Osmanlı tarihinde deniz ve deniz seferlerinin önemi çok büyük. Üç kıtaya hükmeden bir imparatorluğun da sadece karada hakimiyet kurması beklenemez..Keza böyle bir durumda imparatorluğun devamını sağlayabilmek de mümkün değil. Osmanlı deniz seferleri ile uç ülkelere kadar ulaşarak gücüne güç katmayı da başarabilmiştir.
İşte Osmanlı döneminin belli başlı deniz sefer ve olaylarından derleme:
* Türklerde ki deniz kuvvetlerinin çekirdeğini Çakabeyliği oluşturur, bilinen ilk denizci Türk beyliğidir.
* Osmanlılarda Donanmadan sorumlu devlet adamı Kaptan-ı Derya'dır.
* Tersane gemilerin inşaa ve tamir edildiği tesise verilen addır. Osmanlıdaki ilk tersaneyi Yıldırım Beyazıd Gelibolu'da açmıştır
Osmanlılar İçin Önemli Deniz Fetihleri
Fatih SULTAN MEHMET döneminde:
Ege Adalarının Alınması:
Limni, Gökçeada, Bozcaada, Midilli ve Eğriboz.
* Ege denizinde ticaret Osmanlıların kontrolüne geçmiştir.
Trabzon'un fethi (1461)
* Osmanlı Devleti'nin Karadeniz'deki egemenliği güçlendi.
Kırım'ın fethi ( 1477 )
* Karadeniz bir Türk gölü haline geldi.
KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN döneminde:
Rodos'un fethi (1522)
* Mısır ve Suriye'den Anadolu'ya ulaşan deniz yolu ile Ege denizinin güvenliği sağlanmıştır.
BARBOROS HAYREDDİN PAŞA İLE TARİHİ BİR DÖNEM
- Kanuni döneminde Kaptanı Derya Olan Barbaros Hayrettin Paşa Osmanlı Tarihinin en önemli Türk denizcilerindendir. Asıl Adı Hızır Reis‘ dir.
- Ona Hayrettin adını Kanuni Sultan Süleyman takmıştır.
- Sakalının kızIla benzemesinden dolayı Avrupalılar Kızıl Sakal anlamına gelen Barbaros lakabını vermişlerdir.
- Haçlılarla karşı Preveze deniz savaşını kazanarak tarihe geçmiş bir Türk denizcisidir
Preveze Deniz Savaşı ( 1538 )
Haçlı donanması ile Osmanlı donanması arasında yapılmıştır.
Sonuçları :
Osmanlı Devleti'nin Akdeniz' de egemenliği güçlendi.
Diğer Dönemlerde Fetihler:
Kıbrıs'ın Fethi (1571)
Kıbrıs kuşatması yaklaşık bir yıl sürmüştür. Bu süre içinde Osmanlı ülkesinden Kıbrıs'a herhangi bir ürünün satılması yasaklanmıştır. Bu yolla Kıbrıs'ın temel ihtiyaçlarını karşılamakta güçlük içine düşerek direncinin kırılması ve teslim olması amaçlanmıştır.
Sonuçları :
- Doğu Akdeniz'in güvenliği sağlanmıştır.
- Adanın alınması İnebahtı deniz savaşına yol açmıştır.
İnebahtı Deniz Savaşı (1571)
Papanın çağrısı ile İspanya ve Venedik gemilerinden oluşan Haçlı donanması ile Osmanlı donanması arasında olmuştur. Osmanlılar yenilmiştir.
Not : Osmanlı Devleti'nin Akdeniz'deki hakimiyeti kısa bir süre için sarsılmıştır.
Kıbrıs fethinden dönen Osmanlı donanmasını haçlılar inebahtıda yakmıştır, bu olay üzerine Sokullu Mehmet Paşa tarihe geçen şu sözleri söylemiştir: "Biz Kıbrıs'ı almakla sizin kolunuzu kestik, siz İnebahtı'da bizi yenmekle, sakalımızı tıraş ettiniz. Kesilen kolun yerine yenisi gelmez, fakat kesilen sakalın yerine daha gür çıkar".
Girit'in fethi (1669)
Sonuçları :
1 – Osmanlı Devleti'nin Akdeniz'deki egemenliği güçlenmiştir.
Osmanlı donanmasına verilen zararlar :
Çeşme Baskını (1770)
Sıcak denizlere inmek isteyen Rusya İzmir Çeşme'de Osmanlı donanmasını yaktı. Amacı ; Osmanlı deniz gücünü etkisiz hale getirip, Akdeniz'e inme idealini kolaylaştırmaktı.
Sonuçları : 1774 te Küçük Kaynarca antlaşması imzalandı. Bu antlaşma ile ;
Navarin Olayı (1827)
Bağımsız bir devlet kurmak isteyen Rumları destekleyen İngiliz, Fransız ve Rus donanmaları birleşerek Navarin' de bulunan Osmanlı donanmasını yaktılar.
Sinop Baskını (1853)
Sinop Osmanlı Devleti' nin Karadeniz ve kırım'a yaptığı seferlerde üs hizmeti görüyordu. Rusya Kırım savaşı sırasında ani bir baskınla Sinop'ta bulunan Osmanlı donanmasını yaktı. Amacı; savaş sırasında Karadeniz kıyısındaki topraklarının güvenliğini arttırmaktı.