Orhan Pamuk hiçbir zaman kurduğu güzel cümlelerle tanınmadı, ama bazı romanlarını çok sevdim. Hiçbir romanında altı çizilesi, ne bileyim Facebook duvarında paylaşılası satırları olmadı. Onun ustalığı hikayeyi bulma, karakterleri yaratma, gözlem yapabilme ve zaman zaman okurun dikkatini sınayan kurgu yeteneğiydi.
“Kar” ve “Yeni Hayat” gibi sosyal romanlarıyla dönemin Türkiye portresini çizmeye çalışıyor, “Kara Kitap” ile İstanbul'dan çağdaş bir mitoloji yaratıyordu.
“Veba Geceleri”nde de bir buçuk sene önce başlayan COVID-19 salgınının küçük bir ada üzerinden Türkiye'ye politik etkilerini anlatmaya çalışıyor. Ne derse desin, hiçbir kuvvet beni bu romanın son bir buçuk senede yalapşap yazılıp virüs rüzgarını kaçırmamak için aceleyle yayımlandığına ikna edemez.
Romanın daha ilk başlarında salgına dair cümleler geçen sene gazetelerde, televizyonlarda siyasetçilerin, gazetecilerin, Bilim Kurulu üyelerinin ağzından çıkan sözlere, halktaki karşılığına, gazetelerdeki haberlere ve tepkilere gönderme besbelli.
Vebayla ilgili o kadar çok teknik bilgiyi tekrar ediyor ki, okudukça bir zamanlar gazetelerin kupon karşılığında verdiği ansiklopedilerden saman kâğıda basılı, cildi elde kalan en kötüsünün veba maddesinden aynen geçirildiği hissi uyandırıyor. Üzerine biraz Michel Foucault serpiştirilmiş.
İlk 100 sayfada bile tek bir akılda kalıcı sahne yok; karakterler zaten iki boyutlu ve ansiklopedi maddesini romana çevirirken mecburen formüle uygun yerleştirilmiş gibiler.
Ama roman yayımlanmış, 300 bin basılmış. Çünkü ünlü olunca ne yazarsanız yazım yayımlanıyor, tek bir editör de Nobel sahibi bir yazarın kalitesi yazar adaylarının yayınevlerine yolladıklarıyla amatör dosyalarıyla yarışacak romanını reddedemiyor yahut iyileştirilmesi için cesaret edemiyor.
Nobelli yazara laf söylemek kimin haddine, değil mi? İyi de yazar da Nobel'e layık yazı yazsaydı. Kitabın hızla çok satanlar listesinde gerilemesi manidar. Demek ki artık orta sehpada şık durması için bile almıyorlar. İçeriği ve edebi değeri hakkında Orhan Pamuk'a hayran yazarlardan bile pek ses çıkmaması kibarlıktan olsa gerek.