TİMETURK | HABER MERKEZİ
TARİHTE BUGÜN NE OLDU?
PINAR HİLAL BALTA
Asya'da kalıcı barış için öncelikle barışması gereken iki önemli ülke Hindistan ve Pakistan. Hindistan'ın 1947 yılında Hindistan ve Pakistan adıyla iki ülkeye bölünmesiyle başlayan Keşmir sorunu ise bu barışın önündeki en büyük engellerden biri.
ÜÇ KEZ SAVAŞTILAR
İki ülke Keşmir Sorunu yüzünden üç kez (1947-48, 1965 ve 1971) savaşmıştır. Ayrıca 1998 ve 2002 yıllarında iki ülke savaşın eşiğine gelmiş, uluslararası çabalar sonucunda sıcak çatışma önlenmiştir.
KEŞMİR SORUNU
Uzun zamandır Hindistan "askeri güçleri" tarafından kontrol edilen Cammu Keşmir'deki "direniş grupları" 1989'dan bu yana "bağımsızlık" ve "Pakistan'a bağlanmak" için eylemde bulunuyor. Hindistan'ın bölgedeki askeri varlığı uluslararası kamuoyunun çoğunluğu tarafından "işgal" olarak kabul edilirken toplantılarda anılmıyor ve gündeme taşınmıyor. Sebebi ise uluslararası toplantıların başını çeken BM ve AB mensubu ülkeler ile ABD'nin tıpkı Hindistan gibi bölgede yapılanmış örgütleri "silahlı eylemler gerçekleştirdikleri" gerekçesi ile "terör örgütü" olarak nitelendirmesi.
NÜFUSUN ÇOĞUNLUĞUNU MÜSLÜMANLAR OLUŞTURUYOR
Pakistan'ın bölgenin kendilerine bağlanması talebinin en önemli tezi ise nüfusun çoğunluğunu Müslümanların oluşturması. 1941'de İngilizler tarafından Keşmir bölge genelinde gerçekleştirilen nüfuz sayımında bölge nüfusunun %77'sinin Müslüman %20'sinin ise Hindu olduğu belirlenmiştir. 2010'daki nüfus sayımına göre Müslümanlar toplumun %93'ünü Hindular ise %3'ünü oluşturmaktadır. Bu sebeple Pakistan yıllardır dile getirdiği "referandum" talebini yineliyor.
Hindistan, Pakistan'ın bu talebi karşısında böyle bir halk oylamasını kerhen de olsa kabul etmiştir. Nitekim Birleşmiş Milletler'e bağlı Hindistan ve Pakistan Komisyonu 13 Ağustos 1948 ve 5 Ocak 1949 tarihlerinde kabul ettiği kararlarla referandumun yapılmasını kararlaştırmıştır.
Bir türlü gerçekleştirilemeyen bu referandum gündemin bir numaralı maddesi olmasa da hala konuşulan bir konu.
SAVAŞ
1965 yılındaki ikinci savaşın kıvılcımı 5 Ağustos günü Cebelitarık Operasyonu kapsamında Keşmir'e geçen Pakistan askerleri sebebiyle ateşlenmiştir. Buna binaen başlayan savaş, II.Dünya Savaşı'ndan bu yana tanklarla yapılan en büyük savaştır. Savaş devam ederken 23 Eylül günü ateşkes ilan edilmiş ve çatışmalar büyük ölçüde durmuştur.
23 Eylül'de kararı alınan bu ateşkes için BM aracı olmuştur. Ateşkesin kabulünde Çin'in Hindistan üzerindeki baskısı ile SSCB'nin Pakistan ile ilişkilerini geliştirme isteği de etkilidir.
TAŞKENT DEKLARASYONU
1966 Hindistan ve Pakistan arasında tanklar ve toplar kullanılmasa da sınır çatışmaları devam ediyordu. Sovyetler Birliği, Pakistan Devlet Başkanı Eyüp Han ile Hindistan Başkanı Lal Bahadur Shastri'yi 4 Ocak 1966 tarihinde Sovyet Özbekistan'ının başkenti Taşkent'te bir araya getirmiştir. Buna göre, her iki taraf da kuvvetlerini çatışmaların başladığı 5 Ağustos 1965 tarihinden önceki sınırlarına çekmeyi, anlaşmazlıkları barış yoluyla çözmeyi, birbirlerinin iç meselelerine karışmamayı, birbirleri aleyhine propagada yapmamayı ve iki ülke arasında ekonomik, ticari ve kültürel ilşkileri geliştirmeyi kabul etmişlerdir.