Usame Bin Muhammed Bin Avad Bin Ladin tarafından 1989 yılında Afganistan'da savaşan Arap birliklerini bir araya getirmek ve onlara liderlik yapmak amacıyla kurulan birlikler, El-Kaide isimli bir kampta bir araya getirilmiştir. Örgütün ismi de bu kampa verilen isimden gelmektedir.
El-Kaide kelimesi Arapça, kaf-ayın-dal kökünden gelir. Ka'id; kamp ya da ev gibi merkez alınan bir mekân veya bir üs anlamına gelir, bir sütunu destekleyen tabanı da anlatır, kural ilke, akide, formül, yöntem, örnek ya da izlek anlamlarına da gelmektedir. Bunların yanı sıra “operasyon üssü”, “kuruluş” anlamlarında da kullanılmaktadır.
1979 Aralık'ında, Sovyetler Birliği Afganistan'a askerî müdahalede bulunduktan sonra Sovyet güçlerine karşı mücadeleye girişen Afgan mücahitleri nin içinde yer alan 1984 yılında Abdullah Azzam ile Usame bin Ladin tarafından, Arap dünyasından Afganistan'a para, silah ve gönüllü toplama amacı güden Mekteb el-Hidemat kuruldu.
15 Mayıs itibarıyla Sovyet güçlerinin ülkeden çekiliş süreci başladıysa da Azzam'ın çağrısı sonucu El- Kaide üyeleri bir toplantı düzenleyerek Sovyet kuvvetlerinin ülkeden ayrılmasının ardından da cihada devam edilmesine karar verdiler. 20 Ağustos'ta düzenlenen bu toplantıyla birlikte el-Kaide'nin esas kuruluşu gerçekleştirildi.
SSCB İŞGALİNDEN SONRA EL- KAİDE
Örgütün yönetim kadrosunda bulunan Abdullah Azam ve Eymen el-Zevahiri arasında anlaşmazlıklar gün yüzüne çıkmaya başladığı bir dönemde Usame Bin Ladin Suudi Arabistan'a döndü. El Zevahiri'ye göre örgüt Afganistan'da kalmaya devam etmeliydi; fakat Azam örgütün Filistin'e yardıma gitmesi kanısındaydı. Abdullah Azam bir suikast sonucu öldürülünce İsrail kaynaklı bir saldırı ileri sunuldu. Azam'ın ayrılıkçı fikirlerinden sonra öldürüldüğü anlaşıldıktan sonra El- Kaide Suudi Arabistan ve Pakistan'a gayrimüslim devletlerle işbirliği yaptıkları için adeta savaş açtılar.
Suikast konuşmaları ve planları nedeniyle Bin Ladin 1989 yılında Arabistan'a sığındı. 1991 yılında ise Saddam Hüseyin Kuveyt'e saldırdığı sırada Körfez ülkeleri vardı. Fakat Bin Ladin dinlenmeyerek ABD yardımına başvurulması üzerine Usame Bin Ladin ABD'ye karşı cihad ilan etti. Aynı yıl Ladin'in pasaportuna el konulunca Sudan'a kaçmak zorunda kaldı. 1992 yılında Sudan'da köklenen Bin Ladin Aden'de Gold Amor'da kalan ABD askerlerine düzenlenen ve askerlerin 3 ünün hayatına ve 5'inin de yaralanmasına sebep olan operasyonda baş roldeydi. 1993 yılında El Kaide Somali'de 3 Amerikan helikopterinin vurarak düşürdü. Ladin, Sudan'da suikast girişimlerinden kurtulunca Sudan Başkan'ı Ömer Elbeşir'in telkinleriyle Afganistan'a geri döndü. 1998 yılında Usame Bin Ladin ve El Zevahiri birleşerek Batı'ya savaş açtılar. Kurulan bu cihad cephesinde El Kaide Nirubi ve Darı Selam'da ABD elçilikleri bombalandı. Saldırının ardından Amerikan savaş jetleri tarafından El Kaide kampları bombalandı.
EL-KAİDE'NİN TERÖR EYLEMLERİ
Dünya çapında büyük etki yaratan eylemlerden en büyüğü 11 Eylül 2001 sabahı 15 El Kaide militanı kaçırdıkları 4 yolcu uçağı ile Uluslararası Ticaret Merkezi ve Savunma Bakanlığı olan Pentagon'a intihar saldırısı düzenlemeleri oldu. Bu saldırıda 3000 ölü ve binlerce yaralı vardı. ABD bu saldırıya cevap olarak 7 Ekim 2001 yılında Afganistan'a savaş açtı. Fakat Bin Ladin Pakistan'dan operasyonları yönetmeye devam etti. El Kaide tarafından 2003'te İstanbul'da düzenlenen terör saldırılarını 2004'te Madrid saldırısı izledi.
20 Eylül 2008 tarihinde El Kaide tarafından Pakistan'da bulunan İslamabad Mariot Otel'in önünde 1000 kg patlayıcı yüklü kamyon sürücüsüyle birlikte önce yanar ve daha sonra infilak etti ve saldırı sonrası 60'ı aşkın kişi ölürken 250'den fazla kişi yaralandı
2005 yılında Ürdün'de eş zamanlı olarak Grand Hyatt Otel, Radison Sas Otel ve Dayn In Otele saldırı düzenlenen saldırıyı El Kaide üstlenir ve bu terör saldırısında 57 kişi hayatını kaybederken 110 kişi yaralanmıştır.
Irak'ın işgalinde ABD'nin en büyük müttefiki olan İngiltere El Kaide'nin hedefi olmaktan kurtulamadı 7 Temmuz 2005 yılında Londra'da bulunan Metroda peş peşe üç bomba patlatılır. Dördüncü bomba ise çift katlı bir tur otobüsünde patlatılır. Saldırıda biri Türk olan 54 kişi hayatını kaybederken 700 kişi ise yaralı olarak kurtuldu.
EL-KAİDE'NİN GELİRLERİ
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, NATO, Avrupa Birliği gibi uluslararası kuruluşlar ile birçok ülke tarafından terör örgütü olarak tanımlan El-Kaide'nin finans kaynaklarında uyuşturucunun önemli bir yeri bulunmaktadır. Dünya'daki uyuşturucuların %25'i Afganistan'da üretildiği için örgü bu bölgede örgütlenmiştir.
Afganistan'ın yanı sıra İran ve Pakistan'da, örgütün uyuşturucu hattı içerisinde yer almaktadır. Hattı çevreleyen bölge ‘Altınboynuz' olarak adlandırılmaktadır. Örgütün finans kaynakları arasında körfez bölgesinin varlıklı ailelerinden toplanan bağışlarda bulunmaktadır. El-Kaide'nin kurucu lideri Bin ladin bu bağışların temelinin oluşmasında öncü olmuştur.
SURİYE İÇ SAVAŞINDA EL- KAİDE
Beşşar Esad'e karşı sivil protesto ve ayaklanmalar başlamasına takiben Ebu Bekir el-Bağdadi tarafından Suriye'ye gönderilen ve buradaki cihatçı hücreleri toparlayarak bir el-Kaide yapılanması oluşturmakla görevlenen Ebu Muhammed el-Cevlani'nin liderliğinde en-Nusra Cephesi adlı örgütün kurulduğu duyuruldu. Ancak daha önceleri Suriye'deki el-Kaide bağlantılı kişiler faaliyetlerine başlamış, 23 Aralık 2011'de başkent Şam'da gerçekleştirdikleri intihar saldırılarında 44 kişi hayatını kaybetmişti
IŞİD lideri el-Bağdadi 8 Nisan 2013'te, en-Nusra Cephesi ile birleşildiği ve Irak ve Şam İslam Devleti'nin kurulduğunu bildirdi. Ertesi gün el-Cevlani, bu birleşmeyi kabul etmediklerini ve örgütünün el-Kaide ile lideri Eymen ez-Zevahiri'ye bağlı olduğunu açıkladı. Bu gelişmelerin ardından örgütün bazı üyeleri IŞİD'e katılırken, bazıları el-Cevlani'ye bağlı kaldı. 2014 başlarında IŞİD karşısında da silahlı mücadeleye başladı.28 Temmuz 2016'da yapılan açıklamayla oluşumun feshedildiği ve el-Kaide ile bağlantısının sonlandırılarak Şam Fethi Cephesi adlı yeni bir oluşumun kurulduğu bildirildi.