TIMETURK | HABER MERKEZİ
İstanbul Balat'ta bulunan Sveti Stefan Kilisesi, (Demir Kilise) 7 yıl süren restorasyon çalışmalarının ardından dün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla açıldı. Açılış törenine Bulgaristan Başbakanı Boyko Borisov'un katılımı ise Bulgaristan'daki Osmanlı eserlerini yeniden Türkiye gündemine taşıdı.
ERDOĞAN'DAN 'ONARIM' TEKLİFİ
'Bulgaristan'daki Osmanlı eserleri' konusu, Bulgaristan'ın Avrupa Birliği'nde (AB) dönem başkanı olacağı tarihin yaklaşması ve Erdoğan'ın AB mesajlarının gölgesinde kalsa da Cumhurbaşkanı burada yaptığı konuşmada Borisov'a seslenerek 'bu eserleri ortak bir işbirliği ile yeniden ayağa kaldırabileceklerini' söyledi.
Erdoğan şu ifadeleri kullanmıştı:
"Osmanlı döneminde, şimdiki Bulgaristan toprakları üzerinde çok sayıda cami, han, hamam, köprü, türbe gibi tarih eser niteliğinde yapılar inşa edilmiştir. Bulgaristan'daki tarihi vakıf eserlerinin ve camilerin de onarıma ihtiyaçları olduğunu biliyoruz. Demir Kilise örneğinde olduğu gibi ortak kültürel mirasın muhafazasına yönelik bu çalışmaları birlikte yapabiliriz."
EN ÖNEMLİ ESERLERDEN BİRİ: PARGALI iBRAHiM PAŞA CAMii
Buna göre Bulgaristan'da Osmanlı döneminden kalma pek çok eser bulunurken, ekseriyeti restorasyona ve bakıma muhtaç vaziyette. Bunların başında Razgrad'taki Pargalı Makbul/Maktul İbrahim Paşa Camii geliyor. Pargalı İbrahim Paşa tarafından 1530'lu yıllarda inşasına başlanan eser, Paşa'nın ölümünden çok sonra 1616 yılında Mahmut Paşa tarafından tamamlanarak ibadete açıldı. Minare şeklindeki ağırlık kuleleriyle, klasik Osmanlı mimarisinin istisnai/ilginç bir numunesini teşkil eden cami şu an harap vaziyette ve bir an önce tedbir alınmazsa bir müddet sonra yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir.
TÜRKİYE BULGARİSTAN'DAN NE İSTİYOR?
Türkiye, TİKA marifetiyle Balkanlar'daki Osmanlı mirası pek çok eseri ihya etti ve etmeye de devam ediyor. Türkiye'nin bu eserleri restore etmek için Bulgaristan'dan herhangi bir maddi beklentisi yok.Tek beklenti, bu konuda gerekli resmi izinlerin verilmesi ve bürokratik engellerin ortadan kaldırılması.
Bulgaristan'da Osmanlı eserlerine yönelik ilgisizli tarihin katledikmesi olarak görülürken, konu Türkiye'de zaman zaman gündeme geliyor. Pargalı İbrahim Paşa Camii de geçtiğimiz yıllarda TRT Avaz programında konu edilmişti:
DEMİR KİLİSE DE MUTEKABİLİYET ESASINA GÖRE RESTORE EDİLMİŞTİ
Öte yandan Bulgar Eksarhlığı Ortodoks Kilisesi Vakfı Başkanı Vasil Liaze, açılış münasebetiyle yaptığı açıklamada Demir Kilise'nin mütekabiliyet esasına göre restore edildiğine değinirken, Bulgaristan Hükümeti'nin Filibe'deki Cuma Camii'nin restorasyon iznini, Türk Hükümeti'nin de Demir Kilise'nin restorasyon iznini verdiğini ifade etti.