Antik çağlardan günümüze gerek tahılların işlenmesi gerek balıkçılığın daha ileri noktalara taşınması gerekse sulamanın daha verimli hal alması adına Anadolu'nun çok farklı bölgelerinde ve farklı tiplerde değirmenler yapılmıştır. Bugün tarihi öneme haiz bu mekanlar ise yerli ve yabancı turistlerin önemli uğrak yeri konumunda.
Su ile elde edilemeyen güç rüzgar ile sağlansın düşüncesiyle yapılan başta yel değirmenleri ise en dikkati çekenlerden.
İşte bu tarihi ve turistik yapılardan en çok bilinenlerden bazıları:
Bodrum'un hakim tepelerinde
Bodrum yarımadasında Bodrum merkezi ile Gümbet arasındaki hakim tepelerde, ayrıca Yalıkavak‘taki hakim tepelerde ve sahilde çok sayıda tarihi yel değirmenleri bulunuyor.Bunlardan Bodrum merkezi ve Gümbet koylarına bakan tepe üzerinde bulunan yedi adet yel değirmeni 18'inci yüzyılda inşa edilmiş ve 1970'li yılların sonlarına kadar faal olarak kullanılmış. Bodrum yarımadasının en popüler yel değirmenleri arasında.
Alaçatı'nın sembolü
Alaçatı'nın sembolü haline gelen ‘'Yel Değirmenleri''geçmişten günümüze kadar ulaşarak zamanında buğdayı una çevirmek için kullanılmış olsalar da günümüzde restore edildi ve bazıları restoran ve kafe olarak kullanılmaktadır. 1850 yıllarından kalma taş yel değirmenleri, büyüklükleri birbirinden farklı dört tane küçük bir tepenin üzerinde kurulmuştur.Yıl boyu rüzgar aldığı için eskiden pek tercih edilmeyen eski bir rum köyü olan Alaçatı, günümüz de Çeşme'nin en popüler yerlerinden.
Cunda'nın tarihi ile özdeş
Agios Yannis Kilisesi ile birlikte 1800'lü yıllarda inşa edildiği düşünülen Yel Değirmeni, eski dönemde un yapımı için kullanılıyormuş. Günümüzde ise Rahmi Koç Müzecilik ve Kültür Vakfı himayesi altına girmiş bir kafe hizmeti veriyor. Yel Değirmeni ve Agios Yannis Kilisesi, Balıkesir Ayvalık ilçesinde bulunmaktadır.Kilisenin batısında bulunan yel değirmeninin yanında dört tane daha yel değirmeni bulunmaktadır.
Bolu'nun esintisine kapılan değirmen
Çubuk Gölü etrafında inşa edilen 7 adet yel değirmeni bu günlerde sadece turist çekiyor. Bolu Göynük ilçesine bağlı olan ve Çubuk köyüne kıyısında yer alan Çubuk Gölü 15 hektar büyüklüğünde, ortalama 13 metre derinliğinde ve deniz seviyesinden 1150 m yüksekte yer almaktadır.
Datça'nın değişmez yüzü
Kızlan yel değirmenleri aşağıdan başlayarak yukarıya doğru arka arkaya 6 değirmenden oluşmakta, kapıları güneye bakmakta. En öndei değirmen Kaymakamlık tarafından restore edilerek kiraya verilmiş durumda, lokanta olarak hizmet veriyor. Diğer değirmenler şahıslara ait, ikinci değirmen ev gibi kullanılıyor, diğerleri bakımsız vaziyette durmakta.
Samsun'da dönen tarih
Samsun'da 1850'li yıllarda Rumlar tarafından yapılarak günümüze kadar ulaşan tarihi yel değirmeni, Tekkeköy Belediyesi tarafından restore edilmiş.1860'lı yıllarda Çırakman köyünde yaşayan Rumlar tarafından yapılan Karadeniz'in taş gövdeli tek tarihi yeldeğirmeni olma özelliğine sahip olan tarihi yapı Tekkeköy Belediyesi tarafınfan aslına uygun olarak restore edilerek turizmin hizmetine sunulmuştur. Her yıl binlerce yerli ve yabancı turistin ziyaret ettiği tarihi yel değirmeni ayrıca yeni evlenen çiftlerin resimlerini çektirdiği özel bir alan.
