İstanbul'un yapı stoku yıllardır tartışma konusu. 1999 Gölcük Depremi'nin ardından yapılan düzenlemelere ve kentsel dönüşüm projelerine rağmen, kent genelinde hâlâ riskli binaların varlığı dikkat çekiyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi verilerine göre, şehirde yaklaşık 90 bin binanın ağır hasar alabileceği belirtiliyor. Olası bir depremde bu binalarda büyük yıkım yaşanması bekleniyor.
İnşaat Mühendisleri Odası'ndan yapılan açıklamaya göre, özellikle 2000 öncesi yapılan binaların birçoğu deprem yönetmeliğine uygun değil. Uzmanlar, bu durumun en büyük tehlikelerden biri olduğuna vurgu yapıyor.
Ulaşım ve İletişim Sistemleri Çöker mi?
İstanbul'un karmaşık ulaşım ağı, olası bir depremde ciddi şekilde etkilenebilir. Metro hatları, metrobüs yolları, köprüler ve ana arterlerde hasar yaşanması, şehri felç edebilir. Uzmanlar, Marmaray ve Avrasya Tüneli gibi kritik ulaşım projelerinin deprem senaryolarında test edildiğini ancak şehrin genel altyapısında iyileştirilmesi gereken noktalar olduğunu belirtiyor.
Elektrik ve su kesintileri, iletişim hatlarının çökmesi de beklenen diğer sorunlar arasında. İlk müdahale sürecinde bu tür altyapı problemlerinin, kurtarma ekiplerinin ulaşımını zorlaştırabileceği ifade ediliyor.
Can Kaybı ve Yaralanmalar
Kandilli Rasathanesi'nin senaryolarına göre, 7 büyüklüğünde bir depremde binlerce kişinin hayatını kaybedebileceği, yaralı sayısının ise on binleri bulabileceği tahmin ediliyor. Özellikle yoğun nüfusa sahip ilçeler olan Esenyurt, Küçükçekmece, Avcılar ve Zeytinburnu gibi bölgelerin risk altında olduğu belirtiliyor.
Deprem sırasında ve sonrasında en büyük tehlike ise enkaz altında kalma ve ikinci dalga sarsıntılar. Uzmanlar, vatandaşların bu konuda bilinçlendirilmesi gerektiğini vurguluyor.
Ekonomik Kayıplar Büyük Olabilir
Depremin yalnızca fiziksel yıkımla kalmayacağı, ekonomik anlamda da derin yaralar açabileceği belirtiliyor. İstanbul, Türkiye ekonomisinin yaklaşık yüzde 40'ını oluşturuyor. Birçok sanayi bölgesi ve ticaret merkezi depremde zarar gördüğünde ülke genelinde üretim ve ihracat sekteye uğrayabilir.
Gayrimenkul değerlerinde yaşanacak kayıplar, altyapı onarım maliyetleri ve iş gücü kayıplarıyla birlikte milyarlarca dolarlık bir ekonomik kayıp bekleniyor.
Uzmanlardan Çözüm Önerileri
Jeoloji Mühendisleri Odası, “Hızlı bir kentsel dönüşüm yerine, denetimli ve planlı bir yapılaşmaya ihtiyaç var” diyerek mevcut projelerin yetersizliğine dikkat çekti. Ayrıca acil toplanma alanlarının yetersizliği ve bu alanların bazılarının imara açılması, riskin daha da büyümesine neden oluyor.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), olası deprem senaryolarında acil müdahale planlarını geliştirdiklerini ve arama-kurtarma ekiplerinin eğitimlerinin sürdüğünü belirtiyor. Ancak uzmanlar, bireysel tedbirlerin de hayati önem taşıdığı konusunda uyarıyor.
Vatandaşlara Uyarılar:
- Evinizin depreme dayanıklılığını kontrol ettirin.
- Acil durum çantası hazırlayın.
- Deprem anında doğru korunma pozisyonlarını öğrenin.
- Aile içi acil durum planı yapın.
