Farklı medeniyetlere ait çok sayıda tarihi yapıyı bünyesinde barındıran Mardin'de, Artuklu Emiri Kutbettin İl Gazi tarafından 1176 yılında inşa edilen Ulu Cami'nin en önemli özelliklerinden biri, inşasından 10 yıl sonra Artuklu Emiri'nin oğlu Melik Hüsameddin Yavlak Aslan tarafından yazdırılan "Vergi Muafiyet Kitabesi".
Caminin doğu kapısı duvarına yazılan "Vergi Muafiyet Kitabesi", Türk İslam döneminin en eski vergi muafiyet kitabelerinden biri.
Şehirdeki ekonomiyi canlandırmak, özellikle İpekyolu tüccarlarını şehre çekmek için birçok vergiyi kaldırarak kenti cazibe merkezi haline getiren kararların yazılı olduğu kitabe, ziyaretçilerden de ilgi görüyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Mardin Artuklu İlçesi Alan Başkanı ve Mardin Artuklu Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Murat Çağlayan, Mardin'de hüküm süren devletler arasında şehrin mimari dokusunun oluşumunda Artuklu Beyliği'nin önemli bir yeri bulunduğunu söyledi.
Ulu Cami'nin beyliğin önemli eserlerinden biri olduğunu ve kitabenin de ayrı bir yeri bulunduğunu anlatan Çağlayan, kitabenin Artuklu Emiri Kutbettin İl Gazi'nin oğlu Melik Hüsameddin Yavlak Arslan tarafından 1186'da yazdırıldığını bildirdi.
Çağlayan, kitabenin yazılma amacının önemine değinerek, şunları kaydetti:
"Melik, İpekyolu üzerinde bulunan şehrin bu ticaretten daha fazla faydalanması için çok siyasi bir karar veriyor. Şehirdeki hemen hemen bütün vergileri iptal ediyor. Bunu da kitabeye yazıyor. Kitabede birçok kesimden gayri resmi olarak alınan vergilerin hepsini kaldırılıyor. Bunu gerçekleştirdikten sonra da gerçekten kentte bayındırlık faaliyetleri artmış. Hanlar, hamamlar, medreseler, kiliseler ve benzeri mimarı yapıların inşası ile beraber şehirde huzur ve refah ortamı yaşanıyor, ticaret de canlanıyor."
Kitabelerin Türkçe çevirilerinin olması talebi
Kitabeye yönelik akademik çalışmalar ve çevirilerin yapıldığını anlatan Çağlayan, caminin doğudaki ana giriş kapısında bulunan kitabenin Türkçe çevrilerinin de olması gerektiğini söyledi.
Türkçe çevirinin akademik kaynaklarda bulunduğunu ifade eden Çağlayan, "Gelen ziyaretçilerin anlaması açısından anıtın üzerinde Türkçe çevirilerin yer almasını ümit ediyoruz. Yakın bir zamanda Valilik ve Vakıflar Genel Müdürlüğü bu konularda bir çalışma yapacak. Şimdiden kendilerine teşekkür ediyoruz." dedi.
AA
