TBMM Pazartesi günü Anayasa'yı görüşecek

NTV'nin haberine göre Anayasa Komisyonu'nda kabul edilen 18 maddelik Anayasa değişikliği teklifi, 9 Ocak Pazartesi günü Genel Kurul'da görüşülmeye başlayacak.

NELER OLMUŞTU?

AK Parti'nin cumhurbaşkanlığı sistemini de içeren anayasa değişikliği teklifi, 9 gün süren görüşmelerin ardından geçen cuma TBMM Anayasa Komisyonu'nda kabul edilmişti.

Komisyona 21 madde olarak gelen teklif, 18 maddeye düşürülmüştü. "Yedek milletvekilliği" maddesi tekliften çıkartılırken, cumhurbaşkanının kararnameleriyle ilgili 14. ve 15. maddeler de geri çekilmiş ancak bu maddeler teklifin 9. ve 11. maddelerine eklenmişti.

NELER YAPILACAK?

Anayasa değişikliğinin yapılabilmesi için iki tur oylama yapılacak. Referandum sürecinin aralanabilmesi için oylamalarda teklifin 330 oy ve üzeri oyla kabul edilmesi gerekecek.

ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ TEKLİFİ NELER GETİRİYOR?

"Cumhurbaşkanlığı sistemi" öngören, AK Parti ile MHP'nin ortaklaşa hazırladığı ve komisyondan geçen anayasa değişikliği teklifinden:

- Teklif 21 madde olarak sunuldu ve kesintisiz 10 günü aşkın süreyle ele alınarak pek çok maddesinde değişiklik yapıldı; tekliften 3 madde de çıkartıldı.
- Düzenleme ile birlikte yürütme yetkisi Cumhurbaşkanlığına verilirken, genel seçimler ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 3 Kasım 2019'da yapılması kararlaştırıldı.
- Teklifle birlikte devletin ve yürütmenin başı Cumhurbaşkanı olacak, başbakanlık makamı ise tarihe karışacak.
- Düzenlemeyle Cumhurbaşkanının partisiyle ilişiği kesilmeyecek, Cumhurbaşkanı partisinin genel başkanı da olabilecek.
- Vatandaşlar yüz bin kişinin imzasıyla cumhurbaşkanı adayı gösterebilecek.
- Cumhurbaşkanı, yardımcılarını ve bakanları kendi belirleyecek. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar için milletvekili olma şartı aranacak.
- Cumhurbaşkanı tarafından bakan olarak atanan milletvekilinin milletvekilliği düşecek.
- Cumhurbaşkanı yardımcıları Milli Güvenlik Kurulunun doğal üyesi olacak.
- Teklife göre 3 Kasım 2019'da iki sandık konulacak, cumhurbaşkanlığı seçimiyle milletvekili genel seçimi aynı anda yapılacak.
- Cumhurbaşkanı ve meclisin görev süresi 5 yıl olacak. Yerel seçimler de 2019 yılının mart ayında yapılacak.
- Cumhurbaşkanı kararname ile, bakanlıklar ve teşkilatların kurulmasına ve kapatılmasına karar verebilecek.
- Üst kademe kamu görevlilerini atama yetkisi Cumhurbaşkanında olacak.
- Cumhurbaşkanının atadığı yardımcıları ve bakanların cezai sorumluluğu olacak; haklarında bir suç işlediği iddiasıyla Mecliste soruşturma açılması istenebilecek.
- Soruşturma komisyonu için 5'te 3, Yüce Divan'a sevk kararı için ise 3'te 2 çoğunluk aranacak.
- Düzenleme ile Cumhurbaşkanına OHAL ilan etme yetkisi getirildi. Komisyonda değişiklik önergesiyle, Cumhurbaşkanının OHAL döneminde kararname çıkarma yetkisi de genişletildi.
- 550 olan milletvekili sayısı 600'e çıkartıldı. 25 olan seçilme yaşı 18'e düşürüldü.
- Cumhurbaşkanı ile meclisin karşılıklı fesih etme yetkisi getirildi.
- Seçim kararını Meclisin ya da Cumhurbaşkanının alması durumunda seçimlerin aynı tarihte yapılması benimsendi.
- Teklifle Hakim ve Savcılar Yüksek Kurulu'ndan 'yüksek' ifadesi çıkartıldı. Kurulun “12 kişiden oluşur” ibaresi ise önergeyle değiştirildi. Adalet Bakanlığı Müsteşarı da HSK'nın doğal üyesi haline getirildi ve kurul 13 kişiye çıkarıldı.
- Cumhurbaşkanının 5 üyeyi seçmesine yönelik düzenleme önerge ile değiştirildi.
- Cumhurbaşkanının HSK'da 4 üyeyi Meclis'in ise 7 üyeyi seçmesi benimsendi.
- Düzenleme ile askeri yargı tamamen kapatıldı. Disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkeme kurulamayacak. Askeri yargının kapatılmasıyla birlikte Anayasa Mahkemesinde yer alan iki üye düşecek, Anayasa Mahkemesinin üye sayısı 15'e inmiş olacak.
- Milli Güvenlik Kurulunun yapısı da değişti. Jandarma Genel Komutanı, MGK üyeliğinden çıkartıldı.
- Mecliste muhalefetin başvurduğu en önemli denetim mekanizması olarak gösterilen gensoru yöntemi kaldırıldı.
- Kurulacak hükümet için güvenoyu aranmayacak.