TIMETURK | HABER MERKEZİ
Plastik ve boya sektöründe kullanıldığı bilinen siyanür, herhangi bir insan tarafından solunduğunda ölümcül etkiler göstermektedir. Tarihi 1880'lere dayanan siyanür plastik sektörünün yanı sıra madencilik ve sağlık sektöründe de kullanılmaktadır. Ayrıca altın aranmada kullanılan siyanürün organik ve inorganik şekilde bulunduğu biliniyor. Şirketlerin savunduklarının aksine, yoğun konsantrasyona sahip siyanür, toprağa ve suya kolayca karışır ve doğadan hemen kaybolmaz.
İşte siyanür ile ilgili bilgiler:
SİYANÜR ZEHİRLENMESİ NASIL ANLAŞILIR
Zehirlenme, boğaz ağrısı, goz yaşarması, burnun akması, solunum güçlüğü, baş ağrısı, mide bulantısı, baş dönmesi, hâlsizlik gibi belirtilerle başlar.
SİYANÜRÜN ETKİLERİ
- Solunumla alınan yüksek miktarda siyanür, kısa sürede beyin ve kalbi etkileyerek koma ve ölüme neden olur.
- Siyanüre uzun süre maruz kalınırsa solunum güçlükleri, kalp ağrısı, kusma, kan değişikleri, baş ağrısı ve tiroid bezinde büyüme ortaya çıkabilir.
- Besinlerle alınan yüksek miktarlardaki siyanür de yine solunum darlığı ve derin nefes alıp verme, bilinç kaybı ve ölümle sonlanır.
- El ve ayak parmaklarında zayıflama, yürüme güçlüğü, görmede bozukluk, sağırlık görülebilir.
- Cilde siyanür teması irritasyon ve yaralar açılmasına neden olur.
SİYANÜR ZEHİRLENMESİ SONRASI NE YAPILMALI
Zehirlenme karşısında şahıs hemen temiz havaya çıkarılmalı, oksijen verilmeli ve sunî solunum yaptırılmalıdır.
AMERİKA'DAKİ İDAMLARDA KULLANILIR
ABD'de geçerli olan 'ilaçla uyutma' şeklindeki idam cezalarında da özel gaz odalarına hıdrosiyanur verilir.
SİYANÜR NASIL ÜRETİLİR?
Siyanür ve bileşikleri kimyasal yollarla üretilebildiği gibi, bazı bitkiler ve hayvanlarca da üretilmektedir. Siyanürü doğal olarak üreten birçok bitki, bakteri ve böcek vardır. Kiraz, badem, kayısı, şeftali, erik, fasulye, patates, turp, lahana, şalgam, brokoli ve mısır siyanürlü bileşikleri doğal olarak üretmektedir.
MADENCİLİKTE SİYANÜR NASIL KULLANILIR?
Madencilikte siyanür kullanımı 1880'li yıllarda başlamakla birlikte altın ve gümüş üretiminde çevreye zararı olmayan alternatifi ile kullanılır. Fakat üretin sonrasında artıklardaki siyanürü uzaklaştırmak gerekir. Burada da INCO prosesi (bozundurma ünitesi) ile mümkündür.
SİYANÜR İLE ALTIN ARAMA
Siyanür kullanılarak altın üretme yöntemi, yeryüzünde ilk defa 1867 yılında, Amerika Birleşik Devletlerinde kullanıldı. Ancak o dönemlerde, bu yöntem oldukça pahalı olduğu için sürdürülemedi ve 1950li yıllara gelindiğinde siyanürle altın arama ve üretme faaliyetleri tekrar denendi.
Günümüzde dünyada altın üretim konusunda sık kullanılan bir yöntem olan siyanürleme yöntemi halen tehlikelidir.
Altın üretiminin gerçekleştiği işletmeye taşınan siyanürün dökülmesi ya da devrilmesi ihtimalinde çok fazla sayıda olumsuzluk yaşanabilecekken işleme yapılan borulardan sızma ihtimali ise bri çevre felaketine yol açabilir.
SİYANÜR YERALTI SULARINA KARIŞABİLİR
Bununla birlikte siyanür bozundurma ünitesi bulunmayan tesislerde siyanür artıklarının, yeraltı sularına karışma ihtimali vardır.
