Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'in son açıklamaları ile birlikte EYT düzenlemesinin içeriği de önemli ölçüde netleşti. 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı çalışmaya başlayanlar, o tarihteki prim günü ve sigortalılık süresi koşulları ile emekli olabilecekler.
EYT ile ilgili merak edilen ayrıntılara değinen Habertürk yazarı Ahmet Kıvanç, soruları cevaplandırdı:
İŞVEREN EYT'Lİ ÇALIŞANI ZORLA EMEKLİ EDEBİLİR Mİ?
Mart 1977 doğumluyum. Sigorta başlangıç tarihim Temmuz 1995. Yaklaşık 7000 prim günüm var. EYT kapsamında emekli olursam maaşım yüzde 60 civarında azalıyor. Çalıştığım işyerinde işveren şu an EYT kapsamında olanların listesini hazırlıyor. Ekonomik krizi gerekçe göstererek EYT kapsamında olanları emekli edeceği yönünde söylentiler başladı. Ben emekli olmak istemiyorum. İşveren emekli olmaya zorlayabilir mi? Bu durumda ne yapmam gerekiyor? (İsmi saklı)
Mevzuata göre emeklilik yazılı talebe bağlıdır. Emeklilik koşullarını yerine getiren kişiye, kendisi talepte bulunmadıkça Sosyal Güvenlik Kurumu'nca doğrudan emekli aylığı bağlanmaz.
Emeklilikte yaş haddi uygulaması sadece Emekli Sandığı Kanunu'na tabi kişiler ve 5510 Sayılı Kanun kapsamında 4/1-c statüsündeki kamu çalışanları için söz konusudur. Kamuda yaş haddinde genel olarak 65 yaş kuralı uygulanmakla birlikte asker, polis, doktor, akademisyen, büyükelçi gibi mesleklerde farklı yaş hadleri uygulanıyor. Yaş haddini dolduranlar emekli edilirler.
Gerek 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nda, gerekse 5510 Sayılı Kanun'da 4/1-a statüsünde bir işverene bağlı çalışanlar için yaş haddi bulunmamaktadır. İşveren, emeklilik koşullarını yerine getirmiş ama emekli olmak istemeyen kişiyi emekliliğe zorlayamaz. İşçinin yazılı başvurusu olmadan işçi adına SGK nezdinde emeklilik işlemlerini başlatamaz. Bu kişiyi işten çıkardığı takdirde ihbar ve kıdem tazminatını ödemek zorunda kalır. İşyerindeki toplam çalışan sayısı 30'un üzerinde ise bu şekilde işten çıkartılmış işçi işe iade davası açabilir.
EMEKLİLİK VE KIDEM TAZMİNATI HAKKI
Öte yandan, EYT'den yararlanarak emekli olan kişi ile emekli olduktan sonra çalışmaya devam edip etmemek tarafların karşılıklı anlaşmasına bağlıdır. Emekli olmuş işçi ile çalışmaya devam edip etmemek işverenin inisiyatifindedir. İşçi emekli olduğunda işveren kıdem tazminatı ile kullanılmamış yıllık izin ücretlerini öder. İşveren açısından ihbar tazminatı sorumluluğu doğmaz.
Emekli olurken kıdem tazminatını alan işçi aynı işyerinde çalışmaya devam ederse sonraki çalışmalarının karşılığı olan kıdem tazminatı konusunda normal işçiler ile aynı hükümlere tabi olur. İşveren işten çıkartırsa veya kendisi haklı bir sebeple iş akdini feshederse kıdem tazminatını alır. Emeklilik gerekçesiyle yeniden kıdem tazminatı talebinde bulunamaz.
EYT'LİNİN PRİM GÜNÜ ŞARTI E-DEVLET'TE NEDEN HALA YÜKSEK GÖRÜNÜYOR?
Sigorta girişim 01.09.1999. E-Devlet'ten baktığımda 5975 prim günü ile emekli olabileceğim görünüyor. Bu, emeklilik için 5975 günü tamamlamam gerektiği anlamına mı geliyor? 5000 gün olarak güncelleme olmayacak mı? (Şükran T.)
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) yasası çıktığında 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı çalışmaya başlamış olanların o tarihteki koşullar ile emekli olacaklarını, SSK'lıların 5000 güne tabi olacaklarını, prim günü ve sigortalılık süresi koşullarını değiştirmeyeceklerini söyledi. E-Devlet'te görünen 5975 prim günü, yürürlükteki 4447 Sayılı Kanuna göre tamamlamanız gereken süre. EYT yasası yürürlüğe girdiğinde ise 5000 güne tabi olacaksınız.
EYT düzenlemesi çıktığında, E-Devlet'teki durumunuzda 1999 öncesi emeklilik koşullarına göre güncelleme yapılacaktır.