikinci olarak kabul eden, Ehl-i Beyt'in başı ve peygamberin bugüne kadar gelen soyunun tek babası olan Ali'nin teselsülünü Sünnîlerin hilâfına Hilâfetin yerine esas kabul ederler. Onlara göre Ali, Müslümanların çoğunluğunca kabul edilen dördüncü halife olmaktan ziyade ilâhî tasdik edilmiş ilk imâmdır. Bu imâmlara "İlâhî Halîfeler" de derler.

KIYAS YERİNE AKIL VE İÇTİHAD

Raşid halifeler yani Dört Halife içinde kabul gören ilk üç halife olan Ebu Bekr-i Sıddık, Ömer bin Hattab ve Osman bin Affan'ın halifeliklerinin hak olmadığını ama bu yüzden de onların kafirlikle suçlanamayacaklarını kabul ederler. Muhammed'i ve kızı Fatıma Zehra'nın yanı sıra Oniki imam'ın da mâsum ve yanılmaz olduklarına inanılır.

YAYGIN OLDUĞU BÖLGELER

İmamîye-i İsnâ‘aşer'îyye inancı Azerbaycan, Bahreyn, Lübnan, Irak ve İran'da çoğunlukça benimsenir. Arnavutluk, Suriye ve Türkiye'deki Alevîler, kendilerini Onikici saysa da ana görüşten önemli ölçüde ayrılan inançları vardır. Onikicilik inancı Afganistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Nijerya, Hindistan, Katar, Kuveyt, Pakistan ve Tanzanya'da da büyük azınlıklarca kabul edilir. Daha küçük azınlıklar, Avrupa ve Amerika'nın yanı sıra Endonezya, Gana, Kenya, Malezya, Mısır, Senegal, Sudan, Suûdi Arabistan,Umman, Yemen gibi Dünya'nın birçok başka ülkesinde mevcuttur.