18 Temmuz'da Avrupa Siyasi Topluluğunun 4'üncü zirvesine ev sahipliği yapacak Blenheim Sarayı tarihi, mimarisi, sanat dünyasındaki konumu ve içerisinde sergilenen eserlerle dikkat çekiyor.
Başkent Londra'ya yaklaşık 100 kilometre uzaklıktaki sarayın adı ise İngiltere'nin de aralarında bulunduğu ittifakın, Fransızlara karşı Almanya'daki Blenheim'da aldığı zaferden geliyor.
O savaşta orduları kumanda eden Marlborough Dükü John Churchill'e "Kraliçe Anne ve minnettar milletin hediyesi" olarak verilen parkta inşa edilen saray, o tarihten bu yana Marlborough Düklerinin şahsi malı ve konutu olmaya devam ediyor.
İngiltere'ye iki kere başbakanlık yapmış, iki dünya savaşında önemli görevlerde bulunmuş Winston Churchill'in de doğum yeri olan sarayda, bugün Churchill'in kuzeni Charles Churchill'in soyundan gelen kişiler yaşıyor.
Anıt yerine rahat bir ev isteyen Düşes, mimarı kovdu
Ünlü mimar John Vanburgh'un imzasını taşıyan saray ve içinde bulunduğu park, doğa sevgisinin ön plana çıkarıldığı "İngiliz Romantizmi" akımının en büyük ilham kaynaklarından biri olarak anılıyor.
Saray ve mimarı günümüzde çok tanınsa da inşa edildiği dönemde mimar Vanburgh'un adı yine saray nedeniyle unutuldu.
Bir tiyatro oyununda tanıştığı Marlborough Dükü'nden sarayın işini alan Vanburgh, aslında yazdığı oyunlarla bilinen ancak bunun yanında çok tanınmamış mimari eserleri olan bir isimdi.
Dük Churchill'in eşi Sarah Jennings ise işi ünlü mimar Christopher Wren'e vermek istiyordu. Sürekli cephelerde bulunan kocasının tercih ettiği Vanburgh'u denetlemek de Jennings'e kaldı.
Düşes Sarah Jennings, eşi ve ülke için inşa edilecek ulusal bir anıtın yanında rahat bir ev hayal ederken Vanburgh, aynı anda iki işlev göremeyecek, barok tarzda gösterişli bir yapı tasarladı.
Sık sık Jennings'in savurganlık ve gösteriş merakı eleştirilerine maruz kalan Vanburgh, 1719'da görevden alınsa da inşaat bitene kadar gizlice sarayı kontrol etmeye devam etti.
Vanburgh'un eşi dahi saray açıldıktan 3 yıl sonra halkın davet edildiği Blenheim'a sokulmadı. Vanburgh'un inşa süresinde elde ettiği şöhreti bir daha yakalayamadı.
Fransız horozunu yiyen İngiliz aslanı
Merkezinde, konut ve idari birimlerin bulunduğu ana yapının yer aldığı sarayın iki yanındaki bloklar, kütüphane, misafirhane, galeriler, mutfak ve çamaşırhane gibi bölümlerin konumlandırılması için yapıldı.
Saraya "kale" havası vermek için eklenen kuleler, aynı zamanda bacaları gizlemek için kullanıldı.
Ana yapının üçgen alınlığında yer alan Fransız horozunu yiyen İngiliz aslanı gibi kabartma ve heykeller, ünlü heykeltıraş Grinling Gibbons'ın elinden çıktı.
Sarayda Marlborough Dükü Churchill'in de bir heykeli bulunurken Blenheim'da Churchill'in 1704'te mağlup ettiği Fransa Kralı 14. Louis'nin de bir büstü bulunuyor.
Büst, Churchill'in Belçika'nın Tournai şehrinden getirdiği ganimetler arasında yer alıyor.
Churchill'in içinde evlilik teklif ettiği tapınak
İlk Marlborough Dükü olan John Churchill, eşi Sarah Jennings ve ardından gelen 11 dükün ve ailelerinin mezarları da sarayın içindeki şapelde bulunuyor.
Sarayın iç mekanındaki tavan ve duvarlarda ise Blenheim Savaşı'ndan sahneler, John Churchill'in kahramanlıkları ve İngiltere'yi simgeleyen üç dişli mızrağı tutan kadın savaşçı (Britannia) figürleri yer alıyor.
Blenheim'ın en dikkati çekici bölümlerinden 56 metrelik kütüphane, sarayın birçok noktasındaki tavan ve duvar resimlerini çizen ünlü ressam John Turnhill'e sipariş edilen alanlardan olsa da Turnhill de Vanburgh gibi "savurganlık" iddiasıyla Jennigs tarafından görevden alındı.
Bu nedenle kütüphane süslemeleri başka sanatçılar tarafından tamamlandı.
Sarayın bahçesi de içi kadar ünlü tasarımlarıyla tanınıyor. Araziden geçen Glyme Nehri'nin oluşturduğu bataklık alanların kurutulması ve yeniden düzenlenmesiyle tasarlanan bahçede, işten atılan Vanburgh'un adıyla bilinen bir köprü yer alıyor.
Bu köprü, her müşterisine "Araziniz geliştirmeye elverişli" dediği için Lancelot "Elverişli" Brown olarak tanınan ünlü bahçe tasarımcısı tarafından oluşturulan gölü Glyme Nehri'ne bağlayan kanal üzerinde bulunuyor.
Bahçede bulunan diğer ünlü yapılar arasında ise Winston Churchill'in eşine evlilik teklif ettiği yazlık ev "Diana Tapınağı", Zafer Sütunu, portakal serası ve İtalyan bahçesi yer alıyor.
Yok olmaktan ABD'li aile kurtardı
Churchill ailesi, toprak sahibi ya da tüccar olmayan, ünvanını ve gelirini askeri başarılarından kazanan soylular olarak ülkedeki dükler arasında en az gelirli ailelerden biriydi ve sarayın masrafları aileye ağır geldiği dönemlerde pek çok sanat eseri ve aileye ait özel eşyalar satıldı.
Yaklaşık 160 yılda bakıma muhtaç ve yok olma noktasına gelen sarayın talihi, 9. Marlborough Dükü'nün ABD'de demir yolu yatırımları bulunan Vanderbilt ailesinin kızı Consuelo ile evlenmesiyle tekrar döndü.
Consuelo Vanderbilt evliliğiyle Vanderbilt ailesinden yıllık 100 bin dolar gelir ve demir yolu şirketlerinde hisseler elde eden 9. Dük Charles, sarayı tekrar bakıma aldı. Sarayın satılan sanat eserleri yerine yenileri alınırken iç mekanlar Fransız üslubuyla yeniden tasarlandı.
James Bond ve Görevimiz Tehlike gibi filmler Blenheim'da çekildi
Blenheim sarayı, çeşitli dönemlerde farklı amaçlarla da kullanıldı. Birinci Dünya Savaşı sırasında askeri hastane olarak hizmet veren bina, İkinci Dünya Savaşı sırasında ise istihbarat servisi MI5'a ev sahipliği yaptı.
James Bond, Harry Potter, Görevimiz Tehlike, Transformers ve Indiana Jones gibi filmlerin bazı bölümlerinin çekildiği saray, 1950'den bu yana bilet alınarak ziyaret edilebiliyor.
UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi'nde yer alan sarayın bir bölümünde halen Marlborough Dükü ve ailesi yaşasa da Blenheim, çeşitli organizasyon ve sergilere de ev sahipliği yapıyor.
1800'lü yılları konu alan Bridgerton dizisi ile Kraliçe Elizabeth'in tahtta geçen dönemlerini anlatan The Crown dizisinde kullanılan kıyafetlerin sergilendiği Blenheim, 18 Temmuz'da da 45'in üzerinde Avrupalı liderlerin katılacağı Avrupa Siyasi Topluluğunun 4. zirvesine ev sahipliği yapacak.
AA
