150 yıl Osmanlı hakimiyetinde kalan Budapeşte; sadece Macaristan'ın değil, Orta Avrupa'nın da başkenti. Kendisine biçilmiş bir misyon gereği, sanki Orta ve Doğu Avrupa arasında bir köprü. Aynı zamanda da bir çok kişi için romantizmin başkenti.
Macaristan'ın başkenti hareketli geçmişi sayesinde günümüzde kültürel anlamda Prag ve Viyana ile birlikte Orta Avrupa'nın en zengin kentlerinin başında geliyor.
Orta Avrupa'nın şiirselliğini kendine özgü bir edayla taşıyan Budapeşte, bunu büyük ölçüde ilham kaynağı Tuna Nehri'ne borçlu.
İki ayrı şehrin bir araya gelmesiyle oluşan Budapeşte, hem mimarisiyle, hem de doğal güzellikleriyle kendisine hayran bırakıyor. Budapeşte, Tuna nehrinin iki yakasındaki Budin (Buda) ve Peşte'nin 1873 yılında birleşmesiyle meydan gelen bir şehirdir. Buda kentin tarihi kısmı olarak anılırken, Peşte daha modern yapısıyla konuklarına farklı bir atmosfer sunuyor.
Sadece geçmişleri ve barındırdıkları eserlerle değil, aynı zamanda mimarileriyle de sizleri kendisine hayran bıraktıracak yapıların başında görkemli Buda Kalesi geliyor.
Macaristan'ın bir bölümü de Kanuni Sultan Süleyman zamanında Mohaç Meydan Savaşı ile Osmanlı topraklarına katılmış.
Kentte 150 yıl süren Osmanlı hâkimiyeti 1526'da başlamış. Bu dönemde kentte, bir kısmı günümüzde de kullanılan, hamamlar açılmış. Kentteki Osmanlı hâkimiyetini sonlandırmaya yönelik girişim 1686'da yapılmış. 1718'de krallıktaki Osmanlı etkisi tamamen son bulmuş.
Budapeşte'de Osmanlı'dan kalan herhangi bir iz olmasa da termal su zengini bu ülkeye hamam kültürünü Osmanlı öğretmiş.
Sadece hamamlar değil, Macaristan mutfağının vazgeçilmez malzemesi "toz biber" de Osmanlı'nın mirası. Her yerde "paprika" adı altında kırmızı biber ve toz biber satıldığını göreceksiniz zaten.
Osmanlı'dan öğrenilen bir diğer madde de "kahve". Hem Macaristan'a hem de Viyana'ya şu aralar meşhur olan kahve kültürünü öğreten Osmanlıymış. Budapeşte Bizim için de ayrıca tarihimizden bir parça.
ULAŞIM
Budapeşte Ferenc Liszt Havalimanı'na İstanbul'dan yaklaşık 2.5 saatte ulaşılabiliyor. Orta Avrupa'nın Berlin'den sonraki en büyük şehrine Türk Hava Yolları'nın düzenlediği direkt uçak seferleriyle rahatça ulaşabilirsiniz.
Havalimanından inince bavulunuzu alıyorsunuz, pasaport kontrolünde hiç soru sormuyorlar. Yani Türkler'e sormuyorlar.
Havaalanı çıkışında oklar sizi taksiye veya airport shuttle denilen havaalanı servislerine yönlendiriyor. Havaalanında ve metro istasyonunda haritalar var, kolayca yolunuzu bulursunuz.
BUDAPEŞTE'DE MUTFAK KÜLTÜRÜ
Kurulduğu ilk yıllardan itibaren Osmanlı ve Roma gibi büyük uygarlıklar da dâhil olmak üzere çok sayıda topluluk ile yakın ilişki içerisine giren Budapeşte'nin mutfak kültürü zenginliği ile göz dolduruyor.
Çorba çeşitlerinin öğünlerde ayrı bir yere sahip olduğu yerel mutfak kültüründe et kadar sebze kullanımının da yaygın olması, kentte özgü yemeklerin tatlarından önce görünümleri ile gezginleri büyülemesini sağlıyor.
Yerel halk kahvaltıyı hamur işi ve reçel tüketerek geçiştiriyor. Bu durum nedeniyle günün ilk öğününü otelde tüketmek daha cazip bir seçenek halini alıyor.
Öğle ve akşam yemeklerinde ise hangi restorana giderseniz gidin ülke mutfağının gulâş, töltött káposzta, fözelek, gyümölcsleves, halaszle gibi en özel lezzetlerinin tadına bakma fırsatı yakalayabilirsiniz. Yemeğin sonrasındaysa ağzınızın tatlanması için dobos torta ya da samloi galuska yiyebilirsiniz.
Pogácsa, kürtöskalács, lángos gibi atıştırmalıkların tüketiminin yaygın olduğu Budapeşte'de kendi kültürümüze ait yemeklerle de karnınızı doyurabilirsiniz. Zira başta Titiz, İstanbul Kebab & Grill, Edeni Vegan Restaurant olmak üzere çok sayıda Türk ve Orta Doğu mutfağı ağırlıklı menülere sahip mekân kent merkezinde faaliyet gösteriyor.
BUDAPEŞTE'DE NE YAPILIR?
Kültürel ve sosyal zenginliği nedeniyle Budapeşte konuklarına bir an için bile sıkılma fırsatı vermiyor. Sosyal açıdan canlı birçok caddenin olduğu, bir yakası tamamen tarihi yapılarla dolu kentte şu aktiviteleri yaparak keyifli bir tatil dönemi geçirebilirsiniz:
• İmparatorluk tarihini öğrenmek için Buda Kalesi'ni ziyaret edin.
• Mimari zenginliğini anlamak için tarihi yapıları keşfedin.
• Ulusal Opera'da veya Liszt Müzik Akademisi'nde düzenlenen etkinliklere katılın.
• Rahatlamak için kaplıcalara gidin.
• Balıkçı Tabyası veya Gellért Tepesi'nde manzaranın tadını çıkartın.
• Tuna Nehri'nde tekne gezintisine çıkıp kentin güzelliklerini farklı açılardan fotoğraflayın.
• Huzur bulmak için Şehir Parkı'nın sakin ortamında yürüyüşe çıkın.
• Macar mutfağının eşsiz lezzetlerini deneyin.
• Peşte'deki eğlence mekânlarında müziğin ritmine ayak uydurabilirsiniz.
BUDAPEŞTE'DE GEZİLMESİ GEREKEN YERLER
Gellert Tepesi
Budapeşte gezilecek yerler listemize Gellert Tepesi ile başlıyoruz.Genellikle şehir turları öncesinde verdiğimiz gibi yine ilk adresimiz şehre kuş bakışı bakabileceğiniz en güzel yerlerden birisi olsun istedik. Tepenin tarihi çok ilginç; Hıristiyanlığın ilk zamanlarında dini kabul etmeyenlerin fıçılara koyulup bu tepeden aşağı atıldığı biliniyor. Atılanlar arasında Saint Gerard'da olduğu için tepe adını buradan almış.
Zincirli Köprü
Yapımına, New York'taki ünlü Brooklyn Köprüsü'nün de mimarı olan William Tierney Clark'ın öncülüğünde 1839'da başlanan köprü, 11 yıllık bir çalışma ile bitirilebilmiş. Fotoğraflarda bile inanılmaz bir ihtişama sahip olan köprünün üzerine çıktığınız anda zamanın durduğunu hissedebilirsiniz.
Parlamento Binası
Avrupa'nın en büyük 3. parlamento binası olma özelliğine sahip bina, Macaristan'ın ise en büyük binası. Binayı özel kılan ise nefes kesici mimarisi ile kadrajlara bile zor sığan cephesi ve hemen yanında akan Tuna Nehri ile ortaya çıkardığı muazzam görsel şölen.
Opera Binası
Avrupa'nın en görkemli ve en etkileyici akustiğe sahip opera binalarından birisi olan yapı, sadece mimarisi ile değil, aynı zamanda Dünya'ca ünlü eserlerin çok cüzi ücretlerle izlenebilmesi ile meşhur.
Kahramanlar Meydanı
Macaristan'ın bininci yıl anısına 1986 yılında dikilmeye başlanan Kahramanlar Anıtı'na, Macaristan'ın en önemli milli törenlerine, bir çok galeriye ve heykellere ev sahipliği yapar. Tabiri caizse Budapeşte'nin kalbi konumundadır.
Margit Adası
Macar Hükümdarlarından birisi Tatar işgalinden kurtulduğu takdirde kızını kurban edeceğini söyler. Ancak sonunda verdiği sözü tutamaz ve kızını yalnız yaşaması için bu adaya yerleştirir. Tuna Nehri'nin ortasında yer alan ada, bugün Budapeşte'nin en güzel gezi rotalarından birisidir. Adayı gezmek için kiralanan özel arabalardan kiralayacak olursanız ve bir de adadaki hayvanat bahçesini ziyaret edecek olursanız, çocukluğunuza dönebilirsiniz.
Gül Baba Türbesi
Budapeşte, Osmanlı Tarihi açısından önemli bir yere sahip. Uzun süren Osmanlı egemenliğinde kalan şehrin mimarisinde Habsburg yapıları hâkim olsa da Osmanlının izleri silinmemi; zira sıcak su kaynaklarını şifalı sulara dönüştüren Osmanlıların yaptığı hamamlar yüzyıllara meydan okurcasına ayakta. Ayrıca Kanuni Sultan Süleyman döneminde saferlere katılan Gül Baba'nın sarp bir tepelikteki türbesi de Osmanlı'nın izini sürmek isteyenler için ilgi çekici bir adres. Gül Baba Türbesi,1541 yılında yapılan kuşatma esnasında şehit olan dervişlerden birisinin türbesidir. Kavuğuna taktığı gülden dolayı kendisine Gül Baba denmektedir.
Terror Haza
2002'de açılmasına rağmen oldukça yoğun bir ilgi gören Terör Müzesi, Macar Halkı'nın 2. Dünya Savaşı'ndan sonra Hitler ve Stalin tarafından uğradığı zulmü anlatır. Yakın tarihe açılan güzel bir pencere ve kesinlikle görülmesi gereken yerlerden birisidir.
Mathias Kilisesi
Macaristan'ın ve hatta Avrupa'nın dahi en önemli kiliselerinden birisi olarak görülür. Mimarisi ve farklı dönemlerden ekler barındırmasının yanında, kilisenin bir süre Osmanlı tarafından cami olarak kullanılmış olması bizim için daha da ilginçtir.
Şehir Parkı
Devasa büyüklükteki park için bile ayrı bir gezi planı çıkarılabilir. İçerisinde Avrupa'nın en büyüklerinden olan hayvanat ve botanik bahçeleri, eğlence parkları, Vajdahunyad Kalesi, sirk ve güzel sanatlar müzesi gibi bir çok farklı şey barındırır. Sabahın erken saatlerinde kalkmışsanız belki bir günde parkı tam anlamıyla gezip tadını çıkarmanız mümkün olabilir.
Vagi Utca
Budapeşte gezilecek yerler listemizde son durağımız Vagi Utca.Budapeşte'nin sembol olmuş caddelerinden birisi. Trafiğe kapalı cadde hem alışveriş için, hem de Budapeşte'deki kozmopolit ve hareketli hayatı yakından görebilmek için iyi bir tercih olabilir. Ayrıca Dünya'nın en eski pastanesi olarak bilinen işletme de burada yer alır.
